رکنی دزفولی, سید محمد رضا, هدایتی, محمد. (1395). ضرورت تفکیک کاربردهای لفظ «فقه» برای تبیین نسبت میان فقه و اخلاق. , 12(4), 853-877. doi: 10.22059/jorr.2016.61115
سید محمد رضا رکنی دزفولی; محمد هدایتی. "ضرورت تفکیک کاربردهای لفظ «فقه» برای تبیین نسبت میان فقه و اخلاق". , 12, 4, 1395, 853-877. doi: 10.22059/jorr.2016.61115
رکنی دزفولی, سید محمد رضا, هدایتی, محمد. (1395). 'ضرورت تفکیک کاربردهای لفظ «فقه» برای تبیین نسبت میان فقه و اخلاق', , 12(4), pp. 853-877. doi: 10.22059/jorr.2016.61115
رکنی دزفولی, سید محمد رضا, هدایتی, محمد. ضرورت تفکیک کاربردهای لفظ «فقه» برای تبیین نسبت میان فقه و اخلاق. , 1395; 12(4): 853-877. doi: 10.22059/jorr.2016.61115
ضرورت تفکیک کاربردهای لفظ «فقه» برای تبیین نسبت میان فقه و اخلاق
علم «فقه» و «اخلاق» هر کدام عهده‌دار تأمین بخشی از کمال انسان هستند. این دو علم اشتراکات و اختلافاتی دارند. تاکنون داوری‌های بسیاری دربارۀ نسبت میان فقه و اخلاق و عرفان صورت گرفته است، لیکن به‌سختی می‌توان از میان این همه، به نتیجۀ واحدی دست یافت، چه آنکه داوری هر کدام از پژوهشگران در این نسبت‌سنجی، بر تلقی ایشان از معنای «فقه» و «اخلاق» مبتنی بوده است. بنابراین درک رابطه، تشابهات و تمایزات «فقه» و «اخلاق» نیازمند تبیین جهات و حیثیات مختلف این دو علم خواهد بود.
در این نوشته بر آنیم که ضمن تبیین ضرورت تفکیک معانی «فقه» در کاربردهای مختلف آن، پرده از اشتراک لفظی معانی و کاربردهای مختلف لفظ «فقه» برداریم و در نهایت ارتباط میان این معانی بحث خواهد شد و به رابطۀ بین «فقه» و «اخلاق» و مقایسۀ جایگاه این دو علم در رسیدن به کمال می‌پردازیم.
با توجه به موضوع تحقیق، از روش تحلیلی، توصیفی و استنباطی بر اساس منابع موجود در کتاب‌های فقهی و اخلاقی استفاده شده است.
The necessity for separating applications of “jurisprudence” term to explain the relation between “Jurisprudence” and “ethics”
نویسندگان [English]
Seyed Mohammad Reza Rokni Dezfouli1؛ Mohammad Hedayati2
1Masters of Ethics Instructor Training.Iman Khomeini Educational Research Institute
2Associate Professor and Dean of Ethics Group Maaref University, Qom
چکیده [English]
Jurisprudence and ethics have responsibilities in relation to perfection. These two areas of science have similarities and differences. As yet, although many decision have been made about the relationship of “jurisprudence”, “ethics” and “mysticism”, it is hard to achieve the common conclusion through all these decisions, while the judgment of any of the researcher is based on their perception of the meaning of “Jurisprudence”, “ethics”. Therefore, understanding relationship, homogeneity and heterogeneity of jurisprudence and ethics, requires determining different aspects of these two areas. This study aims to explain the necessity to separate different meaning of “jurisprudence” term meanwhile, reveals the homonym of different application of “jurisprudence” term and eventually discuss the relationship among different meanings and the relation of “jurisprudence” and “ethics” and compare their role in human.
کلیدواژه‌ها [English]
jurisprudence, applications of jurisprudence, jurisprudence and ethics, relation of science
مراجع
قرآن کریم
آملی، حیدربن علی (1382). انوار الحقیقة و اطوار الطریق و اسرار الشریع، شرح محسن موسوی تبریزی، قم: نشر نورٌ علی نور.
ابن‌اثیر جزری، ابوالحسن علی‌بن محمدبن محمد (بی‌تا). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ج3، قم: نشر مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابنسینا (1408هق). الاشارات و التنبیهات، تهران: دفتر نشر کتاب.
ابن‌فارس، ابوالحسین احمد (1404هق). معجم مقاییس اللغة، ج 4 و 5، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه.
ابن‌منظور، ابی الفضل جمال‌الدین محمدبن مکرم (1414هق). لسان العرب، ج 6 و 10 و 13، بیروت، نشر دارالفکر للطباعة و النشر.
اتکینسون، آر. اف (1369). در آمدی به فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ سهراب علوی‌نیا، تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب.
احمدپور، مهدی (بهار 1392). فقه و اخلاق اسلامی مقایسه‌ای علم‌شناختی، قم، نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی وابسته به دفتر تبلیغات حوزۀ علمیه.
انصاری، شیخ مرتضی (1424هق). کتاب المکاسب، تحقیق مجمع الفکرالاسلامی، کمیتۀ تحقیق تراث شیخ اعظم انصاری، قم، نشر کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
بحرانی، یوسف‌بن احمد مشهور به شیخ یوسف بحرانی (1380). الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
بشیری، ابوالقاسم (1388). انسان در جست‌وجوی کمال، مجلۀ معرفت، شمارۀ 147.
بناری، علی‌همت (1380). نگرشی بر تعامل فقه و تربیت با تأکید بر نقش فقه در تربیت، (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ علوم تربیتی)، قم: مؤسسۀ آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
الزبیدی، سید محمد مرتضی (1306هق). تاج العروس من جواهر القاموس، ج 9، بیروت: منشورات دارمکتبة الحیاة.
طباطبایی، محمدحسین (1374). المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمۀ موسوی همدانی، محمدباقر، ج 16 و 14 و 10 و 4 و 1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
همو (1360). رسالة الولایه، تهران: بعثت.
طبرسی، امین الاسلام ابوعلی فضل‌بن حسن (بی‌تا). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 14 و 6 و 5، تهران: انتشارات فراهانی.
ظاهری، حسین (1381). رابطۀ فقه و اخلاق، قم: مؤسسۀ آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
العاملی، حسن‌بن زین‌الدین (1406هق). معالم الدین و ملاذ المجتهدین، قم: مؤسسة النشرالإسلامی.
عاملى، محمدبن حسن مشهور به حر عاملی؛ «تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة» مشهور به وسائل الشیعة؛ ج 12،2،1؛ قم: مؤسسۀ آل‌البیت لاحیاء التراث؛ 1409هق.
العاملی الجبعی، زین‌الدین‌بن علی مشهور به شهید ثانی (بی‌تا). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة.
