تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,113,347 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,217,214 |
پژوهشی در جایگاه ارزشی تجوید و سهم آن در خوشخوانی و تغنّی قرآن کریم | ||
پژوهش های قرآن و حدیث | ||
مقاله 6، دوره 50، شماره 2، اسفند 1396، صفحه 275-291 اصل مقاله (297.76 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2018.248375.668953 | ||
نویسندگان | ||
ملیکا کردلویی* 1؛ محمدحسن رستمی2؛ مرتضی ایروانی نجفی2 | ||
1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد | ||
2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد | ||
چکیده | ||
امروزه یکی از ارکان اصلی تغنّی و زیباخوانی قرآن که مورد توجه جدی قاریان و مخاطبان ایشان است، به کارگیری قوانین تجویدی در کنار دیگر مؤلفههای مؤثر مانند «صوت و لحن» و رعایت «وقف و وصل» در تلاوت قرآن است. قرائنی تاریخی ـ روایی، کاربرد هنرهای صوتی را در قرائت قرآن مورد تایید قرار دادهاند اما در رابطه با جایگاه احکام تجویدی در خوشخوانی قرآن، اختلاف نظر است. عدهای، به ویژه اهل سنت، با تکیه بر حدیث «سبعة احرف»، با قداستبخشی به قرائتهای گوناگون، چه اختلاف الفاظ (فرشالحروف) و چه اصول قرائت ( احکام تجویدی) ـ که در دورههای گوناگون بر زبان قاریان مشهور جاری بوده است ـ آنها را برگرفته از تعالیم پیامبر(ص) دانستهاند. این پژوهش با بررسیهای تاریخی و مصداقی نشان میدهد که عمدۀ قواعد تجویدی، زائیدۀ عواملی همچون لهجههای عربی بوده و به تدریج قداست یافته است و نمیتوان برای اغلب قوانین آن همچون ادغام، فتح، اماله و مد جایگاه شرعی قائل شد. | ||
کلیدواژهها | ||
تجوید؛ تغنّی؛ سبعة احرف؛ قرائت؛ لهجهها | ||
مراجع | ||
[۱]. ابن یعیش، علی (۱۴۲۲ق). شرح المفصل للزمخشری. بیروت، دارالکتب العلمیه. [۲]. ابن باذش، احمد بن علی (؟). الاقناع فی القرائات السبع. بی جا، نشر دار الصحابه للتراث. [۳]. ابن جزری، محمد بن محمد، (۱۳۵۱ق). غایه النهایه فی طبقات القراء. بی جا، نشر مکتبه ابن تیمیه. [۴]. ـــــــــــــ (۱۳۸۱ق). النشر فی القرائات العشر. تحقیق: علی محمد الضباغ، بیجا، المطبعه التجاریه الکبری [۵]. ابن حنبل، احمد (۱۴۰۱ق). مسند. بیروت، نشر موسسه الرساله. [۶]. ابن خالویه، حسین بن احمد (۱۴۰۱ق). الحجه فی القرائات السبع. بیروت، دارالشروق. [۷]. ابن سلام، قاسم (۱۴۱۵ق). فضائل القرآن. بیروت، ابن کثیر. [۸]. ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم(۱۹۹۲م). المعارف. چاپ دوم، مصر، نشرالهیئه المصریه [۹]. ــــــــــــ ، عبدالله مسلم (بیتا). تأویل مشکل القرآن. بیروت، نشر دارالکتب العلمیه [۱۰]. ابن مبارک تاجر، عبدالله بن عبدالمؤمن (۱۴۲۵ق). الکنز فی القرائات العشر. تحقیق: المشهدانی، خالد، قاهره، مکتبة الثقافه الدینیه. [۱۱]. ابن منظور، محمد بن مکرم(۱۴۱۴ق). لسان العرب. تحقیق: جمال الدین میردامادی، بیروت، دارالفکر للطباعه و