پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,765 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,205,887 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,954,222 |
درهم و دینار در فقه و حقوق اسلامی | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| مقاله 6، دوره 50، شماره 1، فروردین 1396، صفحه 105-123 اصل مقاله (224.56 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2017.127927.668039 | ||
| نویسنده | ||
| ابراهیم شفیعی سروستانی* | ||
| استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه قرآن و حدیث | ||
| چکیده | ||
| درهم و دینار در صدر اسلام دو سکه رایج در میان مردم بود و ازاین‌رو شارع مقدس آن‌ها را به‌عنوان معیاری برای پرداخت کفاره‌ها، خسارت‌ها و مالیات‌های شرعی قرار داد و به‌این‌ترتیب بسیاری از احکام شرعی بر پایه تصوری که در آن اعصار از این دو نقد رایج بود، شکل گرفتند. درهم و دینار در قرون اولیه اسلام به‌عنوان دو سکه نقره و طلا شناخته می‌شدند که همواره از نظر وزن و ارزش میان آن‌ها معادله برقرار بود و ازاین‌رو به‌طورمعمول ده درهم نقره برابر با یک دینار طلا به شمار می‌آمد. با خارج شدن این دو نقد اسلامی از گردونه مبادلات روزمره مردم، رفته‌رفته نسبت‌های موجود میان آن‌ها هم به فراموشی سپرده شد و به‌تدریج این دیدگاه نادرست به وجود آمد که هر یک از این دو نقد می‌توانند به‌صورت مستقل به‌عنوان معیاری برای پرداخت دیون شرعی، به شمار آیند. این دیدگاه، مشکلات فراوانی را در فهم روایات و عمل به آن‌ها و همچنین تفسیر و اجرای برخی از مواد قانونی ازجمله مقررات دیات به وجود آورد. با توجه به اینکه اصلاح این دیدگاه نادرست، می‌تواند برخی از مشکلاتی را که در حال حاضر در اجرای بخشی از احکام اسلامی وجود دارد، حل کند، در این مقاله با بهره‌گیری از متون فقهی و تاریخی به تبیین ماهیت این دو نقد اسلامی و نسبت‌های موجود میان آن‌ها پرداخته شده و لزوم توجه به نسبت ارزشی آن‌ها در همه مباحث فقهی و حقوقی اثبات شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| درهم؛ دیات؛ دینار؛ زکات؛ فقه اسلامی؛ قانون دیات؛ مهر السنه؛ نقود اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Dirham and Dinar in Islamic Jurisprudence and Law | ||
| نویسندگان [English] | ||
| ibrahim shafiee sarvestani | ||
| چکیده [English] | ||
| At the early Islamic era, Dirham and Dinar were two current coins in the society; thus, the holy lawgiver appointed them as a criterion for paying expiations, damages, and religious taxes. So, many decrees were based on the prevalent thought at that time upon these two coins. In the early Islamic centuries, Dirham and Dinar were known as gold and silver coins. There was always a ratio between them in terms of weight and value; usually, ten silver dirhams were equal to one gold dinar. As these two Islamic coins were put aside from daily exchanges, their ratios were gradually forgotten too. Gradually a wrong opinion was shaped based on this trend that each of these coins could be used separately as a criterion for paying religious debts, regardless of their original ratio. This trend first emerged in jurisprudence literature and then in legal texts and laws, as the legislation process based on jurisprudence began. This