سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,532
تعداد مقالات70,502
تعداد مشاهده مقاله124,119,680
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,226,204
موسوی مقدم, سید محمد. (1396). واکاوی فقهی مشروعیت زیارت قبور توسط زنان با تأکید بر مبانی قرآن و سنت. , 13(1), 101-123. doi: 10.22059/jorr.2017.61383
سید محمد موسوی مقدم. "واکاوی فقهی مشروعیت زیارت قبور توسط زنان با تأکید بر مبانی قرآن و سنت". , 13, 1, 1396, 101-123. doi: 10.22059/jorr.2017.61383
موسوی مقدم, سید محمد. (1396). 'واکاوی فقهی مشروعیت زیارت قبور توسط زنان با تأکید بر مبانی قرآن و سنت', , 13(1), pp. 101-123. doi: 10.22059/jorr.2017.61383
موسوی مقدم, سید محمد. واکاوی فقهی مشروعیت زیارت قبور توسط زنان با تأکید بر مبانی قرآن و سنت. , 1396; 13(1): 101-123. doi: 10.22059/jorr.2017.61383

واکاوی فقهی مشروعیت زیارت قبور توسط زنان با تأکید بر مبانی قرآن و سنت

مجله علمی "پژوهشهای فقهی"
مقاله 5، دوره 13، شماره 1، فروردین 1396، صفحه 101-123    اصل مقاله (405.36 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2017.61383
نویسنده
سید محمد موسوی مقدم*
استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران
چکیده
زیارت برگرفته از سنت نبوی و اصحاب و یاران پیامبر (ص) است. بنا بر دیدگاه علما و فقهای بزرگ فریقین اسلام با توجه به سیرۀ رسول (ص) و روایات فراوانی که از ایشان وارد شده است، زنان و مردان در زیارت قبور عزیزان خود و اولیای الهی، حکم یکسان دارند؛ زیرا احکام اسلام دربارۀ زن و مرد یکسان است، مگر جایی که دلیلی بر اختصاص وجود داشته باشد. دربارۀ جواز و عدم جواز زیارت قبور در قرآن (که از منابع مورد اتفاق همۀ مسلمانان است) به‌طور صریح حکمی دیده نمی‌شود، اما به آیاتی بر جواز زیارت توسط زنان به‌صورت عموم استناد شده است. گزارش‌هایی از زیارت زنان در زمان پیامبر (ص) و بعد از ایشان وجود دارد که از ادلۀ جواز این عمل محسوب می‌شود؛ از جملۀ آن نحوۀ انجام دادن این عمل منسوب به عایشه همسر پیامبر (ص) است. نمونۀ دیگر آن زیارت کردن قبر حضرت حمزه و دیگر شهدای احد توسط حضرت زهرا (س) خواهد بود. هدف از نوشتن این مقاله بیان و بررسی مبانی فقهی قرآنی و روایی زیارت قبور توسط زنان از دیدگاه فقهای اسلام است که نه تنها جایز، بلکه بعضی آن را مستحب می‌دانند. نوآوری این مسئله تحلیل دقیق دیدگاه مذاهب اربعه در این زمینه است که تصویر دقیق و روشنی از مسئله را پیش روی افراد قرار می‌دهد و اذهان را از تردید و شبهه پاک می‌کند.
کلیدواژه‌ها
جواز زیارت؛ زیارت؛ زیارت زنان؛ علمای فریقین؛ قبور؛ مبانی فقهی
مراجع
  • قرآن
  1. ابن ابی‌جمهور، محمدبن زین‌الدین (1405هـ). عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، قم: بی‌نا.
  2. ابن‌ادریس حلی، محمدبن احمد (بی‌تا). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، تهران: مشعر.
  3. ابن‌باز، عبدالعزیزبن عبدالله (بی‌تا). مجموع فتاوی ابن‌باز، 30 جزء، محقق: محمدبن سعد الشویعر، بی‌جا: بی‌نا.
