تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,515,413 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,776,553 |
ابنابیجمهور، مؤسس کلام شیعی اشراقی | ||
فلسفه و کلام اسلامی | ||
مقاله 7، دوره 49، شماره 2، اسفند 1395، صفحه 239-255 اصل مقاله (249.1 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2017.60789 | ||
نویسندگان | ||
طاهره کمالی زاده* 1؛ رضا کوهکن2 | ||
1دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
2استادیار موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران. | ||
چکیده | ||
ابنابیجمهور احسایی از علمای متضلّع شیعی است که تا اوایل تشکیل دولت صفوی در ایران، در قید حیات بوده است. او را از این حیث که هم در قالب و روش و هم در تلقّی کلامی، تحوّلی بنیادی در کلام شیعه پدید آورد، میتوان مؤسّس خواند و از آنجا که این تحوّل با تکیه بر حکمت اشراق و به مدد آن محقق میشود و صبغۀ آن را میگیرد، وی را باید «مؤسس کلام شیعی اشراقی» دانست. مقاله نشان می دهد که تحول مذکور، از حیث قالب، اساساً از طریق «روش جمع و تطبیق» صورت میگیرد و از حیث تلقّی، با تغییر خویشکاری، سطح وجودی و سطح خطاب علم کلام محقق میشود و در نتیجۀ آن، دیدگاههای متعارف کلامی در خصوص توحید، نبوت، امامت و معاد، بر اساس مضامین بلند و معانی عمیق اعتقادات شیعی ارتقا مییابد. | ||
کلیدواژهها | ||
ابنابیجمهور احسایی؛ کلام شیعی؛ حکمت اشراق؛ تصوف و عرفان؛ تأسیسی بودن کلام ابنابیجمهور | ||
مراجع | ||
[1]. آملی، سید حیدر (1386). جامع الاسرار و منبع الانوار، با تصحیح و مقدمۀ هانری کربن و عثمان یحیی، تهران: انجمن ایرانشناسی فرانسه و شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. [2]. احسایی، ابنابیجمهور (2013). مُجلی مرآة المنجی فی الکلام و الحکمتین و التصوف، تصحیح رضا یحییپور فارمد، بیروت: جمعیة ابنابیجمهور الاحسایی لإحیاء التراث، دارالمحجة البیضاء. [3]. ــــــــــــــــ (1403ق). عوالی اللآلی العزیزیة فی الاحادیث الدینیة، پژوهش و تصحیح از مجتبی عراقی، قم: منشورات سیدالشهداء. [4]. اشمیتکه، زابینه (1378) اندیشههای کلامی علامه حلی، ترجمه احمد نمایی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس. [5]. الویری، محسن (1391). «گونهشناسی انتقادی دیدگاهها دربارۀ تاریخ و چگونگی پیدایش تشیع»، در تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال سوم، شمارۀ 8. [6]. حلّی، حسن بن یوسف (1419ق). نهایة المرام فی علم الکلام، تحقیق از فاضل عرفان، تحت اشراف جعفر سبحانی، قم: مؤسسه امام صادق. [7]. حیدرپور، احمد (1385). «بررسی تعاریف علم کلام»، در معارف عقلی، شماره3، 131ـ156. [8]. سبزواری، هادی بن مهدی (1351). اسرار الحکم، تصحیح از ابراهیم میانجی و با مقدمۀ ابوالحسن شعرانی، تهران: کتابفروشی اسلامی. [9]. سهروردی، شهابالدین یحیی(1380). مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح هانری کربن، سیدحسین نصر و نجفقلی حبیبی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. [10]. ـــــــــــــــــ (1387). قصههای شیخ اشراق، ویرایش متن: جعفر مدرس صادقی، تهران: نشر مرکز. [11]. شیرازی، صدرالدین (1383). شرح اصول الکافی، عنی بتصحیحه محمد خواجوی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. [12]. ـــــــــــــــ (1362). تفسیر قرآن؛ مصصح: محمد خواجوی، ج4، قم: انتشارات بیدار. [13]. صدوقیسها، منوچهر (1393). پدیدارشناخت تاریخ استعلایی فلاسفه اسلامی (دو مجلد)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. [14]. طغرایی، مؤید الدین(؟). جامع الاسرار، نسخه 10706 آستان قدس، برگ 6. [15]. طوسی، نصیرالدین (1407ق)، تجرید الاعتقاد، با تحقیق محمدجواد حسینی جلالی، تهران: مرکز نشر. [16]. عطایی نظری، حمید (1391). فرهنگ اصطلاحات فلسفه و کلام اسلامی (برگرفته از آثار حکیم ملاعبدالرزاق فیاض لاهیجی)، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران. [17]. قمی، قاضی سعید (1386). شرح توحید الصدوق، تصحیح و تعلیق از نجفقلی حبیبی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات. [18]. کُربن، هانری (1394). اسلام در سرزمین ایران، چشماندازهای معنوی و فلسفی، مجلد اول: تشیع دوازدهامامی؛ مجلد دوم: سهروردی و افلاطونیان ایران؛ ترجمۀ رضا کوهکن، ویراستاران شهین اعوانی و زینب پودینه آقایی، تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران. [19]. کوهکن، رضا (1394). «شیعه، شعاع شمس امام»، مقدمۀ مترجم بر: کربن، صص.35ـ62. [20]. کوهکن، رضا (1393). «روش جمع و تطبیق در نزد ابنابیجمهور»، جاویدان خرد، شماره مسلسل 23، سال دهم، شماره اول. [21]. لاهیجی، عبدالرزاق ( 1377ق). گوهر مراد، تهران: کتابفروشی اسلامیه. [22]. مکدرموت، مارتین (1384). اندیشههای کلامی شیخ مفید، ترجمۀ احمد آرام، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. [23]. Amir-Moezzi M. Aet Jambet C. (2004). Qu'est-ce que le shî'isme? Fayard. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,197 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,074 |