تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,504 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,123,414 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,231,523 |
تدفین بهمثابۀ یک پدیدۀ بوروکراتیک آیینهای مرگ در بهشتزهرا-تهران | ||
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران | ||
مقاله 4، دوره 6، شماره 3، مهر 1396، صفحه 409-430 اصل مقاله (585.01 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jisr.2017.215784.419 | ||
نویسندگان | ||
جبار رحمانی* 1؛ هاجر قربانی2 | ||
1استادیار پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی | ||
2کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشکدة علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر تهران | ||
چکیده | ||
بهشتزهرای تهران از مکانهایی است که بهواسطة مواجهه با نظام صنعتی-سرمایهداری و مدرنیتة شهری در چند دهة اخیر، ماهیت ابتدایی خود را به یک سازمان تغییر داده است. سازمانیشدن موجب تغییراتی در برگزاری آیینهای مرگ از زمان تبدیل بدن به جسد تا پایان خاکسپاری شده است. در این پژوهش، با تکیه بر مفاهیم بوروکراسی وبر و تقسیم کار اجتماعی دورکیم و با استفاده از روشهای میدانی (مشاهده، مصاحبه) سعی شده است با فهم چنین تغییری، در مکان مرتبط با مرگ در تهران، به شناخت و تجربة مدرن جامعة ایرانی در مواجهه با آیینهای مرگ و همچنین تغییرات آن از دوران سنتی به دوران معاصر دست یافت. پس از توصیفات مراحل انجام آیینهای مرگ در مجموعة عروجیان، واقع در سازمان بهشتزهرا، نشان داده شده است آیینهای مرگ در دو الگوی پیشامدرن و مدرن برگزار میشدند. الگوی اول مبتنیبر عقلانیت ارزشی- یعنی ارزشهای دینی و ثواب اخروی- بود، اما امروزه در الگوی مدرن برگزاری این آیینها مبتنیبر عقلانیت ابزاری برای بوروکراسی سازمان بهشتزهراست که تخصصیشدن و یک تقسیم اجتماعی کار را با خود به همراه داشته است. برخی دگرگونیها، حذف و اضافهشدن بخشهایی از سنتهای مناسک تدفین که مبتنیبر پیوندهای شخصی و نزدیک افراد با متوفی بوده است، ناشی از ظاهرشدن یک تجربة نو در نظام شهری مدرن تهران است که میتوان آن را بوروکراتیکشدن پدیدة تدفین مبتنیبر روابط ناشناس و تقسیم کار ارگانیکی نام برد. این مسئله به شکلگیری تغییرات فرهنگی در تجربه منجر شده و درک جدیدی از تدفین و مسئلة متوفی و مرگ را به همراه داشته است. | ||
کلیدواژهها | ||
آیینهای مرگ؛ بوروکراسی؛ بهشتزهرا؛ تقسیم کار اجتماعی؛ فرهنگ؛ گورستان | ||
مراجع | ||
آریس، فیلیپ (1392)، تاریخ مرگ؛ نگرشهای غربی مرگ از قرون وسطی تاکنون، ترجمة محمدجواد عبداللهی، تهران: نشر علم. پورناصرانی، رضا، سازمانیشدن گورستان بهشتزهرا، [مصاحبه: هاجر قربانی]، آبان 1394. تابعی، ملیحه (1389)، جامعهشناسی پدیداری مرگ (پدیدارشناسی تجربه معنای مرگ)، پایاننامة کارشناسیارشد، دانشگاه فردوسی مشهد. دورکیم، امیل (1381)، دربارة تقسیم کار اجتماعی، ترجمة باقر پرهام، تهران: مرکز. دورکیم، امیل (1393)، صور بنیانی حیات دینی، ترجمة باقر پرهام، تهران: مرکز. ریتزر، جورج (1393)، نظریة جامعهشناسی، ترجمة هوشنگ نائبی، تهران: نشر نی. زمانی مقدم، مسعود (1393)، دینباوری و نگرش به مرگ: مطالعۀ نمونهای از دانشجویان با روش نظریۀ زمینهای، دانشگاه آزاد اسلامی کرج. سادات اشکوری، کاظم (1391)، پژوهش مقدماتی در سه روستای شمال ایران، کرمان: انتشارات هزار کرمان. شاکری، تطهیرزنان، [مصاحبه: هاجر قربانی]، مرداد 1394. صبوری، منوچهر (1391)، جامعهشناسی سازمانها، تهران: نشر شبتاب. علیزاده اقدم، محمدباقر و ایزدی جیران، اصغر (1391)، «مناسک امانت؛ آشوب مرگ و آرامش سفر در کشکسرای مرند»،تهران: مجلة پژوهشهای انسانشناسی ایران، شمارة 1: 39-60. کارگر، محمد، مدیریت و برنامۀ عروجیان، [مصاحبه: هاجر قربانی]، مهر 1394. معقولی، نادیا و طاووسی، محمود (1387)، «مرگ و آیینهای مربوط به آن در دوران باستان»، نامة فرهنگستان، شمارة 3: 150-167. فاضلی، نعمتالله (1393)، تجربه تجدد، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. کریمی، مرتضی (1387): «مرگ و مردن بهعنوان معقولاتی فرهنگی»، پژوهش در فرهنگ و هنر، شمارة 1: 91-101. کوزرل، لیوئیس (1377)، زندگی و اندیشة بزرگان جامعهشناسی، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی. کیویستو، پیتر (1392)، اندیشههای بنیادین در جامعهشناسی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نشر نی. لوفور، کلود و کاستوریادیس، کورنلیوس (1389)، بوروکراسی چیست؟،ترجمة امین قاضی، تهران: چشمه. نیکمرام، رضا، تطهیرکننده کیست؟ [مصاحبه: هاجر قربانی]، مرداد 1394. وبر، ماکس (1393)، اقتصاد و جامعه، ترجمة عباس منوچهری، مهرداد ترابینژاد و مصطفی عمادزاده، تهران: انتشارات سمت. وبر، ماکس (1392)، دین، قدرت، جامعه، ترجمة احمد تدین، تهران: هرمس. همایونی، صادق (1353)، گوشههایی از آداب و رسوم مردم شیراز، شیراز: انتشارات ادارۀ کل فرهنگ و هنر اسلامی. همیلتون، ملکوم (1392)، جامعهشناسی دین، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: نشر ثالث.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 944 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 588 |