  4. ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن علی (بی‌تا). فتح الباری شرح الصحیح البخاری، بیروت: مکتبه العصریه.
  5. ابن‌عابدین، محمد امین (1412هـ). ردّ المحتار علی الدرالمختار، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  6. ابن‌قدامه، عبدالله (بی‌تا). المغنی و الشرح الکبیر، بی‌جا: بی‌نا.
  7. ابن‌ماجه، محمدبن یزید القزوینی (1395). سنن ابن‌ماجه، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  8. ابن‌نجیم، زین‌الدین (بی‌تا). البحر الرائق شرح کنز الدقائق، بیروت: دارالمعرفه.
  9. اردبیلى، احمدبن محمد‌ (1403هـ). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  10. البانی، محمد ناصر (1406هـ). أحکام الجنائز، بی‌جا: المکتب‌ الإسلامی.
  11. آلوسى، سید محمود (‏1415هـ). روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم‏، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  12. امام خمینی، سید روح‌الله (1380). العروة الوثقى مع تعالیق الإمام الخمینی، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  13. آملى، میرزا محمد تقى (1380هـ). مصباح الهدى فی شرح العروة الوثقى، تهران: مؤلف.
  14. امینی، عبدالحسین (1416هـ). الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، قم: مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه.
  15. الامین، السید محسن (بی‌تا). کشف الارتیاب فی اتباع محمد‌بن عبدالوهاب، بی‌جا: مؤسسة دارالکتاب الاسلامی.
  16. بحرانى اصفهانى، عبدالله‌بن نورالله (1413هـ). عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال (مستدرک سیدة النساء إلى الإمام الجواد) قم: بی‌نا.
  17. بحرانى آل‌عصفور، یوسف‌بن احمدبن ابراهیم (1405هـ). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  18. بخاری جعفی، محمدبن اسماعیل (1424هـ). صحیح بخاری، تحقیق: رضوان جامع رضوان، قاهره: مؤسسۀ المختار.
  19. بیضاوى، عبدالله‌بن عمر (1418هـ). ‏أنوار التنزیل و أسرار التأویل، محمد عبدالرحمن المرعشلى‏،‏ بیروت: دارإلاحیاء التراث العربى‏.‏
  20. بیهقی، احمدبن حسین(بی‌تا). سنن البیهقی الکبری، تحقیق: محمد عبدالقادر عطاء، مکه: مکتبة دارالباز.
  21. پورامینی، الشیخ محمد امین (1428هـ). بقیع الغرقد فی دراسة شاملة، تهران: نشر مشعر.
  22. ترمذی، محمد‌بن عیسى (1403هـ). سنن الترمذی، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  23. تمیمی، احمد‌بن علی‌بن المثنی ابویعلی وصلی (1404هـ). مسند أبی یعلی، دمشق: دارالمأمون للتراث.
  24. جصاص،‏ احمدبن على (1405هـ). احکام القرآن‏، صادق قمحاوى،‏ بیروت:‏ دارالاحیاء التراث العربى.
  25. جوادی آملی، عبدالله (1393). تفسیر تسنیم، قم: اسراء.
  26. حاکم نیسابوری، محمدبن عبدالله (1411هـ). المستدرک علی الصحیحین، تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطاء، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  27. حر عاملى، محمدبن حسن (1409هـ). وسائل الشیعة، قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع).
  28. حسینى جرجانى،‏ سید امیر ابوالفتوح (1404هـ). آیات الأحکام‏، ‏میرزا ولى‌الله اشراقى سرابى، ‏تهران: انتشارات نوید.
  29. حسینى همدانى، سید محمد (1404‏‏هـ). انوار درخشان‏، تهران: کتابفروشى لطفى‏.
  30. خرشی، محمد (1318هـ). الشرح الکبیر علی مختصر سیدی خلیل، قاهره: بی‌نا.
  31. خویی، ابوالقاسم (بی‌تا). التنقیح فی شرح العروة الوثقی، قم: نشر لطفی.
  32. داورپناه، ابوالفضل (1366). انوار العرفان فی تفسیر القرآن، تهران: کتابخانۀ صدر.
  33. دمیاطی، بکری (1418هـ). حاشیة اعانة الطالبین، بیروت: دارالفکر.
  34. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد (1412هـ). المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم.
  35. رافعی، عبدالکریم (بی‌تا). فتح العزیز، بیروت: دارالفکر.
  36. رضوانى، على اصغر (1390). سلسله مباحث وهابیت‌شناسى - وهابیت و مسئلۀ قبور، تهران: مشعر.
  37. رضوانی، علی اصغر (بی‌تا). سلسله مباحث وهابیت‌شناسی - وهابیت و شفاعت، تهران: مشعر.
  38. سبحانی، جعفر (1388). آیین وهابیت، تهران: مشعر.
  39. سبزواری، عبدالاعلی (1413هـ). مهذب الاحکام (للسبزواری)، قم: دار التفسیر.
  40. سبکی، تقی‌الدین (1419هـ). شفاء السقام فی زیارة خیر الانام، تحقیق: سید محمد رضا حسینی جلالی، بی‌جا: بی‌نا.
  41. سرخسی، ابی‌سهل (بی‌تا). المبسوط، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  42. سرخسی، شمس‌الدین (1421هـ). المبسوط للسرخسی، بیروت: دارالفکر.
  43. سید سابق (بی‌تا). فقه السنة، بیروت: دارالکتاب العربی.
  44. سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن (1993). الدر المنثور، بیروت: دارالفکر.
  45. شربینی، محمد‌بن احمد (1958). مغنی المحتاج، بیروت: انتشارات دارالاحیاء الثراث العربی.
  46. شرنبلانی، حسن‌بن عمار (1315هـ). شرح نور الایضاح للعالم الجبر الفهامه، قاهره: الجامع الازهر بمصر.
  47. شرنبلانی، حسن‌بن عمار (بی‌تا). حاشیه علیمراقی الفلاح، شرح نور الایضاح، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  48. شهرزوری، محمدبن محمود (1356). نزهه الارواح و روضه الافراح (تاریخ الحکما)، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  49. شوکانی، محمد (1419هـ). نیل الأوطار من أحادیث سید الأخیار شرح منتقى الأخبار، بی‌جا: إدارة الطباعة المنیریة.
  50. الشیخ نظام وجماعة من علماء الهند (1411هـ). الفتاوى الهندیة فی مذهب الإمام الأعظم أبی‌حنیفة النعمان، بیروت: دارالفکر.
  51. صنعانی، عبدالرزاق‌بن همام (1403هـ). مصنف عبدالرزاق، تحقیق: حبیب الرحمن اعظمی، بیروت: المکتب الاسلامی.
  52. صیمرى، مفلح‌بن حسن (حسین) (1417هـ). کشف الالتباس عن موجز أبی العباس، قم: مؤسسۀ صاحب‌الأمر علیه‌السلام.
  53. طاهری الخرم‌آبادی، سید حسن (1429هـ). زیاره القبور سنه ام بدعه، تهران: المجمع العالی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه.
  54. طاهری خرم‌آبادی، سید حسن (1392) توحید و زیارت، قم: بوستان کتاب.
  55. طباطبایی یزدی، سید کاظم (1419هـ). العروة الوثقی (المحشی)، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  56. طباطبایی، سید محمد حسین (1417هـ). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  57. الطبرسی، الفضل‌بن حسن (بی‌تا). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرفه.
  58. طحاوی، احمد (1318هـ). حاشیة على مراقی الفلاح شرح نور الإیضاح، مصر: المطبعة الکبرى الأمیریة ببولاق.
