سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,572
تعداد مقالات71,031
تعداد مشاهده مقاله125,501,126
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,764,422
وطن, حسین, فرهودی, رحمت الله, اخباری, محمد, سرور, رحیم. (1396). تحلیل فضایی-زمانی پراکنده‌رویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر. , 5(1), 35-52. doi: 10.22059/jurbangeo.2017.63062
حسین وطن; رحمت الله فرهودی; محمد اخباری; رحیم سرور. "تحلیل فضایی-زمانی پراکنده‌رویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر". , 5, 1, 1396, 35-52. doi: 10.22059/jurbangeo.2017.63062
وطن, حسین, فرهودی, رحمت الله, اخباری, محمد, سرور, رحیم. (1396). 'تحلیل فضایی-زمانی پراکنده‌رویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر', , 5(1), pp. 35-52. doi: 10.22059/jurbangeo.2017.63062
وطن, حسین, فرهودی, رحمت الله, اخباری, محمد, سرور, رحیم. تحلیل فضایی-زمانی پراکنده‌رویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر. , 1396; 5(1): 35-52. doi: 10.22059/jurbangeo.2017.63062

تحلیل فضایی-زمانی پراکنده‌رویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر

پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری
مقاله 4، دوره 5، شماره 1، فروردین 1396، صفحه 35-52    اصل مقاله (1.07 M)
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2017.63062
نویسندگان
حسین وطن1؛ رحمت الله فرهودی* 2؛ محمد اخباری3؛ رحیم سرور4
1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران
2عضو هیات علمی دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
3عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
4عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران
چکیده
با وجود استقرار بیش از نیمی از جمعیت جهان در نواحی ساحلی، این مناطق در مقابل بحران‌های طبیعی و انسانی ازقبیل نوسان سطح آب، فرسایش، آلودگی، بهره‌برداری فزاینده از منابع، افزایش شتابان جمعیت و گسترش اراضی ساخته‌شده جزو اکوسیستم‌های آسیب‌پذیر به شمار می‌روند. منطقۀ ساحلی دریای خزر در سه استان گیلان و مازندران و گلستان، در چند دهۀ اخیر به‌شدت در معرض بسیاری از این بحران‌های طبیعی و انسانی و به‌طور خاص افزایش شتابان جمعیت و گسترش فزایندۀ اراضی ساخته‌شده، قرار داشته است. بر این اساس، هدف تحقیق حاضر بررسی تحولات فضایی-زمانی پوشش اراضی و پدیدۀ پراکنده‌رویی در منطقۀ ساحلی دریای خزر در فاصلۀ سال‌های 1364تا1394 است. داده‌های استفاده‌شده در تحقیق حاضر شامل نتایج حاصل از سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن و تصاویر ماهواره‌ای لندست است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که تغییرات فضایی-زمانی پوشش زمین در نوار ساحلی دریای خزر حکایت از افزایش بی‌رویۀ اراضی ساخته‌شده در مقابل کاهش فزایندۀ پوشش گیاهی دارد؛ به‌ طوری‌ که مساحت اراضی ساخته‌شده با میزان رشد سالانۀ 2/3درصد از 1158کیلومتر مربع در سال 1364، به بیش از 3162کیلومتر مربع در سال 1394 افزایش یافته است. علاوه بر این، الگوی غالب رشد اراضی ساخته‌شده به‌صورت رشد پراکنده بوده است؛ به طوری که ارزش شاخص پراکنده‌رویی در سی سال اخیر برابر 8/4 است. نتایج حاصل از تحلیل متریک‌های فضایی نیز گذار از لکه‌های شهری و روستایی کوچک و متفرق را به‌سمت لکه‌های بزرگ‌تر، نزدیک‌تر و فراوان‌تر نشان می‌دهد. بر این اساس، منطقۀ ساحلی دریای خزر در چند دهۀ اخیر به‌ سبب رشد شتابان و بدون برنامۀ جمعیت و به دنبال آن تغییرات فضایی- زمانی پوشش زمین در قالب گسترش بی‌رویۀ اراضی ساخته‌شده به‌صورت پراکنده و متفرق، دچار بحران فضایی و ازهم‌گسیختگی سیمای سرزمین شده است. 
کلیدواژه‌ها
پراکنده رویی؛ پوشش اراضی؛ دریای خزر؛ متریکهای فضایی؛ مناطق ساحلی
مراجع
  1. منصوریان، حسین (1393)، «تبیین الگوهای رشد شهری در منطقۀ کلان‌شهری تهران»، رسالۀ دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، دانشکدۀ جغرافیا.

 

  1. Barbier, E. B., Koch, E. W., Silliman, B. R., Hacker, S. D., Wolanski, E., Primavera, J., et al. (2008), “Coastal ecosystem-based management with nonlinear ecological functions and values”. Science, 319: 321–323.
 

  1. Bertolo, L. S., Lima G.T.N.P., Santos, R. F. (2012), “Identifying change trajectories and evolutive phases on coastal landscapes. Case study: Sao Sebastiao Island, Brazil”. Landscape and Urban Planning, 106: 115– 123.
 

  1. Bhatta, B., Saraswati, S., Bandyopadhyay, D. (2010), “Urban sprawl measurement from remote sensing data”. Applied Geography, 30(4): 731–740.
 

  1. Burak, S., Dogan, E., Gazioglu, C. (2004), “Impact of urbanization and tourism on coastal environment”. Ocean Coastal Management, 47 (9-10): 515-527.
 

  1. Davis, C., Schaub, T. (2005), “A transboundary study of urban sprawl in the Pacific Coast region of North America: The benefits of multiple measurement methods”. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 7: 268–283.
 

  1. Everard, M., Jha, R.R.S., Russell, S. (2014), “The benefits of fringing mangrove systems to Mumbai”. Aquatic Conservation: Marine and Freshwater Ecosystems, 24: 256–274.
 

  1. Friess, D.A., Richards, D.R., Phang, V.X.H. (2016), “Mangrove forests store high densities of carbon across the tropical urban landscape of Singapore”. Urban Ecosystems, 19 (2): 795–810.
 

  1. Gao, B., Huang, Q., He, Ch., Sun, Z., Zhang, D. (2016), “How does sprawl differ across cities in China? A multi-scale investigation using night-time light and census data”. Landscape and Urban Planning, 148: 89–98.     
 

  1. Jaeger, J.A.G., Bertiller, R., Schwick, Ch., Kienast, F. (2010), “Suitability criteria for measures of urban sprawl”. Ecological Indicators, 10: 397–406.
 

  1. Jaeger, J.A.G., Schwick, C. (2014), “Improving the measurement of urban sprawl: Weighted Urban Proliferation (WUP) and its application to Switzerland”. Ecological Indicators, 38: 294–308.
 

  1. Lin, T., Xue, X.Z., Shi, L.Y., Gao, L.J. (2013), “Urban spatial expansion and its impacts on island ecosystem services and landscape pattern: a case study of the island city of Xiamen, Southeast China”. Ocean Coastal Management. 81: 90–96.
 

 

  1. Nazarnia, N., Schwick, Ch., Jaeger, J. A.G. (2016), “Accelerated urban sprawl in Montreal, Quebec City, and Zurich: Investigating the differences using time series 1951–2011”. Ecological Indicators, 60: 1229–1251.  
 

  1. Ngorana, S. D., Xue, X. (2015), “Addressing urban sprawl in Douala, Cameroon: Lessons from Xiamen integrated coastal management”. Journal of Urban Management, 4: 53–72.
 

  1. Patz, J. A., & Norris, D. E. (2004), “Land use change and human health. In R. S. DeFries, G. P. Asner, & R. A. Houghton (Eds.)”, Ecosystems and land use change. Washington: American Geophysical Union.
 

  1. Qureshi, S., Haase, D. (2014), “Compact, eco-, hybrid or tele connected? Novel aspects of urban ecological research seeking compatible solutions to socio-ecological complexities«. Ecological Indicators, 42: 1–5.
 

  1. Razin, E., Rosentraub, M. (2000), “Are fragmentation and sprawl interlinked? North American evidence”. Urban Affairs Review, 35 (6): 821–836.
 

  1. Xu, X., Li, X., Chen, M., Li, X., Duan, X., Zhu, G., Feng, Zh., Ma, Zh. (2016), “Land-ocean-human interactions in intensively developing coastal zone: Demonstration of case studies”. Ocean & Coastal Management, 133: 28-36.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 673
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,434





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب