تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,516,344 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,777,456 |
تبیین نقش و کارکرد آموزه جهاد در فرآیند انقلاب اسلامی ایران | ||
فصلنامه علمی نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان | ||
مقاله 7، دوره 6، شماره 2، مهر 1395، صفحه 357-376 اصل مقاله (581.57 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2018.249229.1170 | ||
نویسندگان | ||
حجت داوند* 1؛ محمدحسین جمشیدی2 | ||
1دانشجو | ||
2استادیار گروه روابط بینالملل دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس تهران | ||
چکیده | ||
هدف از این پژوهش بررسی تاثیر آموزه جهاد در شکلگیری انقلاب اسلامی و بیان نقش محوری آن در پیروزی انقلاب اسلامی است. سوال اصلی مطروحه این است که نحوه مواجهه انقلابیون با مقوله جهاد چگونه بوده و این طرز تلقی چه کارکردی در پیروزی انقلاب داشته است؟ در پاسخ با واکاوی مفهوم جهاد و انواع نگرشها نسبت به آن و مطالعه تحولات منجر به انقلاب اسلامی، این فرضیه مطرح شد که روش مبارزه در انقلاب اسلامی، ضابطهمند بوده و ریشه در فرهنگ اسلامی داشته و از اصل چند وجهی و ذوالابعاد جهاد مایه گرفته است. به منظور تایید فرضیه در ابتدا زمینههای لازم برای مبارزه در هر انقلاب از جمله انقلاب اسلامی برشمرده شده و سپس تاثیر توجه به این نوع از جهاد در آنها ذکر شده است. یافتههای پژوهش بیانگر آن است ایدئولوژی انقلاب اسلامی که برگرفته از قرآن و سیره اهل بیت است، مبتنی بر ادراک روزآمدی از جهاد، ایثار و شهادت است. امام خمینی (ره)، نیز به عنوان رهبر انقلاب، همواره به جهاد و مبارزه در راه اسلام و عدالت و دوری از انفعال مقابل حکومت ظالم سفارش کرده و هم از راه جهاد فرهنگی و بکارگیری مفاهیم شرعی چون جهاد و قیام به بسیج تودهها پرداخته و در عین حال جهاد مسلحانه را نیز نفی نکرده بلکه به گاه وجوب به آن متوسل شدند. تودههای انقلابی مسلمان نیز، در روند بسیج عمومی، به تاسی از فرهنگ جهاد و الگو گرفتن از مکتب عاشورا به فداکاریهای بینظیری پرداختند که در نهایت پیروزی انقلاب اسلامی را سبب شد. | ||
کلیدواژهها | ||
جهاد؛ انقلاب اسلامی؛ اسلام؛ امام خمینی (ره)؛ بسیج عمومی | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم. - آبراهامیان، یرواند (1387)، ایران بین دو انقلاب، تهران: نشر نی. - پناهی، محمدحسین (1385)، «ارزشهای جهاد و شهادت در شعارهای انقلاب اسلامی»، فصلنامه نامه علوماجتماعی، شمارۀ 29: 90-59. - جمشیدی، محمدحسین (1389)، مبانی اندیشه نظامی در اسلام، تهران: انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(ع). - حافظنیا، محمدرضا؛ احمدیپور، زهرا و بویه، چمران (1391)، «انقلاب اسلامی و پیدایش ژئوپولوتیک جدید ایران»، فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال 2، شمارۀ 5: 23-1. - حسنی، مهدی (1388)، «بررسی رابطه فرهنگ سیاسی شیعه و پیروزی انقلاب اسلامی»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال 5، شمارۀ 17: 97-69. - خامنهای، سیدعلی (10/07/1387)، بیانات در دیدار مسئولان نظام به مناسبت عید فطر، بازیابیشده در تاریخ: 22/03/1395، http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3905 - خرمشاد، محمدباقر (1384)، اندیشمندان علوماجتماعی و انقلاب اسلامی ایران، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران. - خمینی (امام)، سیدروحالله (1378)، صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. - خمینی (امام)، سیدروحالله، بیتا، کشف اسرار، قم: انتشارات آزادی. - خوشروزاده، جعفر (1388)، «میشل فوکو و انقلاب اسلامی، رویکردی فرهنگی از منظر چهرههای قدرت»، مجله اندیشه انقلاب اسلامی، شمارۀ 7 و 8: 191-174. - دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1391)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات سمت. - ذوالفقاری، ابوالفضل و میرزایی، حسن (1393)، «فوکو و انقلاب اسلامی ایران (1979)، مدلسازی عوامل مؤثر بر شکلگیری انقلاب اسلامی ایران براساس دیدگاههای میشل فوکو»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال11، شمارۀ 37: 82-63. - رمضان نرگسی، رضا (1388)، «دغدغههای میشل فوکو درباره انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه آموزه، شمارۀ 7: 169-121. - سولیوان، ویلیام (1361)، مأموریت در ایران، ترجمه