  59. طریحی، فخرالدین (1375). مجمع البحرین، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
  60. طهماز، عبدالحمید محمود (1419هـ). الفقه الحنفی فی ثوبه الجدید، دمشق/ بیروت: دارالقلم/ دارالشامیة.
  61. علامه حلی، حسن (بی‌تا). نهایة الاحکام فی معرفة الاحکام، قم: اسماعیلیان.
  62. علامه مجلسى دوم، محمد باقر (1406هـ). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، قم: انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى.
  63. علامه مجلسی دوم، محمد باقر (بی‌تا). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تهران: اسلامیه.
  64. عمادالدین، علی (1405هـ). کنز اعلم للمتقی الهندی، بیروت: مؤسسة الرساله.
  65. العینی الحنف، محمودبن احمد (بی‌تا). عمده القاری فی شرح صحیح البخاری: طبع المصر.
  66. غزالی، محمد (1419هـ). احیاء علوم الدین، بیروت: شرکة دارالارقم‌بن ابی‌الارقم.
  67. فاضل مقداد، مقداد‌بن عبدالله‏ سید محمد قاضى (1419هـ). کنز العرفان فى فقه القرآن‏، تهران: ‏‏مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى.
  68. فیض کاشانى، محمد محسن‌بن شاه مرتضى (بی‌تا). مفاتیح الشرائع، قم: انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى.
  69. القسطلانی، ابوالعباس احمدبن محمد (1425هـ). ارشاد الساری لشرح الصحیح البخاری، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  70. قشیری نیسابوری، مسلم‌بن حجاج (بی‌تا). صحیح مسلم، تحقیق: محمد فؤاد عبدالباقی، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  71. کاشانی حنفی، ابوبکر (1406هـ). بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  72. کلینى، ابوجعفر محمد‌بن یعقوب (1407هـ). الکافی (ط - الإسلامیة)، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
  73. گلپایگانی، محمد رضا (1417هـ). مجمع المسائل، قم: دفتر آیت‌الله حاج شیخ حسین ایوقی.
  74. ماوردی، ابوالحسن (1414هـ). الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الإمام الشافعی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  75. محقق سبزوارى، محمد باقربن محمد مؤمن (1247هـ). مؤسسۀ ذخیرة المعاد فی شرح الإرشاد، قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع).
  76. مظهرى، محمد ثناءالله (1412هـ). التفسیر المظهرى، پاکستان: مکتبة رشدیه. ‏
  77. مکارم شیرازی، ناصر (1379). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب اسلامیه.
  78. مناوی، محمد عبدالرئوف (1415هـ). فیض القدیر شرح الجامع الصغیر من أحادیث البشیر النذیر، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  79. ملاخسرو، محمد بن فرامرز بن علی (بی‌تا).  دررالحکام شرح غررالأحکام، بیروت: دارالاحیاء الکتب العربیة.
  80. میرزای قمی، ابوالقاسم (1378). غنائم الأیام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  81. ناصف، منصورعلی (بی‌تا). التاج الجامع للأصول فی أحادیث الرسول، بیروت: دارالجیل.
  82. النجدی، محمد محمود (1425هـ). زیاره القبور عند المسلمین، کویت: غراس.
  83. نجفى، محمد حسن (1404هـ). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  84. نووی، یحیی‌بن شرف (بی‌تا). المجموع، بیروت: دارالفکر.
  85. نووی، یحیی‌بن شرف (1405هـ). روضة الطالبین و عمدة المفتین، بیروت: المکتب الاسلامی.
  86. هیثمی، نورالدین علی (1412هـ). مجمع الزوائد و منبع الفوائد، بیروت: دارالفکر.
  87. واقدی، محمدبن عمر (بی‌تا). المغازی، بیروت: اعلمی.
  88. یحیی‌بن سعید (1405هـ). الجامع الشرائع، قم: مؤسسۀ سیدالشهداء.

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 971
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 770


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب