سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,500
تعداد مقالات70,258
تعداد مشاهده مقاله123,458,751
تعداد دریافت فایل اصل مقاله96,685,119
علی پور, پروین, زاهدی, محمدجواد, ملکی, امیر, جوادی‌یگانه, محمدرضا. (1396). تحلیل گفتمان عدالت جنسیتی در برنامۀ پنج‌سالۀ ششم توسعۀ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران. , 6(2), 203-229. doi: 10.22059/jisr.2017.233842.527
پروین علی پور; محمدجواد زاهدی; امیر ملکی; محمدرضا جوادی‌یگانه. "تحلیل گفتمان عدالت جنسیتی در برنامۀ پنج‌سالۀ ششم توسعۀ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران". , 6, 2, 1396, 203-229. doi: 10.22059/jisr.2017.233842.527
علی پور, پروین, زاهدی, محمدجواد, ملکی, امیر, جوادی‌یگانه, محمدرضا. (1396). 'تحلیل گفتمان عدالت جنسیتی در برنامۀ پنج‌سالۀ ششم توسعۀ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران', , 6(2), pp. 203-229. doi: 10.22059/jisr.2017.233842.527
علی پور, پروین, زاهدی, محمدجواد, ملکی, امیر, جوادی‌یگانه, محمدرضا. تحلیل گفتمان عدالت جنسیتی در برنامۀ پنج‌سالۀ ششم توسعۀ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران. , 1396; 6(2): 203-229. doi: 10.22059/jisr.2017.233842.527

تحلیل گفتمان عدالت جنسیتی در برنامۀ پنج‌سالۀ ششم توسعۀ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران

مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
مقاله 3، دوره 6، شماره 2، تیر 1396، صفحه 203-229    اصل مقاله (1.03 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jisr.2017.233842.527
نویسندگان
پروین علی پور* 1؛ محمدجواد زاهدی2؛ امیر ملکی2؛ محمدرضا جوادی‌یگانه3
1دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام‌نور
2دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی-اقتصادی دانشگاه پیام‌نور
3دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران
چکیده
نظام برنامه‌ریزی در ایران، از گفتمان‌های سیاسی و اجتماعی حاکم تأثیر می‌پذیرد و جایگاهی که این گفتمان‌ها برای سوژه‌ها و مقوله‌ها قائل­اند، در برنامه‌های توسعه بازنمایی می‌شود. از جمله سوژه‌های بسیار مهم، مسئلۀ «زنان» است. بسته به اینکه سوژۀ زنان در چه حوزۀ گفتمانی قرار دارد، معانی و هویت‌های مختلفی به خود می‌گیرد. همین معانی متفاوت است که در نظام برنامه‌ریزی تبلور می‌یابد و به‌نوبۀ خود به برقراری عدالت جنسیتی یا تداوم نابرابری جنسیتی منجر می‌شود. پژوهش حاضر، به مطالعۀ کشمکش‌های کنونی جامعۀ ایران بر سر هژمونی معنایی در حوزۀ زنان (تطور گفتمانی) و بازنمایی بحث عدالت جنسیتی در برنامۀ ششم توسعه با روش تحلیل گفتمان لاکلو و موفه می‌پردازد. یافته‌ها در بحث تطور گفتمانی نشان می‌دهد که گفتمان اعتدال که به تعبیر فرکلافی حاصل دیالکتیک گفتمانی اصلاح‌طلبی و اصولگرایی است، دال‌های تهی را در حوزۀ گفتمان‌گونگی بازیابی می­کند و معنای جدیدی به آن‌ها می‌دهد. براین­اساس، نشانگان «اشتغال زنان»، «فرصت‌های برابر»، «رفع موانع حقوقی»، «خانواده‌گرایی»، «بی‌توجهی به جنسیت» و «رفاه و بیمۀ زنان» را در پیوند با دال کانونی «برابری زن و مرد» مفصل‌بندی می‌کند. همچنین تحلیل گفتمان عدالت جنسیتی در برنامۀ ششم توسعه، نشانگر آن است که گفتمان حاکم بر برنامۀ ششم، با نشانه­ای محوری با عنوان «عدالت جنسیتی» و با مدلول‌های «فرصت‌های شغلی»، «سلامت و بهداشت»، «باسوادی زنان»، «اصلاح نظام حقوقی» و «مشارکت در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری» شکل گرفته است که این نشانه‌های معنایی، به­ترتیب دربرگیرندۀ عدالت اقتصادی، عدالت بهداشتی، عدالت آموزشی، عدالت حقوقی و عدالت سیاسی هستند. اگرچه این دال‌ها در متن برنامه، معناهای مستتر در مفاهیم را به‌طور کامل پوشش نمی‌دهند، می‌توان امیدوار بود که با اجرای برنامۀ ششم توسعه، زمینه‌های لازم برای نهادینه­شدن مطالبات مدنی در موضوع برقراری عدالت جنسیتی در جامعه فراهم و نقش زنان در توسعۀ کشور پررنگ‌تر شود.
کلیدواژه‌ها
برنامۀ ششم توسعه؛ تحلیل گفتمان؛ توسعه؛ جنسیت؛ عدالت جنسیتی
مراجع
  • تاجیک، محمدرضا (1383)، گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران: مؤسسۀ تحقیقات و توسعۀ علوم انسانی.
  • تاجیک، محمدرضا (1396)، «نئواصلاح‌طلبی تز ادامۀ گفتمان دوم خرداد است»، سایت خبری دمادم، تاریخ مراجعه: 05/05/96.
  • رضائی‌پناه، امیر و شوکتی‌مقرب، سمیه (1394)، هویت، گفتمان و انتخابات در ایران (مبانی ایدئولوژیک انتخابات 1392)، تهران: نشر توسعۀ پارسی.
  • روحانی، حسن (1392)، سخنرانی‌های انتخاباتی حسن روحانی.
  • سند برنامۀ ششم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1394)، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
  • شادی‌طلب، ژاله (1379)، «برنامه‌ریزی جنسیتی بر پایۀ واقعیت‌ها»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 11-12: 1-32.
  • شادی‌طلب، ژاله (1381)، توسعه و چالش‌های زنان ایران، تهران: نشر قطره.
  • قانون برنامۀ پنج‌سالۀ ششم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1396-1400)، روزنامۀ رسمی کشور.
  • گروه مشاوران جوان مرکز امور زنان و خانواده (1389)، زنان و خانواده در اندیشۀ رئیس دولت مهر، تهران: ریاست جمهوری، مرکز امور زنان و خانواده.
  • لاکلو، ارنستو و موفه، شانتال (1393)، هژمونی و استراتژی سوسیالیستی (به‌سوی سیاست دموکراتیک رادیکال)، ترجمۀ محمد رضایی، تهران: نشر ثالث.
  • لیس تورس، آماری و روزاریو، روازیو دل (1375)، جنسیت و توسعه، ترجمۀ جواد یوسفیان، تهران: انتشارات هدی.
  • مالوتره، آنجو و همکاران (1389)، «توانمندی زنان به‌عنوان یک متغیر در توسعۀ بین‌المللی»، ترجمۀ هما مداح و فاطمه محمدی، در کتاب: توانمندی زنان نقدی بر رویکردهای رایج توسعه، گردآوری و تدوین اعظم خاتم، تهران: نشر آگه.
  • مامسن، جنت هشل (1387)، جنسیت و توسعه، ترجمۀ زهره فنی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • منصوری، آذر (1394)، «زنان در برنامۀ ششم توسعه؛ رویکردها و الزامات»، روزنامۀ شرق، یکشنبه 12 مهر، شمارۀ 2413.
  • نظرزاده، شقایق و افخمی، علی (1393)، «زنان در دو دولت: تحلیلی گفتمانی از جایگاه زنان در دولت‌های دهۀ 80 شمسی»، فصلنامۀ زبان‌پژوهی، شمارۀ 13: 135-165.
  • نوروزی‌نژاد، جعفر؛ مختاری، علی و تشنه‌دل، علی (1394)، «تبارشناسی هویت گفتمان اعتدال در زیست­جهان فرهنگی ایران معاصر»، رهیافت انقلاب اسلامی، شمارۀ 30: 43-60.
  • وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (1394)، موج سوم پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، تهران: دفتر طرح‌های ملی.
  • یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز (1394)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
 

 

  • Touraine, Alain (1985), “An introduction to the study of social Movement”, Social Research, No 52: 749–788.
  • Chowdry, G (1995), Engendering Development, in: Feminism/postmodernism/ development, edited by Marianne H. Marchand and Jane L. Parpart. London, England: Routledge, 1995: 26-41.
  • Cameron, D (1990), The Feminist Critique of Language: A Reader, London: Routledge.
  • Fairclough, Norman (2001), “The dialectics of Discourse”, Textus, No. 2: 231–242.
  • Kabeer, N. (2010), “Gender Equality and Women's Empowerment: A Critical Analysis of the Third Millennium Development Goal 1”, Gender and Development, 13: 13–24, DOI: 10.1080/13552070512331332273.
  • Reeves, Hazel and Baden, Sally (2000), Gender and Development: Concepts and Definitions, Brighton: Institute of Development Studies, University of Sussex
  • Laclau, Ernesto (1990), New Reflections on the Revolution of Our Time, London: Verso.
  • Laclau, Ernesto (1993), Discourse, in R. Goodin and P. Pettit, The Blackwell Companion to Contemporary Political Philosophy, Oxford: Blackwell.
  • Laclau, Ernesto and Mouffe,Chantal (1985), Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics, London: Verso
  • Torfing, J. ( 1999 ), New Theories of Discourse: Laclau, Mouffe, Zizek, Oxford: Blackwell
  • World Economic Forum (2015), The Global Gender Gap Report
  • Young, Kate (2000), Gender and Development, in Women and Development and Gender Reader, London and New York: Zed Books.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,236
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,103


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب