تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,031 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,501,151 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,764,458 |
بررسی تأثیر طراحی شهری بر رفتار و اخلاق شهروندان (مطالعۀ موردی: خیابانهای امام، مدرس و کاشانی ارومیه) | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 7، دوره 5، شماره 2، تیر 1396، صفحه 289-314 اصل مقاله (863.7 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2017.141077.386 | ||
نویسندگان | ||
علیرضا سلیمانی* 1؛ احمد آفتاب2؛ مریم اسدی عیسیکان3؛ علی مجنونی4 | ||
1استادیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه پیام نور | ||
2دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی | ||
3دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی | ||
4مدرس گروه مهندسی معماری، دانشگاه بناب | ||
چکیده | ||
امروزه، خیابانهای شهری بهدلیل وجود کاربریهای مختلف، از تأثیرگذارترین عناصر شهری در زندگی روزمرة شهروندان محسوب میشوند، اما متأسفانه بیتوجهی به ابعاد اجتماعی در طراحی شهری، آثار نامطلوبی بر الگوهای رفتاری شهروندان در خیابانها داشته است. این پژوهش با تحلیل مفهومی رابطه میان فضا و اخلاق و رفتار شهروندان، رویکرد فضامحور در مدیریت رفتارهای شهری را به بحث میگذارد و تأثیر معیارهای کالبدی و بصری را بر میزان اخلاقمحوربودن خیابانها با تأکید بر سه خیابان امام، کاشانی و مدرس شهر ارومیه بررسی میکند. روش تحقیق توصیفی-همبستگی بهکاررفته در این پژوهش از نوع کاربردی است و 80 نفر با ضریب اطمینان 95 درصد بهعنوان حجم نمونه با استفاده از مدل کوکران از میان افرادی که تجربة حضور و قدمزدن در هر سه خیابان را داشتهاند انتخاب شدهاند. گردآوری دادهها (18 شاخص کالبدی-بصری) بهصورت پیمایشی (دادههای اولیه) و با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه صورت گرفت که بهصورت خوشهای میان دو گروه زنان و مردان بهطور مساوی توزیع شد. برای ارزیابی و پردازش دادهها از شیوههای آماری توصیفی و استنباطی، در قالب نرمافزار spss استفاده شده است. نتایج نشان میدهد رابطة نزدیکی میان محیط کالبدی-بصری و میزان اخلاقمحوربودن خیابان وجود دارد و امتیازات وزنی بهدستآمده از پرسشنامه بیان میکند از لحاظ میزان مطلوبیت عناصر کالبدی و بصری و کیفیت اخلاق و رفتار محوری بودن، خیابان امام بیشترین امتیاز را داشته است و خیابانهای کاشانی و مدرس بهترتیب در ردههای بعدی قرار گرفتهاند. در این میان، معیارهای کالبدی و بصری تأثیر بیشتری بر زنان نسبت به مردان دارند. بدین منظور، مداخلة فضایی برای ساماندهی فضای خیابان بهعنوان ابزار کنترلکنندة الگوهای رفتاری و اخلاق (فردی و جمعی) در خیابانها پیشنهاد شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
اخلاق و رفتارهای شهری؛ ارومیه؛ خیابانهای شهری؛ طراحی شهری؛ معیارهای کالبدی و بصری | ||
مراجع | ||
- آلتمن، ایروین (1382)، محیط و رفتار اجتماعی: خلوت، فضای شخصی، قلمرو و ازدحام، ترجمة علی نمازیان، مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران. - آرام، مرضیه و مریم فرخی (1392)، «تأثیر طراحی شهری بر ارتقای کیفیت محیطی و الگوهای رفتاری شهروندان»، ماهنامه تخصصی شهر و منظر، سال سوم، شمارة 30، صص 4-14. - بازوندی، فرشاد و مهرداد شهبازی (1393)، «نقش سرزندگی در ایجاد تصویر ذهنی شهروندان و میزان بهرهگیری از فضای شهری (مطالعة موردی: پیاده راه خیابان سپهسالار تهران)»، دوفصلنامۀ پژوهشهای منظر شهر، سال اول، شمارة 1، صص 33-43. - بحرینی، سیدحسین (1393)، فرایند طراحی شهری، چاپ نهم، مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران، تهران. - پاکزاد، جهانشاه (1395)، مبانی نظری و فرایند طراحی شهری، چاپ هشتم، انتشارات شهیدی، تهران. - پاکزاد، جهانشاه و حمیده بزرگ (1391)،الفبای روانشناسی محیط برای طراحان، چاپ اول، انتشارات آرمانشهر، تهران. - خادمی، مسعود، پورجعفر، محمدرضا و روجا علیپور (1389)، «درآمدی بر مفهوم خیابان بهعنوان فضای شهری»، دوفصلنامۀ جستارهای شهرسازی، دورة نهم، شمارة 31، صص 38-45. - خاکزند، مهدی، محمدی، مریم، جم، فاطمه و کوروش آقابزرگی (1393)، «شناسایی عوامل مؤثر بر طراحی بدنههای شهری با تأکید بر ابعاد زیباییشناسی (مطالعة موردی: خیابان ولیعصر (عج) شهر قشم)»، مطالعات شهری، دورة سوم، شمارة 10، صص 15-26. - داوری، مریم (1393)، «طراحی و بهسازی جدارۀ خیابان پایدار شهری با رویکرد اجتماعپذیری مکان (نمونة موردی خیابان فردوسی ایلام)»، کنفرانس ملی معماری و منظر شهری پایدار. - ذکاوت، کامران (1371)، «طراحی خیابان شهری»، فصلنامۀ آبادی، دورۀ دوم، شمارۀ 5، صص 68-79. - رحمت، محمدرضا (1390)، پیشگیری از جرم از طریق معماری و شهرسازی، چاپ دوم، نشر میزان، تهران. - رهنما، محمدرحیم و احمد آفتاب (1393)، «مکانیابی ایستگاههای آتشنشانی شهر ارومیه با استفاده از GIS و AHP، جغرافیا و توسعه»، دورة دوازدهم، شمارة 35، صص 153-166. - زیبایی، نیره و راضیه رضازاده (1389)، «بررسی رابطه بین سیمای بصری شهر و رفتار شهروندان»، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، دورة دوم، شمارة 1، صص 75-94. - شاهیوندی، احمد و محمود قلعهنویی (1392)، «بررسی و تحلیل قابلیت پیادهمداری مسیرهای عابر پیاده شهر اصفهان»، نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دورة سیزدهم، شمارة 31، صص 73-91. - مرکز آمار ایران (1390)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن. - علی اکبری، اسماعیل (1385)، «رویکردی مفهومی به تأثیر سیمای شهری بر الگوهای رفتاری»، جغرافیا (نشریۀ علمی ـ پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران)، دورة چهارم، شمارة 10 و 11، صص 143-163. - فاضلی، محمد (1382)، مصرف و سبک زندگی، پژوهشگاه فرهنگ و هنر ارتباطات، تهران. - لطیفی، امین و حسن سجادزاده (1394)، «ارزیابی تأثیر مؤلفههای کیفیت محیطی بر الگوهای رفتار در پارکهای شهری (نمونه موردی: پارک مردم همدان)»، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات شهری، دورۀ سوم، شمارة 11، صص 3-18. - محمدی حمیدی، سمیه، کلانتری، محسن و محمد ویسیان (1394)، «تحلیل وضعیت نورپردازی و ارزیابی ایمنی فضاهای شهری با استفاده از راهبردهای CPTED و مدل ارزیابی Safety Audit (مطالعة موردی: پارک ملت شهر زنجان)»، پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، دورة سوم، شمارة 3،صص 325-341. - مستوفی، آذین و هادی سروری (1395)، «بررسی تأثیر کاربری زمین بر رفتار عابران در خیابانهای شهری (مطالعۀ موردی: خیابان دانشجو-مشهد)»، مطالعات شهری، دورة پنجم، شمارة 19، صص 57-68. - وحدت، سلمان، سجادزاده، حسن و مهرداد کریمیمشاور (1394)، «تبیین ابعاد مؤثر بر منظر خیابان در جهت ارتقای خوانش منظر فضاهای شهری (مطالعه موردی: خیابانهای بافت مرکزی شهر همدان)»، مطالعات شهری، دورة چهارم، شمارة 15، صص 17-35. - Aydin, D. T. (2008), Outdoor spase quality: Case study of university Campus Plaza, Arcent, Vol. 2, No. 3: 189-203. - Amundsen, c. (2004), Public art and public transportation, Seventh National Conference on Light Rail Transit: Baltimore, Maryland, November - Diener, E., Napa Scollon, C. & Lucas R. E. (2009), The Evolving Concept of Subjective Well-Being: The Multifaceted Nature of Happiness, In Diener, E. (ed.), Assessing Well-Being, Social Indicators Research Series, Vol. 39, Springer, Dordrecht. - Ekici, B. (2004), Perceptions of different socio-economic status groups living in Ankara, The Department of Sociolog, Middle East Thecnical University. - Golany, G. S. (2011), Geo-Space urban design, John Willey and Sons, NewYork. - Jacobs, J. (2004), The death and life of great American cities, Rondom House, New York. - Lokaitou-Sideris, A. & Banerjee, T. (2006), Urban design downtown: Poetics and politics of form, University of California Press. - Mehta, V. (2009), Look Closely and You Will See, Listen Carefully and You Will Hear: Urban Design and Social Interaction on Streets, Journal of Urban Design, Vol. 14, No. 1:29- 64. - Nohl, W. (2008), Sustainable landscape use and aesthetic perception preliminary reflections on future landscape aesthetics, Landscape and Urban Planning Journal, Vol.54, No. 4: 223-237. - Onder, S., N. Konakli. (2002), Visual Pollution and a research on studying at sample of Konya city, S.U. Agric. Fac. J., Vol. 16, No. 4,: 28-37. - Parso Brinckehoff (PB) (2001). www.pbworld.com/news-events/publications/notes/default.asp. - Rish, P., Khuntia, G. (2012), Urban environmental stress and behavioral adaptation in Bhopal city of India, Hindawi Publishing Corporation Urban Studies Research, Vol. 2012, No. 2012,: 1-12. - Shaller, B. (1999), Enhancing transits competitiveness: A survey methodology, Transportation Research Record, Vol. 1669, No. 1: 143-149. - Tan, E. (2006), The Copenhagen experience what the pedestrian wants, NovaTerra, Vol. 6, No. 1: 5- 31. - Wikstrome, P. O. & Treibier, K. H. (2009), Violence