تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,523,936 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,784,072 |
کاوشی در مجادلات عدالت اجتماعی بین متفکرین غربی و اسلامی | ||
فصلنامه علمی نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان | ||
مقاله 4، دوره 6، شماره 2، مهر 1395، صفحه 277-307 اصل مقاله (617.33 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2016.64963 | ||
نویسنده | ||
علی شکوری* | ||
دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
با توجه به مناقشههای نظری در مورد مفاهیم و ارزشهای بنیادی، چون عدالت، بین اسلام و غرب در این مقاله به مطالعۀ سیر تاریخی تحول مفهومی عدالت از منظر این متفکران میپردازیم. در این مطالعه نتیجه میگیریم که اولاً، عدالت معنای روشن و جهانشمول در اعصار و بین اندیشمندان ندارد و گرایش کلی به یافتن مبنایی برای زندگی سعادتمندانه و متعالی است؛ ثانیاً، تشابه و تفاوت در میان متفکرین غربی و اسلامی به مبانی معرفتشناختی و زمینههای اجتماعی و مذهبی برمیگردد؛ ثالثاً، گرایشها در اندیشمندان غربی از دورۀ کلاسیک بهسوی عصر جدید اجتناب از مطلقگرایی و کشاندن عدالت به زندگی عملی است درحالیکه بین متفکرین اسلامی گرایشات مطلقگرایانه و تقدسگرایانه عموماً غالب است؛ خامساً، اندیشهورزی اسلامی بیشتر گرایش به ازلی بودن دارد و خصلت پسین و پیشینی بودن دارد درحالیکه اندیشهورزی غربی به خصلت پسینی و جنبههای اجرایی عدالت گرایش دارد. سادساً، با توجه به دو مورد اخیر، در شیوۀ غربی عدالت استقرایی و درعینحال معطوف به حل مسئله مبتنی بر مبانی سکولار و اُمانیستی است ازاینرو لزوماً بهترین قوانین عادلانه تعبیر نمیشوند بلکه بیشتر به نتایج توجه میشود درحالیکه اندیشۀ اسلامی جامعنگرانه و مبتنی بر مبانی معرفتشناختی معنوی است. | ||
کلیدواژهها | ||
عدالت غربی؛ عدالت اسلامی؛ فردگرایی؛ جمعگرایی؛ توسعهگرایی | ||
مراجع | ||
- اسپینوزا، باروخ (1364)، اخلاق، ترجمۀ محسن جهانگیری، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. - کاظمی، اخوان (1386)، عدالت در اندیشۀ سیاسی اسلام، قم: مؤسسۀ بوستان کتاب. - اسفندیاری، آمنه (1393)، «فرق عدل در شیعه با معتزله»، قابل دسترس در http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa6122
- بشیریه، حسین (1376)، تاریخ اندیشه سیاسی در قرن بیستم، ج 2، تهران: نشر نی. - بشیریه، حسین (1381)، «دیباچهای بر فلسفه عدالت»، ماهنامه ناقد، سال اول ، شمارۀ 1. - بهشتی، سید علیرضا (1379)، مبانی معرفتشناسی عدالت اجتماعی، تهران: بقعه. - جان، رالز (1373)، «عدالت به مثابة انصاف»، ترجمۀ مصطفی ملکیان، نقد و نظر، شمارۀ 11-10. - جمشیدی، محمد حسین (1380)، نظریۀ عدالت، تهران: پژوهشکده امام خمینی. - چلبی، مسعود (1375)، جامعهشناسی نظم، تهران: نشر نی. - حسن زمانی، سیده زهرا و ذوالفقاری، ابوالفضل (1393)، «بررسی رابطۀ نوع دینداری با نگرش به عدالت اجتماعی»، برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دورۀ 5، شمارۀ 20. - داوری، رضا (1356)، فارابی مؤسس فلسفۀ اسلامی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران. - رستمی، محمدزمان (1384)، «عدالت از دیدگاه اندیشمندان اسلامی و غربی»، جستارهای اقتصادی، پاییز و زمستان 1384 - شمارۀ 4: 113 – 136. - سجادی، سیدجعفر (1358)، سیاست مدنیه، تهران: انجمن فلسفه ایران. - شفیعی، احمد(1384)، «جهانی شدن با عدالت سازگار نیست»، مجله بازتاب اندیشه، شمارۀ 16. - عالم، عبدالرحمن (1377)، تاریخ فلسفۀ سیاسی غرب، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی. - علیخانی و همکاران (1388)، درآمدی بر نظریه سیاسی عدالت در اسلام، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. - قطب، سید (1358)، عدالت اجتماعی در اسلام، ترجمۀ سید هادی خسروشاهی، قم: انتشارات دارالفکر. - کوششی، پریش (1392)، «اختلاف اشاعره و معتزله را باید در مسائل توحید و عدل الهی»، قابل دسترس در http://www.mehrnews.com/news/2117919 - گامبرگ، پال (1391)، شیوههای برابرسازی فرصتها، ترجمه علی شکوری، تهران: انتشارت دانشگاه تهران. - مطهری، مرتضی (بیتا)، درسهایی از عقاید، . - مطهری، مرتضی(1372)،اسلام و مقتضیات زمان،تهران: انتشارات صدرا. - مطهری، مرتضی (1377)، عدل الهی، (مجموعه آثار ج 1) تهران: انتشارات صدرا. - موحد، محمدعلی (1382)، در هوای حق و عدالت، تهران: نشر کارنامه. - میرسندسی، سید محمد (1375)، «عوامل مؤثر بر درک مردم از عدالت و رابطۀ آن با برابری (نابرابری)، (مطالعۀ موردی شهر مشهد)»، دانشگاهتربیت مدرس، پایاننامه کارشناسی ارشد جامعهشناسی. - واعظی (1388)، «نظریۀ عدالت کانت»، فصلنامه علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم، سال 6، شمارۀ 23. - وحیدنیا، آزاده (1388)، «عوامل اجتماعی مؤثر بر درک از عدالت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه تهران»، دانشگاه تهران، پایاننامۀ کارشناسی ارشد جامعهشناسی. - هابز، توماس (1380)، لویاتان، ترجمۀ حسین بشریه، تهران: نشر نی. - هورست، چارلز ایی (1396)، نابرابریهای اجتماعی: انواع، علل و پیامدها، ترجمۀ علی شکوری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. - یوسفی، حیاتالله (1389)، «الزام سیاسی در فلسفه سیاسی ابنسینا»، سال دوم، شمارۀ دوم: 67 ـ 94.
- Freeman, A. Sammuel (1993), Collected Papers, Cambridge, Harvard University Press.
- Hart, H. L. A. (1954), "Definition and Theory in Jurisprudence", Law Quartly Review, 37.
- Rawls, A. Jhon (1971), Atheory of Justice, Cambridge Press.
- Smith, A. (1976), An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, ed. R. H. Campbell, A. S. Skinner, and W. B. Todd, Oxford:Clarendon Pres. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 604 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 850 |