پیله ور, علی اصغر. (1396). ارزیابی سازگاری کاربری‌های شهر بیرجند با استفاده از مدل تحلیل سلسله‌مراتبی. , 5(1), 71-86. doi: 10.22059/jurbangeo.2017.63064
علی اصغر پیله ور. "ارزیابی سازگاری کاربری‌های شهر بیرجند با استفاده از مدل تحلیل سلسله‌مراتبی". , 5, 1, 1396, 71-86. doi: 10.22059/jurbangeo.2017.63064
پیله ور, علی اصغر. (1396). 'ارزیابی سازگاری کاربری‌های شهر بیرجند با استفاده از مدل تحلیل سلسله‌مراتبی', , 5(1), pp. 71-86. doi: 10.22059/jurbangeo.2017.63064
پیله ور, علی اصغر. ارزیابی سازگاری کاربری‌های شهر بیرجند با استفاده از مدل تحلیل سلسله‌مراتبی. , 1396; 5(1): 71-86. doi: 10.22059/jurbangeo.2017.63064
ارزیابی سازگاری کاربری‌های شهر بیرجند با استفاده از مدل تحلیل سلسله‌مراتبی
استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه بجنورد
چکیده
یکی از وظایف اساسی و مهم برنامه‌ریزان شهری، تخصیص زمین به کاربری‌های گوناگون شهری با توجه به نقش و کارکرد شهر، اقتصاد شهر و همچنین تأثیر عوامل متقابل کاربری‌ها بر یکدیگر است. برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری را می‌توان، مهم‌ترین ابزار و نیروی کاربردی دولت‌ها و سازمان‌های مدیریت شهری برای ادارۀ صحیح و منطقی شهرها دانست. امروزه درپی تحولات کالبدی فضایی سریع در شهرها، برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری بر پایۀ دو اصل ارزش‌های توسعۀ پایدار و اعتلای کیفیت زندگی، درپی دستیابی به اهدافی همچون توزیع متعادل کاربری‌ها، جلوگیری از تداخل کاربری‌های ناسازگار و تدوین معیارها و استانداردهای مناسب کاربری است. به همین منظور ارزشیابی کیفی و سازگاری کاربری‌های مختلف شهری، برای اطمینان خاطر از استقرار منطقی آن‌ها و رعایت تناسبات لازم در شهرها ضروری است. از این رو با توجه به اهمیت موضوع، در تحقیق حاضر سازگاری کاربری‌های شهر بیرجند، با به‌کارگیری دانش‌های نوین سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل‌های محاسباتی نظیر تحلیل سلسله‌مراتبی ارزیابی شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و شیوه‌های گردآوری اطلاعات شامل روش‌های اسنادی و میدانی است. درنهایت نقشه‌ای به دست آمده که در آن میزان سازگاری و ناسازگاری کاربری‌های شهر بیرجند در حد قطعات نمایش داده شده است. با توجه به این نقشه، بیشتر کاربری‌های شهر بیرجند نسبت به هم سازگار و کاملاً سازگار هستند و قطعات محدودی به سبب قرارگیری کارگاه‌های صنعتی و تأسیسات شهری در کنار کاربری مسکونی و پذیرایی –جهانگردی ناسازگار و کاملاً ناسازگار هستند.
توفیق، فیروز (1372)، مباحث و روش‌های شهرسازی: مسکن، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
حسامیان، فرخ؛ اعتماد، گیتی؛ حائری، محمدرضا (1383)، شهرنشینی در ایران، تهران: آگاه.
خاکپور، براتعلی؛ خدابخشی، زهرا؛ ابراهیمی قوزلو، میرمعظم (1391)، «مکان‌یابی مراکز درمانی با استفاد از GIS و روش ارزیابی چندمعیاری AHP ناحیۀ دو نیشاور»، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیه‌ای، شمارۀ 19، پاییز و تابستان 91، ص20-1.
سعیدنیا، احمد (1378)، کتاب سبز شهرداری‌ها: کاربری زمین شهری، تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
سازمان برنامه و بودجه (1363)، قراردادهای تهیۀ طرح‌های توسعه و عمران و حوزۀ نفوذ و تفضیلی شهر، تهران: دفتر فنی سازمان برنامه و بودجه.
سیف‌الدینی، فرانک (1391)، برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، تهران: آییژ.
زیاری، کرامت‌الله (1378)، اصول و روش‌های برنامه‌ریزی شهرهای جدید، تهران: سمت.
صابری‌فر، رستم (1378)، نقد و تحلیل برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، نمونۀ مورد مطالعه مشهد، رسالۀ دکتری جغرافیای انسانی (برنامه‌ریزی شهری)، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
فکوری، فرشته؛ مکان‌یابی بیمارستان با رویکرد پدافند غیرعامل در شهر بیرجند با مدل AHP در GIS، پایان‌نامۀ کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان.
قدسی‌پور، حسن (1389)، فرایند تحلیل سلسله‌مراتبیAHP، تهران: دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
کاوسی، الهه (1391)، مکان‌یابی پایگاه‌های مدیریت بحران در شرایط وقوع زلزله با مدل AHP در محیط GIS در شهر بیرجند، پایان‌نامۀ کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیروان.
مکانیکی، جواد؛ صادقی، حجت‌الله (۱۱۳۹۱)، «مکان‌یابی مراکز درمانی (بیمارستان‌ها) از طریق تلفیق فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP) و مقایسۀ زوجی در محیط GIS نمونۀ موردی شهر بیرجند»، فصلنامۀ آمایش محیط، شمارۀ 19، زمستان 91، سال پنجم.
مهدیزاده، جواد (1379)، «برنامه‌ریزی کاربری زمین، تحول در دیدگاه‌ها و روش‌ها»، فصلنامۀ مدیریت شهری، شمارۀ 4.
مینایی، عباس (۱۳۹۱)، «برنامه‌ریزی کاربری اراضی در شهر گرمی»، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ شهری، شمارۀ اول، بهار و تابستان 91.
نیک‌پور، عتمر (۱۳۸۸)، «بررسی کاربری اراضی شهری در بخش مرکزی آمل»، فصلنامۀ پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شمارۀ 67، بهار 88.
محمدحسینیان، شهرام (1387)، توسعۀ یک برای ارزیابی سازگاری GIS مدل تصمیم‌گیری مبتنی بر کاربری‌های شهری، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ مهندسی نقشه‌برداری، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی.
Saaty, T L (2004), Mathematical Methods of Operations Research, Courier Dover Publications, New York.
Hey wood, I, J Oliver, and S. Tomlinson, (1995), “Building an exploratory multi – cruiteria modelling environment for spatial decision support”. In. P.fisher(Ed), Innovations in GIS .London:Taylor & Francis.
Dutta‚ V. (2012)‚ “War on the Dream‚ How Land use Dynamics and Peri-urban Growth Characteristics of a Sprawling City Devour the Master Plan and Urban Suitability”‚ A Fuzzy Multi-criteria Decision Making Approach‚ proceeded In 13th Global Development ConferenceUrbanisation and Development: Delving Deeper into the Nexus‚Budapest‚hungary.