النشر. [۱۲]. ابی شامه، عبدالرحمن بن اسماعیل(۱۳۹۵ق). المرشد الوجیز. بیروت، دارصادر. [۱۳]. الراجحی، عبده(۱۹۹۶م). اللهجات العربیه فی القرائات القرئانیه. مصر، دارالمعرفة الجامعیه. [۱۴]. الطیان، محمد حسان (۱۴۱۷ق). «القرائات القرآنیه و علاقاتها بالاصوات و اللهجات». مجلة اللغه العربیة، مجلد۷۲ . [۱۵]. النیربانی، عبدالبدیع (۱۴۲۷ق). الجوانب الصوتیه فی کتب الاحتجاج للقرائات. دمشق، نشر دار الغوثانی. [۱۶]. انیس، ابراهیم (۲۰۰۳م). فی اللهجات العربیه. چاپ سوم، قاهره، مکتبة الانجلو المصریه . [۱۷]. بخاری، محمد بن اسماعیل (۱۴۲۲ق). الجامع المسند الصحیح. بیروت، دارطوق النجاه. [۱۸]. بزاز، احمد بن عمرو (۲۰۰۹م). مسند البزاز. مدینه، نشر مکتبة العلوم و الحکم. [۱۹]. بیضاوی، عبد الله بن عمر (۱۴۱۸ق). أنوارالتنزیلوأسرارالتأویل. بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [۲۰]. جوهری، اسماعیل بن حماد (؟). الصحاح. تحقیق: عطار، احمد عبدالغفور، بیروت، دارالعلم للملایین. [۲۱]. خرمشاهی، بهاء الدین (۱۳۸۹ش). دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی. چاپ سوم، تهران، ناهید. [۲۲]. خلوصی، داود؛ اسماعیلیان، میلاد (۱۳۹۴ش). «واکاوی الحان ممدوح»، مقالۀ برگزیدۀ یازدهمین نشست تخصصی شورای عالی قرآن. [۲۳]. خمینی، مصطفی (۱۴۱۸ق). تفسیر القرآن الکریم. تهران، موسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی. [۲۴]. خویی، ابوالقاسم (۱۳۸۲ش). البیان فی علوم القرآن. ترجمۀ محمدصادق نجمی و هاشم هاشم زاده هریسی، تهران، نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. [۲۵]. الدانی، عثمان بن سعید (۱۴۲۸ق). جامع البیان. امارات، جامعه الشارقه. [۲۶]. ــــــــــــــ (۱۹۸۸م). التحدید فی الاتقان و التجوید. تحقیق: غانم قدوری الحمد، بغداد، مطبعه الخلود. [۲۷]. دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۷ش). لغت نامه. زیر نظر معین، محمد و شهیدی، سیدجعفر، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. [۲۸]. زبیدی، محمد مرتضی(۱۴۱۴ق). تاج العروس من جواهر القاموس. تحقیق: علی هلالی، علی سیری، بیروت، دارالفکر. [۲۹]. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر (۱۳۹۴ق). الاتقان فی علوم القرآن. مصر، نشر الهیئة المصریة العامه [۳۰]. شاهین، عبدالصبور(۲۰۰۵م). تاریخ القرآن، بیجا، نشر نهضة المصر. [۳۱]. شهیدی، محمد رضا؛ اسدی، حسین (۱۳۷۹ش). آموزش قرائت قرآن کریم. بیجا، مرکز فعالیتها و پژوهشهای قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی. [۳۲]. صفاقسی، علی بن محمد (۱۴۲۵ق). غیث النفع فی القرائات السبع. بیروت، دارالکتب العلمیه. [۳۳]. صنعانی، عبد الرزاق بن همام (۱۴۰۳ق). المصنف. چاپ سوم، هند، نشر المجلس العلمی. [۳۴]. طباطبایی، محمد حسین (۱۳۷۴ش). المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمۀ محمد باقر موسوی، چاپ پنجم، قم، جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، دفتر