محمود طلوعی، تهران: نشر هفته. - شاهعلی، احمدرضا (1395)، «راهبرد مبارزاتی امام خمینی (ره): بسیج سیاسی مردم»، فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال 6، شمارۀ 18: 75-57. - شایگان، فریبا (1387)، «برسی ویژگیهای مشارکتکنندگان در انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه علوماجتماعی، شمارۀ 42 و 43: 115-89. - شهیدی، سیدجعفر (1376)، قیام حسین (ع)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. - عدالتنژاد، سعید و نظامالدینی، سیدحسین (1390)، «سلفیان تکفیری یا الجهادیون: خاستگاه و اندیشهها»، فصلنامه تاریخ و تمدن اسلامی، سال7، شمارۀ 13: 194-165. - صدر، سیدمحمدباقر (1388)، سنتهای تاریخ در قرآن، ترجمۀ سید جمال موسوی اصفهانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی. - عیوضی، محمدرحیم و فراتی، محمدجواد (1392)، درآمدی تحلیلی بر انقلاب اسلامی ایران، قم: نشر معارف. - فارسی، جلال الدین (1361)، انقلاب تکاملی اسلام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - فارسی، جلال الدین (1357)، واحدهای بشری در رابطه با جهاد داخلی، تهران: نشر ندا. - فتحعلی، محمود (1389)، درآمدی بر نظام ارزشی و سیاسی اسلام، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی. - فوزی، یحیی و قربانی، فاطمه (1393)، «تحلیل محتوای کمی و کیفی مصاحبهها و پیامهای امام خمینی (ره)، بر اساس صحیفه امام»، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، سال 1، شمارۀ 2: 102-75. - فوکو، میشل (1392)، ایرانیها چه رویایی در سر دارند؟، ترجمۀ حسین معصومی همدانی، تهران: انتشارات هرمس. - قادری، حاتم (1387)، اندیشههای سیاسی در اسلام و ایران، تهران: انتشارات سمت. - محمدمیرزایی، حسن و ابوطالبی، مهدی (1393)، «آسیبشناسی مبانی فکری و ایدئولوژیکی جنبشهای اخیر منطقۀ خاورمیانه در یک بررسی تطبیقی با مبانی فکری و ایدئولوژیکی انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهشهای انقلاب اسلامی، سال3، شمارۀ 11: 191-173. - مطهری، مرتضی (1389)، آینده انقلاب اسلامی ایران، تهران: انتشارات صدرا. - ملایی توانی، علیرضا (1380)، «فرایند گرایش به انقلاب در اندیشه سیاسی امام خمینی»، مجله متین، شمارۀ 13: 212-179. - ملکوتیان، مصطفی (1389)، «ایدئولوژی و رهبری و تأثیر آن بر پیروزی سریع، ثبات پایدار و بازتاب جهانی انقلاب اسلامی»، فصلنامه سیاست، دوره 40، شمارۀ 2: 305-287. - نجاتی، غلامرضا (1371)، تاریخ بیست و پنجساله ایران (از کودتا تا انقلاب)، ج2، تهران: نشر رسا - یزدانی، عنایتالله و شیخون، احسان (1389)، «انقلاب اسلامی ایران و پدیده تروریسم»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 24، شمارۀ 1: 220-201.
- ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم بن على (1414ه.)، لسان العرب، بیروت: دارصادر. - انیس، ابراهیم، صوالحی، عطیه، خلفالله احمد، محمد و منتصر، عبدالحلیم (1۴25)، معجم الوسیط، قاهره: مجمع اللغه العربیه. - خمینی (امام)، سیدروحالله (1425)، الجهاد الاکبر او جهاد النفس، طهران: موسسه تنظیم و نشر تراث الامام الخمینی. - العاملی، محمد بن الحسن الحر (1401)، وسائل الشیعه، تصحیح و تحقیق عبد الرحیم ربانی شیرازی، طهران: مکتبه الاسلامیه. - علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر (1402)، المختصر النافع، طهران: قسم الدراسات الاسلامیه فی مؤسسه البعثه. - محقق حلی، جعفر بن حسن (1402ه.) المختصرالنافع، قم: مؤسسۀ بعثت. - معلوف، لویس، (۱۹۳1)، المنجد، بیروت: مطبعه الکاثولیکیه للاباء الیسوعیین. - نجفی، محمد حسن بن باقر (1274)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج 21، بیجا: بینا. - نهج البلاغه،(1419ه.)، گرداوری و اختیار سیدشریف رضی، قم: دارالثقلین للطباعه و النشر.
- Berkley Center for Religion, Peace, and World Aairs (2013), Iran: Religious Elements of the 1979 Islamic Revolution. (12/03/2012),
- http://berkleycenter.georgetown.edu/resources/classroom.
- Gottschalk, Louis. (1944). “Causes of Revolution”, American Journal of Sociology 50, no. 1: 1-8.
- Skocpol, T. (1982). “Rentier state and Shi'a Islam in the Iranian Revolution”, Theory and society, 11(3): 265-283. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 981 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 895 |