پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,226 |
| تعداد مقالات | 67,694 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,004,940 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,685,206 |
روش‌های تمثیلی و اندیشه‌های کهانت در فردوس الحکمۀ ابن ربن طبری | ||
| تاریخ علم | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 18، خرداد 1394، صفحه 51-63 اصل مقاله (449.96 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2018.222616.371366 | ||
| نویسنده | ||
| محبوبه فرخنده زاده* | ||
| استاد دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| چکیده | ||
| دانش پزشکی در آغاز پیشینۀ تاریخی خود با خرافات و روش‌های سحرآمیز همراه بود. پس از آنکه پزشکی از خرافات جدا شد و بر پایۀ چند اصل کلی و تجربۀ بالینی قرار گرفت کماکان روش‌های غیر علمی در آن تأثیرگذار بوده است. فردوس الحکمه از جملۀ نخستین آثار جامع پزشکی دورۀ اسلامی است امادر آن می‌توان اشارات و تجویز روش‌های غیر علمی را به وفور مشاهده کرد. در این مقاله که به روش توصیفی و با تکیه بر فردوس الحکمۀ طبری تألیف شده است، تلاش می‌شود به کاربرد و اثر بخشی طلسمات، تعاویذ و روش‌های جادویی در دانش پزشکی پرداخته شود. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که طبری به تأثیر و ارتباط علم تنجیم و خواص جانداران و کارکرد طلسمات در دانش پزشکی اعتقاد داشته است؛ از این رو وی با تأثیرپذیری از مکاتب پزشکی تمدن‌های پیشین و باورپذیری از طبابت عامیانه، سحر و جادو را منشأ بروز بیماری دانسته و در درمان بیماری‌ها و تجویز دارو شیوه‌های آمیخته با خرافات و کارکرد تعاویذ را از نظر دور نداشته است و به سحر و طلسم‌های مختلف توسل می‌جوید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جادو؛ دانش پزشکی؛ طلسم؛ فردوس الحکمه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Allegorical and Magical Methods in Ibn Rabban Ṭabarī’s Firdaws al-Ḥikma | ||
| چکیده [English] | ||
| Medical practice was mixed, from the very beginning, with superstitious and magical concepts and methods. Even when medicine freed itself from superstition and was based on general pricniples and clinical examination, some vestiges of non-scientific methods and concepts could still be witnessed in it. Firdaws al-Ḥikma is one of the earliest medical texts of Islamic period in which some traces of non-scientific concepts and prescriptions are attested. In this article, we intend to treat the use of talismans, charms and magical methods in the medical practice. Our research shows that the author believed in the relation between astrology, the properties of living beings, and use of talismans in medicine. In this respect he was influenced by former medical schools. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Firdaws al-Ḥikma, Magic, Medical Science, Charms | ||
| مراجع | ||
|
آموزگار، ژاله. (1386ش). زبان، فرهنگ و اسطوره. تهران: معین. ابن ابى اصیبعه. (2001م). عیون الأنباء فی طبقات الأطباء. به تصحیح عامر نجار. قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب. ابن سینا (1968م). الإشارات و التنبیهات. به تصحیح سلیمان دنیا. قاهره. ــــــــــــــــ . (1426ق). القانون فی الطب. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. ــــــــــــــــ . (1331ش). کنوز المعزمین. مقدمۀ جلال‌الدین همایی. تهران: انتشارات آثار ملی. ابن خلدون، عبدالرحمان (1415ق/1995م). مقدمه. تحقیق درویش الجویدی. بیروت: مکتبة العصریة. ابن ندیم، محمد بن اسحاق. (1391ق/1971م). الفهرست. تحقیق رضا تجدد. تهران: مکتبة الأسدی. ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد. (1355ق). الجماهر فی معرفة الجواهر. حیدرآباد دکن: دائرةالمعارف العثمانیة. ابومعشر بلخی، جعفر بن محمد. (1388ش). الأحکام علی قرانات الکواکب. به کوشش یوسف بیگ باباپور و دیگران. قم: انجمن ذخایر اسلام. الگود، سیریل. (1352ش). تاریخ پزشکی ایران از دورۀ باستان تا سال 1934. ترجمۀ محسن جاودان. تهران: اقبال. اولمان، مانفرد. (1383ش). طب اسلامی. ترجمۀ فریدون بدره‌ای. تهران: انتشارات توس. تفضلی، احمد. (1354ش). مینوی خرد. تهران: انتشارات توس. چایلد، گوردن. (1352ش). انسان خود را می‌سازد. ترجمۀ احمد کریمی و محمد هل اتائی. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی. ذاکری، مصطفی. (تابستان 1384ش). «تصحیح یک طلسم در فردوس الحکمه». تاریخ علم، شمارۀ سوم، ص63-74. رازی، محمد بن زکریا. (1375ق/1955م). الحاوی فی الطب، حیدرآباد دکن: مکتبة دائرةالمعارف العثمانیة. ــــــــــــــــ . (1388ش). خواص الاشیاء. به تصحیح یوسف بیگ باباپور. قم: مجمع نشر ذخائر اسلامی. رضوی برقعی، سید حسین. (پاییز 1383ش). «نقدی بر تصحیح کتاب فردوس الحکمه: کهن‌ترین درسنامۀ پزشکی». تاریخ علم، شمارۀ دوم، ص179-189. مجلسى، محمد باقر. (1351ش). آسمان و جهان (ترجمۀ السماء و العالم بحار الأنوار). ترجمۀ محمدباقر کمره‌ای. تهران: انتشارات اسلامیه. ناصری، محسن و فرزانه غفاری. (1390ش). خوز و خوزی در مکتب پزشکی ایران. تهران: انتشارات المعی. شی‌یرا، ادوارد. (1375ش). الواح بابل، ترجمۀ علی‌اصغر حکمت. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. طبری، علی بن سهل. (1928م). فردوس الحکمه. تصحیح زبیر الصدیقی. برلین. عقیلی خراسانی شیرازی، محمد حسین. (1390ش). مخزن الأدویه. تصحیح محمدرضا شمس اردکانی. تهران: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی. کاشانى، عبد اللّه بن على. (1386ش). عرائس الجواهر و نفائس الأطائب. تهران: المعى. کاویانی پویا، حمید. (1394ش). بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در ایران. تهران: امیرکبیر. کریستین سن، آرتور. (1379ش). ایران در زمان ساسانیان. ترجمۀ رشید یاسمی. تهران: دنیای کتاب. مجریطی، ابوالقاسم مسلمة بن احمد. (1927م). غایة الحکیم. هامبورگ. مسعودی، ابوالحسن علی. (1409ق). مروج الذهب و معادن الذهب. تصحیح یوسف داغر. قم: دارالهجرة. نجم‌آبادی، محمود. (1371ش). تاریخ طب در ایران. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. وندیداد (فرگرد هفتم). (1385ش). ترجمه و پژوهش هاشم رضی. تهران: بهجت. یزدی، اسماعیل. (1388ش). سیری در تاریخ دندان‌پزشکی ایران: دفتر نخست ایران باستان و دورۀ اسلامی. تهران: فرهنگستان علوم پزشکی. یوحنا بن ماسویه. (1388ش). الجواهر و صفاتها. تهران: دانشگاه علوم پزشکى ایران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 348 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 571 |
||