انتشارات اسلامی. [۳۵]. طبرسی، فضل بن حسن (۱۴۰۰ ق). مجمع البیان، ترجمۀ حسین نوری همدانی، تهران، فراهانی. [۳۶]. طبری، محمد بن جریر (۱۴۲۰ ق). جامع البیان فی تاویل القرآن. بیروت، موسسه الرساله. [۳۷]. طریحی، فخرالدین بن محمد (۱۳۷۵ش). مجمع البحرین. چاپ سوم، تهران، ناشر مرتضوی. [۳۸]. طوسی، محمد بن حسن (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن. تصحیح: احمد حبیب عاملی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [۳۹]. طیالسی، سامان بن داود (۱۴۱۹ق). مسند، مصر، نشر دارهجر مصر [۴۰]. عبدالتواب، رمضان (۱۴۰۲ق). «اللغه القرآنیة و اللهجات العربیة»، مجلۀ منبر الاسلام، شمارۀ۱۱. [۴۱]. غانم قدوری الحمد (۱۴۲۲). ابحاث فی علم التجوید. دار عمار، عمان. [۴۲]. فخررازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰ق). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب). بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [۴۳]. فراهیدی، خلیل بن أحمد (۱۴۰۹ق). کتاب العین، قم، نشر هجرت. [۴۴]. فضلی، عبدالهادی (۱۳۸۸ش). تاریخ قرائات قرآن کریم. چاپ چهارم، ترجمۀ محمد باقر حجتی، تهران، انتشارات اسوه. [۴۵]. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (؟). القاموس المحیط. (؟). [۴۶]. فیومی، احمد بن محمد (۱۴۱۴ق). مصباح المنیر. چاپ دوم، قم، نشر مؤسسۀ دارالهجره. [۴۷].کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ق). کافی، چاپ چهارم، تحقیق: علی اکبر غفاری، محمد آخوندی، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه. [۴۸]. محمدی، محمد علی (۱۳۹۴ش). «تجوید از وجوب تا حرمت، مجموعه مقالات» فقه قرائت و مهندسی تلاوت، تهران، مرکز طبع و نشر قرآن کریم. [۴۹]. محیسن، محمد سالم (۱۳۸۶ش). المقتبس من اللهجات العربیة و القرآنیة. ترجمۀ قاسم بستانی، اهواز، نشر دانشگاه چمران. [۵۰]. مشکور، محمدجواد (۱۳۵۷). فرهنگ تطبیقی عربی با زبان های سامی و ایرانی. تهران، نشر بنیاد فرهنگ ایران. [۵۱]. مصطفوی، حسن (۱۳۶۰ش). التحقیق فی الکلمات القرآن، تهران، نشر بنگاه ترجمه و نشر کتاب. [۵۲]. مصطفی، ابراهیم؛ الزیات احمد حسن؛ عبدالقادر حامد؛ النجار محمدعلی (۱۴۲۷ق). المعجم الوسیط، الطبعة الثانیه، تهران، مکتبة المرتضوی. [۵۳]. ملا علی القاری، علی بن سلطان (۱۴۲۷ق). المنح الفکریه. تحقیق: اسامه عطایا، دمشق: نشر دار الغوثانی للدراسات القرآنیه. [۵۴]. مولایی پورفرزیب، ابراهیم (۱۳۷۴). تهذیب القرائه: تجوید جامع، تهران، سمت. [۵۵]. نحاس، احمد بن محمد (۱۴۲۱ق). اعراب القرآن. بیروت، دار الکتب العلمیه . [۵۶]. ولفنزون، اسرائیل (۱۹۲۹م)، تاریخ اللغات السامیه؛ مصر، مطبعة الاعتماد [۵۷]. اللقاء العلمی مع الاستاذ الدکتور غانم قدوری الحمد (۱۴۲۶ق)، بیجا
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 735 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 763 |