پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,992,194 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,661,152 |
تحلیل اصطلاح برات در متون دانش استیفا | ||
| ادب فارسی | ||
| مقاله 11، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 19، شهریور 1396، صفحه 187-205 اصل مقاله (866.2 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2017.234905.936 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد شادروی منش* 1؛ نفیسه ایرانی2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه خوارزمی | ||
| 2دانش‌آموختة دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه خوارزمی | ||
| چکیده | ||
| واژۀ «برات» در اصل برگرفته از «براءت» عربی است و بهعنوان اصطلاحی دیوانی در متون فارسی به دو معنی بهکاررفته است: یکی، سند دریافت و رسیدی که خزانه‌دار در برابر اجناسی که تحویل می‌گرفت، به آورندة جنس می‌داد و کهن‌ترین کاربردهای این اصطلاح با این معنی است؛ و دیگر مکتوبی دیوانی، مستند به مٌهر و توقیع دیوان که صاحب تحویل یا کارگزار حکومت، به موجب آن وجوه نقدی یا جنسی را که متعهد بود به شخصی پرداخت کند، به شخص یا مرجع دیگری حواله می‌کرد. ازآنجاکه آنچه در فرهنگ‌های عمومی دربارة معنی اصطلاحی و دیوانی برات آمده است، غالباً خالی از تسامح نیست، در این مقاله کوشش شده است تا اصطلاح برات باتوجهبه منابع دست اوّل استیفا تعریف و ویژگی‌ها و مشخصات ظاهری و کاربردی آن بررسی و تحلیل شود. همچنین با همین رویکرد سعی شده است تفاوت برات با اصطلاحات مشابه و مرتبط دیگر، مانند «تعلیق» و «مثنّی» بیان شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استیفا؛ اصطلاحات دیوانی؛ برات؛ تعلیق؛ مثنّی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of Barāt in the Bureaucratic (Divāni) Texts | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Shadrooymanesh1؛ Nafise Irani2 | ||
| 1Assistant Professor in Persian Language and Literature, Kharazmi university | ||
| 2Ph.D. Graduated in Persian Language and Literature, Kharazmi University | ||
| چکیده [English] | ||
| The term barāt, originally derived from Arabic barā't, has been used as a bureaucratic term in ancient Persian texts by two meanings: the earliest usage was a receiving document or a receipt were issued by treasurer in turn for goods, and the other, a bureaucratic manuscript documented by the court seal through which the government agent could transfer the money or the goods had committed to pay to another person or reference. Since what has occurred in general dictionaries as idiomatic and bureaucratic meaning of barāt is often tolerant, referring to the first-hand resources, it has been tried in present essay to analyze the apparent and functional features of the term barāt. It has also endeavored, through this approach to express the differences of barāt with similar terms such as “ta'liq” and “muthannā”. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Bureaucratic (Divāni) Terms, Barāt, Ta'liq, Mothannā | ||
| مراجع | ||
|
آملی، شمس‌الدّین محمّد (1381)، نفائس الفنون فی عرایس العیون، به تصحیح ابوالحسن شعرانی، تهران، اسلامیه. انوری، حسن (1373)، اصطلاحات دیوانی دورۀ غزنوی و سلجوقی، تهران، سخن و طهوری. و همکاران (1381)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، سخن. ایرانی، نفیسه و علی صفری آق‌قلعه (1395)، کهن‌ترین فرهنگ‌نامة فارسی دانش استیفا (تصحیح و تحلیل بخش لغات و مصطلحات المرشد فی الحساب)، تهران، مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب. بیهقی، ابولفضلمحمد (1388)، تاریخ بیهقی، به تصحیح محمدجعفر یاحقی و مهدی سیدی، تهران، سخن. تاریخ شاهی قراختائیان (1355)، نویسنده ناشناس، به تصحیح محمدابراهیم باستانی پاریزی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. تبریزی، فلک علاء (بی‌تا)، سعادت‌نامه، نسخۀ 4190، کتابخانۀ ایاصوفیه. تتوی، احمدبن نصرالله (1382)، تاریخ الفی، تهران، علمی و فرهنگی. جوینی، عطاملک (1911)، تاریخ جهانگشا، به تصحیح محمد قزوینی، ج 1، لیدن، بریل. حسن بن علی (بی‌تا [حدود سدۀ 7 و 8 ق]ُ)، المرشد فی الحساب، نسخة 2154، کتابخانۀ مجلس. خوارزمی، محمّد (1895)، مفاتیح‌العلوم، تحقیق جی. فان‌فلوتن، لیدن، بریل. (1362)، مفاتیح‌العلوم، ترجمۀ حسین خدیوجم، تهران، علمی و فرهنگی. خواندمیر، غیاث‌الدین (1355)، دستورالوزرا، به تصحیح سعید نفیسی، تهران، اقبال. (1380)، تاریخ حبیب السیر فی اخبار افراد بشر، به تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران، کتابفروشی خیام. دوغلات، میرزا محمدحیدر (1383)، تاریخ رشیدی، به تصحیح عباس‌قلی غفاری فرد، تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب. دهخدا، علی‌اکبر و همکاران (١٣٧٢)، لغت‌نامه، دانشگاه تهران، مؤسسة لغت‌نامة دهخدا. شریکامین، شمیس (1357)، فرهنگ اصطلاحات دیوانی دوران مغول، تهران، فرهنگستان ادب و هنر ایران. شهشهانی، عبدالوهاب (۱۲۵۵ق)، بحرالجواهر، نسخۀ 2124، کتابخانۀ مجلس. عروضی سمرقندی، احمد (1333)، چهارمقاله (مجمع‌النوادر)، تصحیح محمد معین، تهران، کتابفروشی زوار. فروغ اصفهانی، محمّدمهدی (1378)، فروغستان، به کوشش ایرج افشار، تهران، میراث مکتوب. قاشانی، ابوالقاسم عبدالله (1348)، تاریخ اولجایتو، به تصحیح مهین همبلی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب قمی، تاج‌الدّین حسن (1385)، تاریخ قم، تحقیق محمدرضا انصاری قمی، قم، کتابخانۀ بزرگ حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی. کرمانی، ابواسحق غیاث‌الدین محمّد (951 ق)، رسالۀ سیاق، نسخۀ 6544 ، کتابخانۀ مجلس. مازندرانی، عبدالله (1952)، رسالۀ فلکیه در علم سیاقت، به تصحیح والتر هِینس، ویس‌بادن، انتشارات هیئت مستشرقین در فرهنگستان ماینس و نسخۀ 6541 ، کتابخانة مجلس. محمدپادشاه (1335)، فرهنگ آنندراج، به تصحیح محمددبیرسیاقی، تهران، کتابخانۀ خیام. معین، محمّد (1371)، فرهنگ فارسی، تهران، امیرکبیر منشی کرمانی، ناصرالدّین (1364)، نسائم‌الاسحار من لطائم‌الاخبار، به تصحیح میرجلال‌الدین حسینی ارموی، تهران، اطّلاعات. نفیسی، علی‌اکبر (1355)، فرهنگ نفیسی (ناظم‌الاطبا)، تهران، کتابفروشی خیام. همدانی، رشیدالدین فضل‌الله (1373)، جامعالتواریخ، به تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی، نشر البرز. (1386)، جامعالتواریخ (تاریخ آل سلچوق)، به تصحیح محمدروشن، تهران، مرکزپژوهشی میراث مکتوب. (1940)، تاریخ مبارک غازانی، به تصحیح کارلیان، هرتفورد، ستفن اوستین. یزدی، شرف‌الدّین (1387)، ظفرنامه، به تصحیح سیّدسعید میرمحمّدصادق و عبدالحسین نوایی، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. یزدی، عضد (1381)، سندبادنامۀ منظوم، به تصحیح محمدجعفر محجوب، تهران، توس. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 578 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 381 |
||