پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,578 |
| تعداد مقالات | 71,072 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,686,181 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,914,760 |
تحلیل بصری نقشه‌های جغرافی دوره اسلامی (موردپژوهی نسخه‌خطی‌المسالک و الممالک موجود در کتاب‌خانه و موزۀ ملی مَلِک) | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| مقاله 6، دوره 47، شماره 1، شهریور 1393، صفحه 125-148 اصل مقاله (1.34 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2017.235476.653782 | ||
| نویسندگان | ||
| ساره ملکی گیساوندانی* 1؛ حسنعلی پورمند2 | ||
| 1دانشجوی دکتری پژوهش هنر دانشگاه شاهد | ||
| 2دانشیار گروه هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس | ||
| چکیده | ||
| نقشه و نقشه‌نگاری موضوعاتی کهن در تمدن اسلامی است. نقشه‌های جغرافیایی دورۀ اسلامی، همواره از منظر پژوهشگران علومی چون جغرافیا و تاریخ تحلیل و بررسی شده‌اند، اما به‌لحاظ زیبایی‌شناسی عناصر تصویری و نوشتاری، کمتر مورد توجه بوده‌اند. پژوهش حاضر به‌منظور تعیین ویژگی‌ها و ارزش‌های بصری نقشه‌های جغرافیایی در جهان اسلام، با تمرکز بر نقشه‌های نسخه‌خطی المسالک و الممالک موجود در کتاب‌خانه و موزۀ ملی ملک، صورت گرفته است. روش استفاده‌شده توصیفی ـ تحلیلی بوده و اطلاعات ضروری تحقیق با به‌کارگیری روش‌های کتاب‌خانه‌ای و مشاهده، جمع‌آوری شده است. مهم‌ترین یافته پژوهش حاضر این است که عناصر بصری این نقشه‌ها برای نشان دادن عوامل و مناطق جغرافیایی، ساده شده‌اند. نیز این عناصر از مکاتب نگارگری پیشین و هم‌عصر خود تأثیر پذیرفته‌اند و از باورهای اصلی حاکم بر مکتب نقشه‌نگاری بلخی هم متأثر بوده‌اند. این نقشه‌ها را به‌لحاظ اصول ترسیم و بازنمایی، می‌توان نمونه‌های پیشین نقشه‌های کنونی دانست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استخری؛ گرافیک اطلاع‌رسان؛ المسالک و الممالک؛ نقشه؛ نقشه‌های جغرافی دورۀ اسلامی | ||
| مراجع | ||
|
استخری، ابراهیم بن محمد، المسالک و الممالک، نسخۀ شمارۀ 5990 از کتاب‌خانه و موزۀ ملی ملک تهران. جعفری، عباس،فرهنگ گیتاشناسی (اصطلاحات جغرافیایی)، تهران: گیتاشناسی، 1370 ش. حسینی، مجتبی، «سه نسخۀ نفیس از خطبه‌های امام رضا در موزۀ ملک»، موجود در http://imamrezapedia.ir، بازبینی‌شده در 20 دی 1395. خامه‌یار، احمد، «نسخه‌ای خطی از کتاب تقویم، برگی ناشناخته از تاریخ نقشه‌نگاری اسلامی»، پیام بهارستان، ش 16، صص 770ـ781، تابستان 1391. رضایی آذر، ندا، «کاربرد گرافیک در نقشه‌برداری از گذشته تا امروز»، تندیس، ش 51، صص 14ـ15، خرداد 1384. رفیعی، حسن‌رضا، «نقش جغرافیدانان مسلمان ایرانی در توسعۀ علم جغرافیا»، پژوهش‌هایجغرافیایی، ش 59، ش 95ـ114، بهار 1386. زارع، پروین، بررسی بصری نقشه‌های راهنما در جهان اسلام (قرن 5 تا 11 هجری قمری)، پایان‌نامۀ منتشرنشدۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ هنرهای تجسمی دانشگاه هنر تهران، تیرماه 1394. طیبی، سیدمحمد، «نظری بر جغرافیاپژوهی در تمدن اسلامی»، جغرافیا و توسعه، دورۀ 1، ش 2، صص 123ـ148، پاییز و زمستان 1382. علائی، سیروس، «طلوع و غروب نقشه‌نگاری در جامعه‌های سنتی»، ایران‌شناسی، سال 8، ش 29، صص 92ـ105، بهار 1375. قرچانلو، حسین، جغرافیای تاریخی کشورهای اسلامی، تهران: سمت، 1389 ش. گنجی، محمدحسن و امیرهوشنگ انوری، «نقشه و نقشه‌نگاری در تمدن اسلامی»، مطالعات تاریخ اسلام، ش 9، صص 97ـ126، تابستان 1390. میرحیدر، دُرّه و حسین حمیدی‌نیا، «کالبدشکافی نقشۀ جغرافیایی و نقش آن در اعمال قدرت و القاء سیاست»، سیاست، ش 13، صص 295ـ314، بهار 1389. نظریان، علی‌اصغر، جغرافیای شهری ایران، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور، 1374 ش. Blandy, D. & P. E. Bolin, “Beyond visual culture: Seven statements of support for Material culture studies in art education”, Studies in Art Education, 44 (3), pp. 246- 263, 2003.
Buckley, A., “Make maps people want to look at; five primary design principles for cartography”, Retrieved: 13 December 2016, in: http://www.esri.com/news/arcuser/0112/files/design-principles.
Nagan, P., “Visual design and composition lessons from 30 beautiful Maps-Design School”, Retrieved: 20 Jun 2016, in: https://designschool.canva.com /blog/cartography.
Stern, B., Hurni, L, Werner, M., & S. Wiesmann, “Layout Design Settings; Graphical Semiology”, Retrieved: 20 October 2016, in: http://gitta.info /LayoutDesign/en/html/DefOrgMapEle_learningObject2.html.
پاکباز، رویین، نقاشی ایرانی از دیرباز تا امروز، تهران: زرین و سیمین، 1388 ش. http://aminnajd.persiangig.com/
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 630 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 822 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب