تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,500 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,083,972 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,188,464 |
تحلیلی دربارۀ اکوسیستم و جغرافیای طبیعی دشتهای کرانۀ شرقی الوند و نقش آن در عدم جذب زیستگاههایی از جوامع اولیۀ انسانی (مبتنی بر مطالعات باستانشناختی) | ||
پژوهش های جغرافیای طبیعی | ||
مقاله 11، دوره 48، شماره 4، دی 1395، صفحه 675-694 اصل مقاله (821.21 K) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jphgr.2016.60838 | ||
نویسندگان | ||
خلیل الله بیک محمدی* 1؛ نسرین بیک محمدی2؛ رضا نظری ارشد3؛ مهدی حیدری4 | ||
1دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل | ||
2دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه هنر اصفهان | ||
3استادیار باستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان | ||
4دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه بوعلی سینا، همدان | ||
چکیده | ||
پژوهش حاضر بازتابی گسترده از هماهنگی باستانشناسی و جغرافیاست. بر پایة مؤلفههای مختلف جغرافیایی، سعی شده، در قالب چهارچوبی، نقش جغرافیا در شکلگیری جوامع انسانی با دیدی گسترده بررسی و دریچهای از نقش آن در جذب و عدم جذب جوامع اولیه ارائه شود. مفهوم پیدایش جوامع اولیه را باید بر مبنای جغرافیا تحلیل کرد؛ از این منظر، به جغرافیای دشتهای کرانة شرقی الوند کمتر توجه شده است. این پژوهش سعی بر آن دارد، با بررسی انواع جغرافیا و پیامدهای شرایط زیستمحیطی، با نگرشی بر پوشش گیاهی، جانوری، و نقش آن در شکلگیری استقرارهای اولیه، به شناخت اقلیم و محیطهای طبیعی کرانههای شرقی الوند، از منظر ژئومرفولوژی و اکوسیستم در عدم جذب استقرارهای اولیه بپردازد؛ همچنین پژوهش حاضر، در پی پاسخ به این سؤالات است که «نقش جغرافیا در مطالعات باستانشناختی چیست؟» و «تأثیر جغرافیای طبیعی دشتهای کرانة شرقی الوند در عدم جذب استقرارهای جوامع چیست؟» طور کلی، آبوهوای کرانههای شرقی الوند با وجود کوههای مرتفع، رودخانهها، چشمهسارهای فراوان، و پستی و بلندیها متغیر است؛ بدینترتیب، این حوزه زمستانهایی سرد دارد و تابستانهایی کمآب و معتدل. جغرافیای کرانة شرقی الوند در گروه جغرافیای سرد و خشک است و بیانگر عدم جذب استقرارهایی از جوامع اولیه و شکلگیری جوامع انسانی از دورة مس و سنگ. | ||
کلیدواژهها | ||
جغرافیا؛ جوامع اولیه؛ کرانة شرقی الوند؛ مطالعات باستانشناختی | ||
مراجع | ||
اذکایی، پ. (1380). همداننامه (بیست گفتار دربارة مادستان)، همدان: نشر مادستان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. امیری، م. (1381). نقش جغرافیای زیستمحیطی در شکلگیری فرهنگهای پیش از تاریخ جلگة مرودشت، مجلة اثر، 33 و 34: 308 ـ 318. اهلرز، اِ. (1365). ایران: مبانی کشورشناسی جغرافیایی، ج 1، جغرافیای طبیعی، ترجمة محمدتقی رهنمایی، تهران: مؤسسة جغرافیای طبیعی و کارتوگرافی سحاب. ایوکی (رحمانی)، ا. (1377). گزارش مقدماتی بررسی و شناسایی باستانشناختی شهرستان بهار، آرشیو سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان (منتشر نشده). ایوکی (رحمانی)، ا. (1383). گزارش توصیفی عملیات لایهشناختی تپة باستانی همهکسی قهاوند، آرشیو سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی، و گردشگری استان همدان (منتشر نشده). بختیاری، ذ. (1388). بررسی، شناسایی، و مستندسازی آثار باستانی شهرستان همدان- بخش قهاوند (شراء) و فامنین، ج 1 و 2، آرشیو ادارة کل میراث فرهنگی، صنایع دستی، و گردشگری استان همدان، 1388 (منتشر نشده). بختیاری، ذ.