تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,031 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,501,159 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,764,478 |
تاریخگرایی و ساختارگرایی در اندیشۀ محمد عابدجابری: بررسی و نقد | ||
فصلنامه سیاست | ||
مقاله 14، دوره 47، شماره 1، خرداد 1396، صفحه 239-256 اصل مقاله (264.17 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpq.2017.60783 | ||
نویسنده | ||
فرامرز میرزازاده* | ||
استادیار گروه علوم سیاسی دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی ایلام | ||
چکیده | ||
گذشتۀ درخشان و تمدنساز جهان اسلام و عقبافتادگی کنونی آن مسئلهای است که ذهن خیلی از اندیشمندان مسلمان را به خود مشغول داشته است. هر یک از اندیشمندان مسلمان نیز بهطور معمول متناسب با یافتهها و بافتههای فکری و فلسفی خود بدان پرداختهاند. محمد عابدجابری در راستای جستن راهکاری برای برونرفت از فضای فکری مسدود عربی-اسلامی به تحلیل «سنت» و «گذشتۀ» آن روی آورده و با نگرشی تاریخی و ساختارمند و در چارچوب عقلانیت انتقادی، سه نظام فکری بیانی، عرفانی و برهانی را در ساختار آن تشخیص داده است. روششناسی تاریخگرایانه و ساختارگرایانه به فکر وی سمتوسویی داده است که ضمن ساختارشکنی در تحلیل فضای فکری عربی- اسلامی، ساختارهایی را نیز بر آن تحمیل میکند. این مقاله، پس از بررسی روش و تفکر جابری، نشان میدهد که تاریخگرایی و ساختارگرایی موجود در تفکر او، موجب شده است که نگرش وی برای رسیدن به مطلوب خود، ایدئولوژیک باشد؛ ایدئولوژیای که از علمگرایی مدرن، تاریخگرایی و ساختارگرایی نگرش جابری نشأت میگیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
ایدئولوژی و اپیستمولوژی؛ تاریخگرایی؛ ساختارگرایی؛ عقل برهانی؛ عقل بیانی؛ عقل عرفانی؛ فرهنگ عربی- اسلامی | ||
مراجع | ||
الف) فارسی و عربی 1. ابنرشد، ابوالولید (1358). فصل المقال فی ما بین الحکمه و الشریعه من الاتصال، ترجمۀ سید جعفر سبحانی، تهران: انجمن فلسفۀ ایران. 2. الفاخوری، حنا و خلیل الجر (1377). تاریخ فلسفه در جهان اسلام، ترجمۀ عبدالمحمد آیتی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. 3. بنعدی، یوسف (1389). «قرآن در گفتمان جابری و ابوزید»، ترجمۀ علی علیمحمدی، کتاب ماه دین، ش 155، شهریور. 4. جابری، محمدعابد (1376-77). «بازگشت به اخلاق»، نقد و نظر، ترجمۀ حسین محبوب، سال چهارم، ش مسلسل 13-14، بهار. 5. ــــــــــــــــ(1379). «تبیین ساختار عقل عربی در گفتگو با محمد عابدالجابری»، نقد و نظر، ش 23و 24. 6. ــــــــــــــــ(1392). خوانشی نوین از زندگی و فلسفۀ ابن رشد، ترجمۀ سید محمد آلمهدی، تهران: نسل آفتاب. 7. ــــــــــــــــ(1391). خوانشی نوین از فلسفۀ مغرب و اندلس، ترجمۀ سید محمد آلمهدی، تهران: نشر ثالث. 8. ــــــــــــــــ(1376). «دانش فقه؛ بنیاد روششناختی عقل عربی- اسلامی»، ترجمۀ مهدی خلجی، نقد و نظر، سال سوم، ش 12، پاییز. ــــــــــــــــ(1387). ما و میراث فلسفی ما، ترجمۀ سید محمد آلمهدی، تهران: نشر ثالث. ـــــــــــــــــ(1389). نقد عقل عربی؛ تکوین عقل عربی، ترجمۀ سید محمد آلمهدی، تهران: نشر نسل آفتاب. 9. ----------- (2002). العقل السیاسی العربی، بیروت: مرکزالدراسات الوحده العربیه. 10. ــــــــــــــ(1996). بنیه العقل العربی، بیروت: مرکزالدراسات الوحده العربیه. 11. ــــــــــــــ (2006). مدخل الی القرآن الکریم، بیروت: مرکزادراسات الوحده العربیه. 12. ــــــــــــــ (1986). نحن و تراث، بیروت: الدارالبیضاء، المرکز الثقالی العربی. 13. عبدی، حسن (1390). «تبیین و بررسی روششناسی عابد الجابری در علوم اجتماعی»، پژوهش، سال سوم، ش دوم، پاییز و زمستان. 14. علیمحمدی، علی (1387). «فهم القرآن الحکیم، التفسیر الواضح حسب ترتیب النزول»، کتاب ماه دین، ش 132، مهرماه. 15. فیرحی، داود (1383). «روششناسی اندیشۀ سیاسی ابن رشد»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش 63، بهار. 16. ـــــــــــ(1386). «درآمدی بر روششناسی اندیشۀ سیاسی در دورۀ میانۀ تمدن اسلامی»، فصلنامۀ سیاست، سال سیوهفتم، ش 1، بهار. 17. قادری، حاتم (1385). اندیشههای سیاسی در اسلام و ایران، تهران: سمت. 18. کرمی، محمدتقی (1379). بررسی آرا و اندیشههای محمد عابد جابری، تهران: مرکز مطالعات فرهنگی بینالمللی. 19. محسن، نجاح (1385). اندیشۀ سیاسی معتزله، ترجمۀ باقر صدرینیا، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. 20. مسعودی، جهانگیر و هوشنگ استادی (1389). «نقد عقل عربی– اسلامی در دیدگاههای جابری و ارکون»، پژوهشهای فلسفی-کلامی، سال یازدهم، ش 2. 21. مهدویراد، محمدعلی و دیگران (1391). «قصههای قرآن در نگاه عابدالجابری»، آموزههای قرآنی، ش 15، بهار و تابستان. 22. وصفی، محمدرضا (1387). نومعتزلیان، تهران: نگاه معاصر. 23. هولاب، رابرت (1378). یورگن هابرماس: نقد در حوزۀ عمومی، ترجمۀ حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
ب) انگلیسی 24. Daifallah, Yasmeen (2012), Political Subjectivity in Contemporary Arab Thought: The Political Theory of Abdullah Laroui, Hassan Hanafi and Mohammad Abed Al Jabiri. Available at: http://www.escholarship.org/help-copyright.html#reuse. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,105 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 797 |