تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,094,517 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,200,097 |
بررسی و تحلیل موسیقی معنوی متناقض نما در نهج البلاغه | ||
ادب عربی | ||
مقاله 3، دوره 8، شماره 1، خرداد 1395، صفحه 39-58 اصل مقاله (1.14 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2016.60175 | ||
نویسندگان | ||
نعمت الله به رقم* 1؛ معصومه شبستری2 | ||
1دانش آموختة دوره دکتری در رشته زبان و ادبیات عربی، و مدرس موظف دانشگاه فرهنگیان همدان | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
متناقض نما به عنوان یک ترفند ادبی ناشناخته، کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ اما به جهت هنجارگریزی، دو بعدی بودن، برجستگیِ معنا و ایجاز در کلام، مایة شگفتی، و در نتیجه لذت هنری میشود. یکی از جنبههای ظریفی که در ادب عربی و به ویژه در کتاب نهج البلاغه مغفول مانده و کمتر مورد توجه قرار گرفته، بررسی عناصر و ارکان متناقض نما - به عنوان عناصر موسیقایی- در این شاهکار ادبی است. تجربههای عرفانی و فرا عقلی، نکته سنجی و خیال پردازی و اوضاع سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه، مهمترین علل شیوع این گونة هنری در کلام علی (ع) است. این مقاله بر آن است تا ابعاد توازن و تناسب مؤلفههای معنایی متناقض نما را در دو جنبة لفظی و معنویترسیم کرده،عوامل شکل گیری و تحول متناقض نما را در سخنان حضرت (ع) مورد واکاوی قرار دهد. حضرت امیر (ع) با تسلط شگفت انگیزی که بر حوزة زبانی واژگان دارد - به شیوهای بسیار هنرمندانه - در کنار عناصر زیبایی شناختی لفظی از چاشنی تناسبها و هماهنگیهای معنایی استفاده میکند تا تأثیر کلام جاندارتر باشد؛ چنانکه از همة شیوهها و شگردهای بیان پارادکسی، برای آفرینش مضامین، پروراندن مفاهیم و آرایش مظاهر سخن بهره برده است. | ||
کلیدواژهها | ||
متناقض نما؛ موسیقی معنوی؛ هنجار گریزی؛ نهج البلاغه | ||
مراجع | ||
القرآن الکریم نهج البلاغة آلوجی، عبدالرحمن، الإیقاع فی الشعر العربی، دمشق، دارالـحصاد، 1989. ابن أبی سلمی، زهیر، دیوان زهیر، شرح الأعلم الشنتمری، مطبعة بریق، 1306. ابن عبدالله، أحمد، رسائل إخوان الصفا و خلّان الوفاء، بـمبئی، ﻣﻄﺒﻌﺔ ﻧﺨﺒﺔ الأخیار، 1305. ابن قتیبه، الدینوری، عیون الأخبار، الطبعة الثانیة، القاهرة ،دارالکتب الـمصریة،1996. ابن الـمعتز، عبدالله، البدیع، کراچوتوفسکی، بیروت، الطبعة الثالثة،1982. ابن منظور، لسان العرب، تصحیح محمد أمین عبدالوهاب و أحمد الصادق، بیروت، دارإحیاء التراث، ارسطوطالیس، فن الشعر، تـحقیق عبدالرحمن البدوی، بیروت،دارالثقافة، بی تا. الأزهری، محمد، تـهذیب اللغة، تحقیق محمد عبدالسلام هارون، دارالقومیه العربیة،1964 الأهوانی، عبدالعزیز، ابن سناء الـملک ومشکلة العقم والابتکارفی الشعر، القاهرة ،مکتبة الأنـجلو الـمصریة،1962. الـجاحظ، ابوعثمان، البیان والتبیین، تحقیق علی بوملحم، بیروت، دارومکتبة الـهلال،2002. الـجرجانی، عبد القاهر، أسرارالبلاغة، تـحقیق محمدالإسکندرانی، الطبعة الثالثة، بیروت، 1998. چناری، امیر، متناقض نـمایی درشعر فارسی، تهران، فرزان روز، چاپ اول،1377. خضیر، عبدالهادی، الـمفارقة فی شعر الـمتنبی، مـجلة الـمورد، الرقم الواحد، بغداد، 2008. دیچز، دیوید، شیوههای نقد ادبی، ترجمة غلام حسین یوسفی ومحمدتقی صدقیانی، تهران، الزبیدی، مرتضی، تاج العروس من جواهرالقاموس، تـحقیق عبدالستاراحمد، مطبعة حکومة الکویت، 1965. سلیمان، خالد، الـمفارقة والأدب، عمان، دارالشروق، الطبعة الأولی، 1999. شفیعی کدکنی، مـحمدرضا، موسیقی شعر، تـهران، انتشارات آگاه،، چاپ:12، 1389. الضبعی، الـمتلمس، الدیوان، تـحقیق حسن کامل الصیرفی، معهدالـمخطوطات العربیة،1970. العبد، محمد، الـمفارقة القرآنیة، الطبعة الأولی، القاهرة، دارالفکر، 1994. الغذامی، عبد الله، الـخطیئةوالتکفیر، النادی الأدبی الثقافی، الطبعة الأولی،١٩٨٥. الفارابی، أبونصر، الـموسیقی الکبیر، تـحقیق: غطاس عبدالـملک و محمود أحمد الـحنفی، القاهرة، دارالکاتب العربی، دون تا. القیروانی ابن رشیق، العمدة، تـحقیق عبدالـحمید الـهنداوی، الطبعة الأولی، بیروت، الـمکتبة العصریة، 2001. میویک، دسی، الـمفارقة وصفاتها، ترجمة عبدالواحد لؤلؤة، بغداد، دارالـمأمون للترجمة والنشر، 1987. نبیلة، ابراهیم، «الـمفارقة»، القاهرة، مـجلة فصول، الـمجلّد السابع، العددان الثالث و الرابع، 1985. نعیمی، أحمد إسماعیل، «الـمفارقة موضوعا شعریا قبل الإسلام»، بغداد، مـجلة کلیة التربیة للبنات، ولک، رنه، تاریخ نقد جدید، ترجمه سعید اربابی، تهران، انتشارات نیلوفر، 1387. وحیدیان کامکار، وحید، «متناقض نما در ادبیات»، دانشگاه فردوسی، مـجله دانشکده ادبیات، سال بیست وهشتم، شماره34، 1374. الیوسفی، مـحمد لطفی، بنیة الشعرالعربی الـمعاصر، تونس، دارسراس للنشر، 1985. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,987 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,260 |