تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,093,189 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,197,558 |
از هنجارگرایی تا هنجارگریزی: سنخشناسی همنوایی اجتماعی و تحلیلکیفی شرایط علّی موثر بر آن | ||
بررسی مسائل اجتماعی ایران | ||
مقاله 4، دوره 7، شماره 2، آبان 1395، صفحه 77-104 اصل مقاله (463.7 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijsp.2016.63792 | ||
نویسندگان | ||
سهیلا صادقی فسایی1؛ احسان امینیان* 2 | ||
1دانشیار گروه جامعهشناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی دکتری جامعهشناسی مسائلاجتماعیایران، دانشگاه خوارزمی | ||
چکیده | ||
افزایش نرخ جرایم در سالهای اخیر در ایران (خصوصاً در شهرتهران)، توجه به موضوع همنوایی با هنجارهای اجتماعی را برجسته کرده است. در این میان، مطالعه شرایط و موقعیتهایی که کنش را ایجاد میکند (مبتنی بر هنجارگرایی یا هنجارگریزی، بر مبنای روایت کنشگران اجتماعی و ارائه یک سنخشناسی از تیپهای همنوایی و یا ناهمنوایی)، حوزهای عمدتاً مغفول مانده در جامعهشناسی ایرانی است. از اینرو، پژوهش حاضر با اتخاذ روششناسی کیفی و با کاربست تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته و مصاحبه با 19 مرد و زن ساکن در شهر تهران، به دنبال کشف ابعاد گوناگون همنوایی و شرایط علّی موثر بر آن از منظر کنشگران اجتماعی است نتایج این تحقیق حاکی از آن است که افراد بر اساس «آگاهی معطوف به نظر» از چرایی و دلایل وجودی یک هنجار اجتماعی مطلع شده و بر اساس «آگاهی معطوف به نتیجه» میتواند یک امر هنجاری را تشخیص داده و از تبعات رعایت هنجارها و یا تخطی از آنها نیز مطلع شوند. از سوی دیگر افراد در زمان مواجهه با یک هنجار با ارجاع به پیامدهای احتمالی آن (مثبت یا منفی)، تصمیم به کنش میگیرند. لذا پیامدانگاری و محاسبه آن از مهمترین عوامل همنوایی با هنجار است. از یک سو کششهای درونی مبتنی بر لذتطلبی و یا جامعهستیزی، عدم فرصتها و انسداد راههای مشروع جهت دستیابی به اهداف بر همنوایی اجتماعی موثر بوده و از سوی دیگر مقاومت فرهنگیِ خرده فرهنگهای گوناگون در جامعه، مانند خرده فرهنگ جوانان و یا طبقات بالای جامعه با نوعی انحراف و تعارض عامدانه با هنجارهای مسلط همراه است (به منظور به چالش کشیدن قدرت حاکم) که این مسئله میزان همنوایی را به شدت کاهش میدهد. بر این اساس، تیپهای گوناگون همنوایی عبارتند از: همنوایی متعهدانه، همنوایی مصلحت گرایانه، همنوایی اجبارگرایانه و همنوایی عادت گرایانه. تیپهای هنجارشکنی نیز عبارتند از: هنجارشکنی غافلانه، هنجارشکنی عامدانه، هنجارشکنی منفعت گرایانه، هنجارشکنی اجبارگرایانه و هنجارشکنی عادت گرایانه. | ||
کلیدواژهها | ||
همنوایی اجتماعی؛ هنجارشکنی؛ محاسبه اجتماعی؛ کنترل اجتماعی؛ فشار اجتماعی | ||
مراجع | ||
- آرون، ریمون (1386). مراحل اساسی اندشیه در جامعه شناسی. ترجمه: باقر پرهام. تهران: انتشارات علمی- فرهنگی. - ارزشها و نگرشهایایرانیان (1381). یافتههایپیمایش در 28 استانکشور. وزارت فرهنگوارشاداسلامی. - پورافکاری، نصرتالله (1385). فرهنگ جامعروانشناسی–روانپزشکی و زمینههای وابسته. تهران: انتشارات فرهنگمعاصر. - -ریتزر، جرج (1385). نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر. ترجمه: محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی. - سراجزاده، حسین (1383). نیمهپنهان، گزارش نوجوانان شهر تهران از کجرویهایاجتماعی و دلالتهای آن برای مدیریتفرهنگی. مجله علومانسانی دانشگاه شهیدبهشتی. شماره 41 و 42. - سراجزاده، حسین وجواهری، فاطمه (1382). نگرشها و رفتاردانشجویان، تهران: دفتر مطالعات و برنامهریزیفرهنگیاجتماعی. وزارت علوم تحقیقات و فناوری. - صدیقسروستانی، رحمتالله (1383). آسیبشناسیاجتماعی. تهران: انتشارات دانشگاهتهران. - طالبان، محمدرضا (1378). دینداری و بزهکاری در بین جوانان تهران. تهران: اداره آموزشوپرورش منطقه 5. - عبدی، عباس (1381). نارساییهای قانون و حقوق در فرهنگعمومی، در معمای حاکمیتقانون در ایران. تهران: انتشارات طرحنو. - فخرایی، سیروس (1375). بررسی میزان قانونپذیری و عوامل موثر بر آن. دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی آذربایجانشرقی، طرحپژوهشی. - فیروزجائیانگلوگاه، علیاصغر (1388). تحلیل جامعهشناختی قانونگریزی در شهر تهران، رساله دکتری. دانشکده علوماجتماعی، دانشگاهتهران. - قاسمی، وحید (1383). سنخشناسی دانشجویان بر مبنای پدیده روابط دختر و پسر. فصلنامه