؛ بیرانوند، م. و رنجبران، م. (1393). شرحی کوتاه بر نویافتههای نخستین جوامع روستانشینی آغازین (نوسنگی جدید) دشت ملایر (با محوریت مطالعة سفالینههای حاصل از بررسی و شناسایی سطحی بخش سامن) در: مجموعه مقالات همایش باستانشناسی ملایر (در پاسداشت مهندس ابراهیم حیدری)، گردآورنده: علی خاکسار، اسماعیل رحمانی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی، و گردشگری استان همدان. بلمکی. ب. و مترجم. ع. (1388 الف). گزارش مقدماتی بررسی و شناسایی باستانشناختی شهرستان کبودرآهنگ (بخش شیرینسو)، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان (منتشر نشده). بلمکی. ب. و مترجم. ع. (1388 ب). گزارش مقدماتی بررسی و شناسایی باستانشناختی شهرستان بهار، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان (منتشر نشده). بلمکی، ب. (1392). گاهنگاری نسبی دشت همدان (پسکرانههای شمالی کوه الوند) از هزارة پنجم تا دوران میانی هزارة سوم پیش از میلاد،در: مجموعه مقالات باستانشناسی و تاریخ همدان به مناسبت یکصدمین سالگرد کاوش در همدان، به کوشش علی هژبری، تهران: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری. تاجبخش، ر. و بلمکی، ب. (1393). تحلیل الگوهای استقراری و حوزة گیرش محوطههای عصر مس سنگی واقع در اطراف الوند در ارتباط با تشابهات منطقهای و فرامنطقهای، نشریة مطالعات باستانشناسی، 6(1): 1 ـ 19. جکسن، و. ا. و. (1369). سفرنامة جکسن (ایران درگذشته و حال)، ترجمة منوچهر امیری و فریدون بدرهای، تهران: خوارزمی. جهانپور، ع. (1379). دیدنیهای همدان (نگاهی به آثار باستانی، تاریخی و دیدنیهای طبیعی همدان)، همدان: نشر فنآوران. جهانپور، ع. (1389). شکوه الوند: بررسی جغرافیای تاریخی و فرهنگی مردمی الوندکوه، چ 2، همدان: برکت. چوبک، ح. و کیانی، م.ی. (1383). حوزة جغرافیایی- فرهنگی جازموریان در بررسیهای باستانشناسی ایران، فصلنامة مدرس علوم انسانی، 8(4): 31 ـ 67. حصاری، م. (1389).گزارش فصل دوم کاوش نجاتبخشی در محوطة نوسنگی بیسفال چیاسبز شرقی، سد سیمره، پژوهشکدة باستانشناسی (منتشر نشده). دارابی، ح. (1388 الف).دریاسجوان و نوسنگیشدن غرب ایران، مجلة باستانپژوه، 12(18): 63 ـ 71. دارابی، ح. (1388 ب).گزارش فصل اول کاوش نجاتبخشی در محوطة نوسنگی بی سفال چیاسبز شرقی، سد سیمره، پژوهشکدة باستانشناسی (منتشر نشده). سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (1380). فرهنگ جغرافیایی شهرستانهای کشور (شهرستان همدان)، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. سالنامة آماری استان همدان (1384). سازمان مدیریت و برنامهریزی استان همدان، معاونت آمار و اطلاعات، چاپخانة فردوسی. شریفی، م. (1384).پیچیدگی استقراری زاگرس در اواخر پلیستوسن و اوایل هولوسن، مجلة اثر، 38 و 39: 346 ـ 355. قزوینی، ز.ب.م.