trend arose many problems in understanding and applying narrations and interpreting and executing some of legal terms, including law of blood money (dīya). Nowadays, while executing Islamic laws, we encounter some problems which would be solved by correcting this wrong trend. In this study, with the use of religious and historical texts, the nature and ratio between these two coins has been explained and their value ratio in all jurisprudence and legal issues established. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Dirham, Dinar, zakāt, Islamic jurisprudence, blood money law (dīya), dowry as per Islamic tradition (mihr al-sunna) | ||
| مراجع | ||
|
[1]. ابن منظور، محمد بن مکرم (1408 ق). لسان العرب، 18 جلد، تحقیق علی شیری، چاپ اول: بیروت، (؟). [2]. ابوعبید، قاسم بن سلام (1981 م). الاموال، چاپ اول: بیروت، مؤسسة ناصر للثقافة. [3]. بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، 15 جلد، چاپ اول: قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1363. [4]. البستانی، بطرس (؟) دائرة المعارف و هو قاموس عام لکل فنٍ و مطالب، 11 جلد، بیروت، دارالمعرفة. [5]. البلاذری، ابوالحسن، فتوح البلدان (؟). مصر، م. السعادة. [6]. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1368). ترمینولوژی حقوق، چاپ چهارم: تهران، گنج دانش. [7]. الحر العاملی، محمد بن الحسن (1391 ق). وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، 20 جلد، تصحیح: عبدالرحیم ربانی شیرازی، محمد رازی، بیروت، داراحیاء التراث العربی. [8]. حلی، حسن بن یوسف بن علی بن مطهر [علامه] (1333 ق). منتهی المطلب، 2 جلد، بی‌جا، بی‌نا. [9]. حلی، نجم الدین جعفر بن الحسین [محقق] (؟). المعتبر فی شرح المختصر، قم، مجمع الذخائر الاسلامیة. [10]. حکیم، سید محسن (1388 ق). مستمسک العروة الوثقی، 14 جلد، چاپ سوم: قم و نجف، آداب. [11]. حی بن یقظان (ترجمه و تحریر) (1366). «طلا در کشورهای اسلامی از قرن اول تا قرن پنجم...» فصلنامه مطالعات حقوقی و قضایی (حق)، شماره 11 و 12، پاییز و زمستان، ص 177ـ215. [12]. خوانساری، سیداحمد (1364). جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، 7 جلد در 6 مجلد، تحقیق: علیاکبر غفاری، چاپ دوم: قم، اسماعیلیان. [13]. خویی، سید ابوالقاسم (؟) مبانی تکملة المنهاج، 2 جلد در یک مجلد، بیروت، دارالزهرا. [14]. دائرة‌المعارف الاسلامیة (؟). 15 جلد، بیروت، دارالمعرفة. [15]. الدمیری، کمال الدین (؟). حیاة الحیوان الکبری، 2 جلد، بی‌جا، المکتبة الاسلامیة. [16]. دهخدا، علیاکبر (1373). لغت‌نامه، 2+15 جلد، چاپ اول از دوره جدید: تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. [17]. الزبیدی، سید محمد مرتضی (؟). تاج العروس من جواهر القاموس، 10 جلد، بیروت، دار و مکتبة الحیاة. [18]. زیدان، جرجی، تاریخ التمدن الاسلامی، بیروت، دار و مکتبة الحیاة، بی‌تا. [19]. سردار کابلی، حیدرقلی (1352). غایة التعدیل فی معرفة الاوزان و المکاییل، چاپ اول: تهران، شرکت سهامی انتشار،. [20]. الشرتونی (الخوری)، سعید (1403 ق). اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، جلد، قم، کتابخانه آیتالله العظمی مرعشی نجفی ـ رحمه الله ـ. [21]. شفیعی سروستانی، ابراهیم (1395). فقه و قانون‌گذاری: آسیب‌شناسی قانون‌گذاری در نظام جمهوری اسلامی، ویراست جدید، چاپ اول: قم، مؤسسه فرهنگی طه، کتاب طه. [22]. ــــــــــــ (1385). قانون‌گذاری در نظام جمهوری اسلامی؛ آسیب‌ها و بایسته‌ها، چاپ اول، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. [23]. شهری، غلامرضا و ستوده جهرمی، سروش (1373). نظریات اداره حقوقی قوه قضاییه در زمینه مسائل کیفری، چاپ اول، تهران: روزنامه رسمی. [24]. صفایی، حسن و اسدالله امامی (1379). مختصر حقوق خانواده، چاپ سوم: تهران، دادگستر. [25]. الطریحی، فخرالدین، مجمع البحرین (1367). 