مطالعاتجوانان. شماره 7. - قدیریاصلی، باقر (1376). سیر اندیشهاقتصادی. تهران: انتشاراتدانشگاه. - کرایب، یان (1379). نظریهاجتماعیمدرن؛ از پارسونز تا هابرماس. ترجمه: عباسمخبر. تهران: انتشارات آگه. - کریمی، یوسف (1384). روانشناسیاجتماعی، مفاهیم، نظریهها و کاربرد. تهران: نشرارسباران. - کوزر،لیوئیس (1386). زندگی واندیشه بزرگان جامعهشناسی. ترجمه: محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی. - کیوستو، پیتر (1386). اندیشیههای بنیادی در جامعهشناسی. ترجمه: منوچهرصبوری. تهران: انتشارات نی. - لیتل، دانیل (1381). تبیین در علوماجتماعی. ترجمه: عبدالکریمسروش. تهران: موسسه فرهنگیصراط. - محمدپور، احمد (1389). روشدرروش. تهران: انتشارات جامعهشناسان. - محمدپور، احمد (1390). روش تحقیقکیفی، ضدروش 1، منطق وطرح در روششناسی کیفی. تهران: انتشارات جامعهشناسان. - محمدپور، احمد (1390). روش تحقیق کیفی، ضدروش 2، مراحل و رویههای عملی در روششناسی کیفی. تهران: انتشارات جامعهشناسان - معیدفر، سعید (1379). جامعهشناسی مسائلاجتماعی ایران. تهران: انتشارات سرزمینما. - ممتاز، فریده (1381). انحرافاجتماعی، نظریهها و دیدگاهها. تهران: شرکت سهامیانتشار. - نظرسنجی از مردم تهران درباره رعایتقانون (1373). مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامههای صدا و سیمای جمهوریاسلامیایران. - نظرسنجی از مردم تهران درباره چگونگی رعایت قانون (1374 الف). مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامههای صدا و سیمای جمهوریاسلامیایران. - نظرسنجی از مردم تهران درباره چگونگی رعایتقانون (1374 ب). مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامههای صدا و سیمای جمهوریاسلامیایران. - نظرسنجی از مردم تهران درباره میزان قانونپذیری و چگونگی رعایتقانون (1377). مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامههای صدا و سیمای جمهوریاسلامیایران. - ولد، جرج و دیگران (1380). جرمشناسینظری. ترجمه: علیشجاعی. تهران: انتشارات سمت. - Akers, Ronald L (1991). Self-control as a general theory of crime. Journal of Quantitative Criminology. - Beirne, Piers and James Messerschmidt (1995). Criminology. Harcourt Brace & Company. United States of America. - Carstairs, Catherin (2002). Becoming a "Hype": Heroine Consumption Sub Cultural Formation and Resistance in Canada.1945- 1961. www. Proquest.com (accessed 29 January 2010). - Charmaz, K (2003). Grounded theory: Objectivist and constructivist methods. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (eds), Strategies for qualitative inquiry (2nd ed., pp. 249-291) Thousand Oaks, CA: Sage. - Gottfredson, Michael R. & Hirschi, Travis (1990). A general Theory of Crime, Stanford: Stanford UniversityPress. - Gilgun, J. F. (2002). Conjectures and refutations: Governmental funding and qualitative research. Qualitative Social Work, 1 (3), 359-375. - Glaser, BG (1978). Theoretical Sensitivity: Advances in the methodology of Grounded Theory, Sociology Press. - Hirschi, Travis (1969). Causes of delinquency, Berkeley and Los Angeles, University of California Press. - Hebdige, Dick (1979). Subculture. The meaning of style. London, Methuen. - Horton, Paul B. and Chesyer L. Hunt (1987). Sociology. Singapore: McGraw-Hill. - Levine, J. M (1980). Reaction to opinion deviance in small group. In P. B. Paulus (Ed), Psychology of group influence. Hillsdale, NJ: Erlbaum. - Merton, Robert (1971). Social Structure and Anomie. in Mass Society in Crisis, Bernard Rosenberg, Israel Gerver and William Howton, New York, Macmillan Company. - Patton, Michael Quinn (2002) Qualitative Research & Evaluation Methods. London: Sage Publisher. - Peterson, R, D, Wunder, D, F and H, L, Mueller (1999). Social Problems, United State, Prentice Hall. - Siegel, Larry, J (2007). Criminology: Theories, Patterns and Typologies, Thomson Wadsworth, Canada. - Siegel Larry and Joseph Senna (1977). Juvenile Delinquency. New York: West Publishing Company.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 927 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,385 |