تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,533 |
تعداد مقالات | 70,517 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,131,602 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,237,877 |
"بررسی تطبیقی نگارههایی از کهنترین شاهنامهی جهان با شاهنامههای مکتب شیراز اینجو (725-758ه.ق)" | ||
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
مقاله 7، دوره 22، شماره 4، دی 1396، صفحه 63-74 اصل مقاله (11.21 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2017.64028 | ||
نویسندگان | ||
معصومه عباچی1؛ اصغر فهیمی فر (نویسنده مسوول)* 2؛ محمود طاووسی3 | ||
1عضو هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان | ||
2دانشیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس | ||
3استاد دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران | ||
چکیده | ||
یکی از کهنترین شاهنامههای مصور ایران، که برای بسیاری از پژوهشگران ناشناخته است، شاهنامهی « کاما» یا «دستور» است که به نظر میرسد متعلق به اوایل قرن هفتم ه.ق باشد. این نسخهی مصور دارای جنبههای ساختاریِ بسیار اصیلی است که تاکنون بدان و تأثیرات زیباییشناختی آن بر سایر نُسخ ادوار بعد پرداخته نشده است. هدف اصلی این جستار تحلیل هندسهی مبنایی و بررسی تأثیرات زیباییشناختی این شاهنامه بر شاهنامههای مکتب شیراز اینجوست. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که شاهنامهی مذکور به لحاظ عناصر تصویری و هندسهی مبنایی چه تأثیراتی بر نگارههای اصیل مکتب اینجو گذارد؟ روش این تحقیق توصیفی و تحلیلی- تطبیقی، مبتنی بر اولین مرحله از رویکرد اروین پانوفسکی، که توصیفی پیشاشمایلنگارانه است، با تکیه بر منابع کتابخانهای و اینترنت میباشد. تحقیقات این پژوهش اشکار میسازد نگارگر شاهنامهی کاما از نسبت رادیکال 2 که نسبتی است متعلق به دوران کهن -پیش از نسبت طلایی که مصریان باستان به کار می بردند_ حدّاکثر بهرهبرداری را نموده است. این نسبت در شاهنامههای اینجو تداوم مییابد. نتایج حاصل از تطبیق نگارههای دو مکتب سلجوقی و اینجو آشکار میسازد که بهجز هندسهی مبنایی، بسیاری از عناصر تصویری شاهنامههای اینجو نظیر رنگهای ناب، فضاسازیِ کتیبهوار و فشردگی عناصر بصری در کادر افقی و طراحی پویا، از نگارههای شاهنامهی کاما، تأثیرات بسیاری پذیرفته است. | ||
کلیدواژهها | ||
شاهنامه کهن جهان؛ شاهنامه های اینجو؛ رادیکال دو؛ زیباییشناسی | ||
مراجع | ||
آدامووا، ا. ت و گیوزالیان، ل. ت (1386)، نگارههای شاهنامه، ترجمهی زهره فیضی، فرهنگستان هنر، تهران. آژند، یعقوب (1387)، مکتب نگارگری شیراز، فرهنگستان هنر، تهران. آیتاللهی، حبیبالله (1386)، ترکیببندی افقی در نگارگری مکتب شیراز، آینهی خیال، شمارهی 5، 38-39. آیتاللهی، حبیبالله (1363)، نسبتهای طلایی در هنر، فصلنامهی هنر، شمارهی 7، 108-129. آیتاللهی، حبیبالله (1377)، مبانی هنرهای تجسمی، سمت، تهران. اتینگهاوزن، ر و گرابر، ا (1379)، هنر و معماری اسلامی (650- 1250)، ترجمهی یعقوب آژند، سمت، تهران. بازورث و دیگران (1390)، سلجوقیان، ترجمه و تدوین: یعقوب آژند، چاپ دوم، مولی، تهران. پاکباز، رویین (1383)، نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، چاپ سوم، زرین و سیمین، تهران. تجویدی، اکبر (1386)، نگاهی به هنر نقاشی ایران از آغاز تا سده دهم هجری، چاپ سوم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران. سورن ملکیان شیروانی، اسدالله (1970)، داستان ورقه و گلشاه، هنرهای آسیایی، ؟؟؟؟؟پاریس. عیوقی (1343)، ورقه و گلشاه، به اهتمام کتر ذبیحالله صفا، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. غروی، مهدی (1352)، قدیمیترین شاهنامهی مصور جهان، شاهنامهی فیروز پشتونجی دستور بلسارا معروف به شاهنامه موسسه کاما بمبئی، متعلق به اوایل قرن هفتم، مجلهی هنر و مردم، شمارهی 135، 41-44. غروی، مهدی (1356)، سیمرغ سفید (نگرشی ژرف در چگونگی استمرار فرهنگی ایران زمین با بررسی شاهنامه فردوسی و نقش و نگارهای آن در هزار سال گذشته)، مجلهی هنر و مردم، شمارهی 175، 54- 75. فردوسی، ابوالقاسم (1374)، شاهنامه فردوسی، به تصحیح ژول مُل، بهزاد، تهران. معرفی نسخههای شاهنامه فردوسی (1369)، موسسه مطالعات تحقیقات فرهنگی، تهران. مقدم، علیرضا (1389)، عبدالمومن بن محمد خویی نقاش قرن هفتم هجری، کتاب ماه هنر، شماره 148، 14-23. Brend, B & Melville, C. P (2010),Epic of the Persian kings: the art of Ferdowsi's Shahnameh, I. B. Tauris, ????.
Canby, S (1993), Persian painting, Thames and Hudson,London.
Graber, o (2000), Mostly MINIATURES: An Introduction to Persian Painting, Princeton University Press, Princeton and Oxford.
Panofsky, E (1955), Meaning in the Visual Arts, Dobleday Anchor Books, New York.
Robinson, B. V (1958), A Distractive Catalogue of the Persian Painting in the Bodleian library, ?????, Oxford.
Swietochowski, M. L (1994), The Metropolitan Museum of Art's Small Shahnama, In Illustrated Poetry and Epic Images, The Metropolitan Museum of art, New York, 67- 81.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,074 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,715 |