م. (1373). آثارالبلاد و اخبارالعباد، با ترجمه و اضافات: جهانگیر میرزا قاجار، تصحیح میرهاشم محدث، تهران: امیرکبیر. کارگر، ب. (1367). بررسی دشت رزن با همکاری میراث فرهنگی استان همدان، در ادامة بررسیهای ادامهدار آذربایجان تا همدان، کتابخانه و مرکز آرشیو اسناد میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان. کارگر، ب. (1369). گزارش بررسی و گمانهزنی در همدان، آرشیو میراث فرهنگی استان همدان (منتشر نشده). - کلارک، گ. (1379) جهان پیش از تاریخ از دیدگاهی نو، ترجمة باجلان فرخی، انتشارات دنیای مادر. گروسین، هـ. (1383). جغرافیای تاریخی و...، زیستگاههای درّهای الوند (بخش نخست)، درّة ماوشانرود (درّة امامزادهکوه، درّة الوسجرد (درّة مرادبیک)، درّة تبنابر (درّة عباسآباد- گنجنامه)، همدان: شهر اندیشه. محمدیفر، ی. و مترجم، ع. (1384)، پروژه بررسی و شناسایی باستانشناختی بخش مرکزی همدان، آرشیو ادارة کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان (منتشرنشده). محمدیفر، ی. و مترجم، ع. (1387). بررسی و شناسایی و مستندسازی آثار باستانی بخش مرکزی شهرستان رزن، آرشیو ادارة کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان (منتشر نشده). محمدیفر، ی. و مترجم، ع. (1389). بررسی و شناسایی و مستندنگاری آثار باستانی بخش درجزین و سردرود شهرستان رزن، آرشیو ادارة کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان (منتشر نشده). معینوزیری، ح. و بهاریفر، ع. ا. (1376). بررسی پروتولیت سنگهای دگرگونی منطقة همدان، اولین همایش انجمن زمینشناسی ایران، تهران: انجمن زمینشناسی ایران (http://www.civilica.com). مقصودی، م.؛ زمانزاده، س.؛ نوید فر، ا.؛ یوسفی زشک، ر. و احمدپور، ح. (1394 الف). زمینباستانشناسی سکونتگاههای پیش از تاریخ با استفاده از روش میکرومرفولوژی (مطالعة موردی: تپة میمنتآباد)، مجلة مطالعات باستانشناسی، 7(2): 149 ـ 164. مقصودی، م.؛ زمانزاده، س.؛ اهدایی، ا.؛ یوسفی زشک، ر.؛ یمانی، مجتبی و احمدپور، ح. (1394 ب). بررسی زمینباستانشناسی محوطة پیش از تاریخ چالتاسیان در مخروطافکنة جاجرود با استفاده از تکنیک میکرومرفولوژی، فصلنامة کواترنری ایران، 1(2): 113 ـ 123. منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان (1389). سیمای منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان (کتابچه)، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان جنگلها، مراتع، و آبخیزداری کشور، ادارة کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان، همدان. نظری ارشد، ر. (1386). گزارش فصل اول و دوم بررسی و شناسایی باستانشناختی بخش گلتپه و مرکزی شهرستان کبودرآهنگ، ادارة کل میراث فرهنگی، صنایع دستی، و گردشگری استان همدان (منتشر نشده). نظری ارشد، ر. (1391). بررسی و شناسایی مستندسازی تکمیلی آثار باستانی شهرستان همدان، آرشیو ادارة کل میراث فرهنگی، صنایع دستی، و گردشگری استان همدان (منتشر نشده). ویت، م. و دایسون، ر. د. (1382)، گاهنگاری ایران، از حدود هشت هزار تا دو هزار پیش از میلاد. ترجمة اکبر پورفرج و احمد چایچی امیرخیز، انتشارات نسل باران، چاپ اول. Abne-Fagghieh Hamadani )1970). Mokhtaserol-Boldan, Translation: H. Masood, Culture Foundation Iran.
Abne–Hoghal (1987). Soratoll-Arz in Iran, Translation and Explanation: Jafar Shoar-Tehran, Amirkabir Bublications Institution.
Ahlarz, A. (1986). Iran: Geographical Country Survey Foundations Volum One Natural Geography, Translation: Mohamad-Taghi Rahmani, Tehran: Natural Geography Instiution and Sahab Cartography.
Amiri, M. (2002). The Role of Environmental Geography at Informing Cultures Prehistoric Marvdasht Plain, Asar Magazine, 33 and 34: 308-318.
Armed Powers Geographical Organization (2001). Geographical Culture of Cities Country (Hamadan City), Armed Powers Geographical Organization Publication Tehran.
Azkai, P. (2001). Hamedan-Nammeh (Twenty Speech Regarding Madestan), Hamedan Madestan Publication First Edition.
Bakhtiari, Z. (2009). Examining, Identification and Basing of Hamadan City Ancient Plain-Ghahavand-Shara and Famenin City, Vol 1 & 2, Hamedan Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization (Hot Published).
Bakhtiari, Z.; Biranvand M. and Ranjbran, M. (2014). Short Expention on Apumend of First The Protista Rural Pupils (Late Neolithic) Malayer Plain (With Central It Studying From Produce on Examining and Identification Samen Superficial), In: Article Set of Tourism Malayer Archeology Congre, Collecter: Ali Khaksar, Esmaiel Rahmani, Holdber Culture Inheritance Organization, Hamedan Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization.
Balmaki, B. and Motarjem, A. (2009). Preliminary Report of Examining and Identify Fining of Kaboutrahang City Archaeology (Shirinsoo Part), Hamedan Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization (Hot Published).
Balmaki, B. (2013). Relative Chronology of Hamadan Plain (Alvand Mountain Northern Borders) From Millennium to Middle Period of Things Third B.C In Article Set of Archaeology and Hamadan History to Effort Ali Hezhabri, Research Center of Iranian Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization Iranian Center for Archaeological Research.
Calendar Hamadan City Statistical (2005). Management Organization and Hamadan City Programmer, Information’s and Statics Assistance, Ferdowsi Printing.
Darabi, H. (2009). Younger Dryas and to Become West Iran, Magazine Search Ancient, 12(18): 63-71.
Darabi, H. (2010a), Report first chapter excavationsaving in Neolithicwithout ceramic siteeastern Chia Sabz, Seimare dam, Archaeological research (Hot Published).
Eyvaki (Rahmani), E. (2003). Report of Descriptive Stratigraphy of Practicable of Hamehkasi Ancient Tepe – Ghahavand, Hamedan Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization (Hot Published).
Eyvaki (Rahmani), E. (1998). Preliminary of Report Recognition and Examining Bahar City, Archaeology Cultural Inheritance Organization Records, Hamedan Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization (Hot Published).
Garossin, H. (2004). Geographical of Historical and Alvand Valley Habitats (First Part) River Mavashan Valley (Emam-Zadeh Kooh Valley Alvesjerd (Moradbeik Valley) Tebnaber Valley (Ganjnameh – Abbas Abad Valley), Hamadan Andisheh City.
Ghazvini, Z.B.M.M. (1994). Asaroll-Boldan and Akhbaroll-Abad, Translation: Jahangeir Mirzaghajar, to Completion: MirHashem Mohades, Amir Kabir Publications.
Griffiths, H.I.; Schwalb, A. and Stevens, L.R. (2001). Environmental change in southwestern Iran: The Holocene ostracod fauna of Lake Mirabad, The Holocene 11/6, PP.757-764.
Herieng, A. (1997). Potsherd of Iran in Partian Period, Translation: Hamideh Chobak, Iranian Cultural in Heritance Organization Country. Tehran.
Hesari, M., (2011). Report second chapter excavationsaving in Neolithicwithout ceramic siteeastern Chia Sabz, Seimare dam, Archaeological research (Hot Published).
Jackson, W.A.W., (2001). Jackson logbook (Iran in past and present), Translation: Manoochehr Amiri and Fereidoon Badreii, Tehran, Kharazmi.
Kargar, B. (1988). Examining Razan Plain With Cooperation of Hamedan City Cultural in Heritance, in Contorting Continues of Examines From Azarbaijan to Hamadan, Hamadan Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization (Hot Published).
Kargar, B. (1990). Examining Report and Excavation in Hamadan, Hamadan Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization (Hot Published).
MacCown, Donald E. (1942). The Comparative Stratigraphy of Early Iran Studies in Ancient Oriental Civilizations, No. 23, the oriental Institute, Chicago.
Maghsoudi, M.; Zaman Zadeh, S.; Navid Far, A.; Yousefi Zoshk, R. and Ahmad Pour, H., (2016a). Land archeology prehistoric settlements by using Micromorphology (Case Study: Meymanat Abad Tapeh), Juornal of Archaeological Studies, Tehran university, 7(2): 149-164.
Maghsoudi, M.; Zaman Zadeh, S.; Ehdaii, A.; Yousefi Zoshk, R. Yamani, M.; and Ahmad Pour, H., (2016b). Survey Land archeology prehistoric sites Chatalsiyan in Jajrood alluvial fan using Micromorphology techniques, Quaternary journal of Iran, 1(2): 113-123.
Moein Vaziriy, H. and Baharifar, A.A. (1997). Examining of Protoliet Changing Stones Hamadan Area, First Conference of Iran Geology Society, Tehran, Iran Geology Society, (Http:// Www.Civilica. Come).
Mohamadifar, Y. and Motarjem, A. (2006). Project Survey and Identify Archaeological Hamadan CenterPart, Hamedan Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization (Hot Published).
Mohamadifar, Y. and Motarjem, A. (2008). Examining, Identifying and Ancient Traditions Razan City Center Part, Hamadan Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization (Hot Published).
Mohamadifar, Y. and Motarjem, A. (2010). Examining, Identifying and Ancient Taditions Razan City Center Part, Hamedan Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization (Hot Published).
Natural Sources and Hamadan City Aquifers (2010). Physiognomy of Natural Sources and Hamadan City Aquifers (Booklet), Agriculture Holy War Ministry, Forests Organization, Hamadan.
Nazari-Arshad, R. (2007). First and Second Chapter Record of Examining and Identifying Kaboutarahang City Archaeology, Hamadan Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization.
Nazari-Arshad, R. (2012). Examining and Identifying of Complementary habitats Hamadan City Ancient Traditions, Hamadan Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization (Hot Published).
Ruth, D.W.H. (1983). The Macmilan Dictinari of Archaeology Press, LTD, London and Basing Stoke.
Sharifiy, M. (2005). Settlement Contortion of Zagros in Let of Pleistocene and Early of Holocene, Asar Magazine, 39-38: 346-355.
Smith, Ph. E.L. (1990). Architectural innovation and experimentation at Ganj Dareh, Iran, World Archaeology, 21( 3): 323-335.
Stevens, L.R.; Wright Jr., H.E. and Ito, E. (2001). Proposed changes in seasonality of climate during the late glacial and Holocene at Lake Zeribar, Iran, The Holocene 11/6, PP. 747-755.
Tajbakhsh. R. and Balmaki, B. (2014). Analysis Settlement of Patterns and Attraction Area of Sites Chalcolithic Age Located and Around Alvand at Related To Similarities of studies archaeology, Tehran university, 6(1): 1-19.
Van Ziest, W. and Bottema, S. (1991). Late Quaternary Vegetation of the Near East Beihefteezum Tubinger Atlas, des Vorderen Orients, Reihe, A (Naturwissenhaften) Nr 18, Reichert, Wiesbaden.
Voigt, M.M. and Dyson, R.H., (2004). The chronology of Iran, ca 8000-2000 B.C, Translation: Akbar Purfaradj and Ahmad Chaychi Amirkhiz, Nassl-e- Baran Publishers, first edition.
Yaghout, H. (no data). Moajamoll-Boldan, Translation: Ali-Naghi Monzavi, Cultural Inheritance Organization Country. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,747 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,092 |