4 جلد در 2 جلد، تحقیق: محمود عادل، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. [26]. الطوسی، ابوجعفر محمد بن الحسن(1363 ـ 1365). تهذیب الأحکام فی شرح المقنعة للشیخ المفید، 10 ج، تحقیق: سید حسن موسوی خراسانی، چاپ سوم: تهران، دارالکتب الإسلامیة. [27]. العاملی (الحسینی)، محمدجواد بن محمد (1324ـ1326 ق). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، 10 جلد، قاهره، بی‌نا. [28]. العاملی (الموسوی)، سید محمد بن علی (1410 ق). مدارک الأحکام فی شرح شرایع الاسلام، 8 جلد، تحقیق: مؤسسة آل البیت ـ علیهم السلام ـ لاحیاء التراث، چاپ اول: قم، آل‌البیت. [29]. علی، جواد (؟). المفصّل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت: دارالعلم للملایین. [30]. الفیومی، احمد بن محمد بن علی (؟). مصباح المنیر، 2 جلد، بیروت: المکتبة العلمیة. [31]. الکاسانی، علاءالدین (؟). بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت: دارالکتب العلمیة. [32]. کرمی، محمدباقر، «ملاک‌هایی در پرداخت قیمت دیه»، در: پایگاه اطلاع رسانی معاونت آموزش دادگستری استان تهران، به نشانی: http://www.ghavanin.ir/PaperDetail.asp?id=753 [33]. المجلسی، محمدباقر (؟). الاوزان و المقادیر، بی‌جا، بی‌نا. [34]. ــــــــــــــــــ (1403 ق.). بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، 110 جلد، چاپ دوم: بیروت، مؤسسه الوفاء. [35]. ــــــــــــــــــ (1404ـ1411 ق). مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، 26 جلد + دو جلد مقدمه، تحقیق و مقدمه: سیدمرتضی عسکری، سید هاشم رسولی و سید جعفر حسینی، تهران: دارالکتب الاسلامیة. [36]. «معادل ریالی دیه قانون مجازات اسلامی تعیین شد» (بخشنامه وزیر دادگستری) (1374). سلام، 20/1/1374، ش 1114، ص 2. [37]. المقریزی، تقی الدین(؟). النقود الاسلامیة (شذور العقود فی ذکر النقود)، قم، المکتبة الشریف الرضی. [38]. منتظری، حسینعلی (1411ـ1413 ق.). کتاب الزکاة، 4 جلد، چاپ اول: قم، المرکز العالمی للدراسات الاسلامیة، دارالفکر. [39]. مؤسسه آموزشی و پژوهشی قضا (1390)، ره توشه قضایی: استفتائات قضایی از محضر مرجع عالیقدر عالم تشیع حضرت آیتالله العظمی خامنهای رهبر معظم انقلاب، قم، قضا. [40]. موسوی بجنوردی، سیدمحمد (1366). «دو نکته از حقوق کیفری»، فصلنامه مطالعات حقوقی و قضایی (حق)، شماره 11ـ12، پاییز و زمستان، ص95ـ110. [41]. مهرپور، حسین (1374). «ضرورت تحول در قانون‌گذاری»، نامه مفید، سال اول، شماره 2، تابستان. [42]. نجفی، محمدحسن (1367). جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، 43 جلد، تحقیق: عباس قوچانی، چاپ سوم: تهران، دارالکتب الاسلامیه. [43]. النووی، محی الدین بن شرف (؟). المجموع فی شرح المهذب، 20 جلد، بیروت، دارالمعرفة. [44]. هینس، والتر (1368). اوزان و مقیاس‌ها در اسلام، ترجمه و حواشی: غلامرضا ورهام، چاپ اول: تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 835 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 790 |
||