as situational action, International Journal of Conflict Violence, Vol. 3, No. 3: 75-96 - Ali Akbari, I. (2006), Conceptual approach to the effect of urban landscape on behavioral patterns, Geography Journal (Journal of the Iranian Geographical Society), Vol. 4, No. 10, 11: 143-163. - Altman, I. (2003), The environment and social behavior: Privacy, personal space, territory, crowding, Translated by: Namazian, A., Shahid Beheshti University Press and Publishing Center, Tehran. - Aram, M. & Farokhi, M. (2013), Urban design effect on promotion of environmental quallity and behavioral pattern, City & Landscape, Vol. 7, No. 30: 4-14. - Bazvandi, F. & Shahbazi, M. (2014), The effect of vitality on creating citizens’ mental image and ratio of utilization of urban spaces (case study: sidewalk of Sepahsalar st. in Tehran), Journal of Urban Landscape Research, Vol. 1, No. 1: 33-43. - Bahraini, S. H. (2014), Urban design process, 9th edition, Tehran University Press, Tehran. - Davari, M. (2014), Design and improvement of sustainable urban street walls with with the locality social approach (Case study: Ferdowsi Ilam Street), National Conference on Architecture and Sustainable Urban Landscape. - Fazeli, M. (2003), Consumption and lifestyle, Institute of Culture and Communication Arts, Tehran. - Golany, G. S. (2011), Geo-Space urban design, John willey and sons, NewYork. - Khademi, M., Pour Jafar, M. R. & Alipour, R. (2010), Income on the concept of the street as a urban space, Journal of Urban planning Queries, Vol. 9, No. 31: 38-45. - Khakzand, M., Mohammadi, M., Jam, F. & Aghabzorgi, K. (2014), Identification of factors influencing urban facade's design with an emphasis on aesthetics and ecological dimensions (Case study: Valiasr Street –Free Region of Qeshm), Journal of Urban Studies, Vol. 3, No. 10: 15-26. - Latifi, A. & Sajjadzadeh, H. (2015), Evaluating the Effect of Environmental Quality Components on Behavior Patterns in Urban Parks (Case Study: Hamedan People's Park), Urban Studies Research Journal, Vol. 3, No.11: 3-18. - mohammadi hamidi, s., kalantari, m. & veysiyan, m. (2015), analysis of lighting situation and safety of urban spaces using CPTED strategies and safety audit assessment model (Case study: Mellat Park of Zanjan), Geographical Urban Planning Research Journal, Vol. 3, No. 3: 325 -341. - Mostofi, A. & Sarvri, H. (2016), Investigating the effect of land use on pedestrian behavior in urban streets (Case study: Student-Mashhad Street), Journal of Urban Studies, Vol. 5, No. 3: 325 -341. - Pakzad, J. (2016), Theoretical foundations and urban design process, 8th Edition, Shahidi Publishing, Tehran. - Pakzad, J. & Bozorg, H. (2012), The alphabet of environmental psychology for designers, 1st Edition, Armanshahr Publications, Tehran. - Rahnama, M. R. & Aftab, A. (2014), Locating the fire stations of urmia city using GIS and AHP, Geography and Development Journal, Vol. 12, No. 35: 153 -166. - Rahmat, M. R. (2011), Crime Prevention through Architecture and Urban Planning, 2nd Edition, Mizan Publishing, Tehran. - Shahiwandi, A. & Ghalehnouie, M. (2011), Investigation and analysis of pedestrian capability of pedestrian routes in Isfahan city, Applied Research of Geographic Sciences, Vol. 13, No. 31: 73-91. - Statistics Center of Iran (2011), Population and Housing Census. - Vahdat, S., Sajjadzadeh, H. & Karimi Moshavar, M. (2015), Explaining effective dimensions on the street view to improve landscape reading of urban spaces (Case Study: The center of the city of Hamedan), Journal of Urban Studies, Vol. 7, No. 15: 17-35. - Zakat, K. (1992), Urban street design, Abadi Journal, Vol 2, No. 5: 68-79. - Zibayi, N. & Reza Zadeh, R. (2010), The relation between visual image of regions within city of Tehran and the expected behavior of citizens, Urban Management Studies, Vol. 2, No. 1: 75-94. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,457 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,331 |