تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,115,531 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,219,690 |
طرز انوری در غزلها و رباعیها، با تکیه بر ویژگیهای نحوی کلام | ||
ادب فارسی | ||
مقاله 2، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 18، اسفند 1395، صفحه 21-40 اصل مقاله (438 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2017.61911 | ||
نویسندگان | ||
محمدرضا ترکی1؛ سمیه رجبی* 2 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
بسیاری از صاحبنظران انوری را در غزل مبدع طریقهای نو دانسته و او را پیشرو و آغازگر راهی خواندهاند که در عاشقانههای سعدی به اوج میرسد، امّا پژوهندگان زبان در بحث از این ابداع به مسائل نحوی کلام کمتر پرداختهاند. هدف این مقاله دستیابی به درک و دریافتی سبکشناسانه از نحو غزلیّات و رباعیهای انوری است؛ چراکه اساساً با واکاوی ویژگیهای نحوی زبان اوست که میتوان دلایل سبکسازبودن وی را توضیح داد؛ شاعری که بر نبوغی زبانی دست دارد و از رفتاری که با زبان در پیش گرفته، آگاه است. در این بررسیها خواهیم دید که بسامد فراوان وجه فعلی «گفتن» و ترکیبهای کنایی، بهکارگیری بیش از دو فعل در یک بیت، پیوستگی معنایی دو مصراع، پنهانکردن عنصر تکرار با بازیهای نحوی و بهرهگیری از امکان تنوع ساخت در زبان، از عناصر مسلط و سبکساز در غزلیّات و رباعیهای انوری است و نیز خواهیم دید که شاعر چگونه با نحوة استفاده از حروف اضافه درجهت شکلگیری فردیّت مستقل سبکی گام برمیدارد و این نخستین گام، برای نخستینبار، همان بارقهای است که این استفادة شگفت را در غزلیّات نابغهای چون سعدی شعلهور میسازد. | ||
کلیدواژهها | ||
انوری؛ نحو زبان؛ فعل؛ ترکیب کنایی؛ تکرار؛ حروف اضافه | ||
مراجع | ||
احمدی، بابک (1388)، ساختار و تأویل متن، چاپ یازدهم، تهران، مرکز. احمدی گیوی، حسن و حسن انوری (1388)، دستور زبان فارسی 1، چاپ چهارم از ویرایش سوم، تهران، فاطمی. انوری، علی بن محمد (1376)، دیوان انوری، به تصحیح محمّدتقی مدرس رضوی، چاپ پنجم، تهران، علمی و فرهنگی. تودوروف، تزوتان (1382)، بوطیقای ساختارگرا، ترجمة محمّد نبوی، چاپ دوم، تهران، آگه. جرجانی، عبدالقاهر (1368)، دلائلالاعجاز فی القرآن، ترجمة سیدمحمّد رادمنش، مشهد، آستان قدس رضوی. خانلری، پرویز (1327)، تحقیق انتقادی در عروض فارسی و چگونگی تحول اوزان غزل، تهران، دانشگاه تهران. زرینکوب، عبدالحسین (1382)، نقد ادبی، چاپ هفتم، تهران، امیرکبیر. شفیعیکدکنی، محمّدرضا (1389)، مفلس کیمیافروش، چاپ چهارم، تهران، سخن. (1370)، موسیقی شعر، چاپ سوم، تهران، آگاه. شمیسا، سیروس (1375)، سبکشناسی شعر، چاپ دوم، تهران، فردوس. (1385)، بیان، چاپ اول از ویرایش سوم، تهران، میترا. (1376)، سیر غزل در شعر فارسی، چاپ پنجم، تهران، فردوسی. شهیدی، سیدجعفر (1376)، شرح لغات و مشکلات دیوان انوری ابیوردی، چاپ دوم، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. صفا، ذبیحالله (1384)، تاریخ ادبیّات ایران (خلاصة جلد اول و دوم)، جلد 1، چاپ بیستوسوم، تهران، ققنوس. صفوی، کوروش (1383)، از زبانشناسی به ادبیّات، جلد 1،چاپ دوم، تهران، سورة مهر. ضیف، شوقی (1383)، تاریخ و تطور علوم بلاغت، به ترجمة محمّدرضا ترکی، چاپ اوّل، تهران، سمت. محجوب، محمدجعفر (بی تا)، سبک خراسانی در شعر فارسی؛ بررسی مختصّات سبکی شعر فارسی از آغاز ظهور تا پایان قرن پنجم هجری، چاپ اوّل، تهران، فردوس و جامی. مشرف، مریم (1386)، «نظم و ساختار در نظریة بلاغت جرجانی»، پژوهشنامة علوم انسانی، تابستان، ش 56، 403- 416. وستلند، پیتر (1371)، شیوههای داستاننویسی، ترجمة محمّدحسین عباسپور تمیجانی، تهران، مینا. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,388 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,173 |