تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,114,128 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,217,926 |
بررسی جایگاه اجتماعی و فرهنگی زنِ دیروزِ عرب در ساختارها و لایه های صوری زبان عربی | ||
ادب عربی | ||
مقاله 13، دوره 8، شماره 1، خرداد 1395، صفحه 221-240 اصل مقاله (1.13 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2016.60172 | ||
نویسنده | ||
روح الله صیادی نژاد* | ||
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان | ||
چکیده | ||
زبان محصول تعاملات فرهنگی است و فرهنگهای مختلف با تولید زبانهای متفاوت، جهان را به اشکال مختلف درک مینمایند. زبان و فرهنگ چنان درهم تنیدهاند که مطالعـۀ زبان، جدا از اجتماع و در انزوا، کاری است بس عبث و بیهوده. مطالعات مربوط به پیوند میان زبان و فرهنگ با مطالعات «مالینوفسکی» در اوایل قرن بیستم و تاکید او بر بافت موقعیت به شکلی جدی آغاز و سپس توسط «فرث» ادامه یافت. این پژوهش که در زمرۀ پژوهشهای جامعه شناختی زبان قرار دارد در پی آن است که با مطالعـة کیفی و به روش تحلیلی، جایگاه اجتماعی و فرهنگی زنِ دیروز ِعرب را با هنر سازههای زبانی مشخص نماید. دستاورد پژوهش بیانگر آن است که جامعۀ مرد سالار عرب، برای این که زن را هر چه بیشتر در زیر سلطة خود درآورد؛ زبان را از او سلب نمود. کالبد شکافی واژگان و بررسی استعارهها و کنایهها حاکی از آن است که فرهنگ، زن را به یک موجودی وابسته تبدیل نموده است. جامعۀ مردسالارِ عرب با محروم نمودن زن از زبان و قلم توانست قرنهای طولانی به زنده به گور کردنِ فرهنگی و اجتماعیِ وی اقدام کند. | ||
کلیدواژهها | ||
اجتماع عربی؛ فرهنگ؛ زن؛ جامعه شناسی زبان؛ مردسالاری | ||
مراجع | ||
القرآن الکریم آقاگلزاده، فردوس، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1390ش. ابن الأثیر، النهیة فی غریب الـحدیث و الأثر، تحقیق محمود الطناحی، بیروت، دار إحیاء التراث، 1965م. أبوناجی، محمود حسن، الرثاء فی الشعر العربی أو جراحات القلوب، بیروت، منشورات دار مکتبة الـحیاة، الطبعة الأولی، 1402ق. أبونضال، نزیه، تـمرّد الأنثی فی روایة الـمرأة الغربیّة و ببلوغرافیا الروایة، النسویّة العربیّة، الأردن، ابن طیفور، أبو الفضل، بلاغات النساء، تحقیق برکات یوسف هود، بیروت، الـمکتبة العصریّة، 2001م. ابن منظور، لسان العرب، مصر، مکتبة دار الـمعارف، 1979م. الأنباری، ابوبکر محمد بن القاسم، کتاب الـمذکر و الـمؤنث، تـحقیق طارق عبد عون الـجنابی، بیروت، دار الرائد العربی، الطبعة الثانیة، 1986م. الأنباری، أبو البرکات. الإنصاف فی مسائل الـخلاف بین النحویّین البصریّین و الکوفیّین، تـحقیق مـحمد مـحیی الدین عبدالـحمید، مصر، الـمکتبة التجاریّة الکبری، د.ت. باختین، میخائیل، الـمارکسیّة و فلسفة اللغة، ترجمة مـحمد البکری و یُمنی العید، الدار البیضاء، الطبعة الأولی، 1989م. برهومة، عیسی، اللغة و الـجنس، حفریات لغویّة فی الذکورة و الأنوثة، عمان، دار الشروق للنشر و التوزیع، الطبعة الأولی، 2002م. البستانی، کرم، النساء العربیّات، بیروت، مکتبة صادر، د.ت. جواد علی، الـمفصل فی تاریخ العرب قبل الإسلام، بیروت، دارالعلم للملایین، 1976م. الـخنساء، دیوان، بیروت، منشورات دار مکتبة الـحیاة، د.ت. داد، سیما، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران، مروارید، چاپ سوم، 1385. داودی، سامیة، صوت الـمرأة فی روایات ابراهیم سعدی، جامعة مولود معمری- تیزی وزو. الـجمهوریة الـجزائریّة الدیـمقراطیّة الشعبیّة، د.ت. الرافعی، مصطفی صادق، تاریخ آداب العرب، لبنان، دارالکتاب العربی، 1974م. رستم بیک تفرشی، آتوسا و احمد رمضانی واسو کلائی، «نقش فرهنگ در آموزش زبان خارجی»، پژوهش نامه انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، شماره اول، 1391ش. رضوی، عبدالحمید، «تاملی بر مناسبات فرهنگ، زبان و آموزش زبان»، فصلنامة انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی، شماره 30، 1392ش. الزمـخشری، أبوالقاسم، أساس البلاغة، بیروت، دار صادر، 1979م. سحر خلیفة، باب الساحة، بیروت، دار الآداب، الطبعة الأولی، 1990م. سعاد الصباح، فتاتیت امرأة، بغداد، منشورات أسفار، الطبعة الأولی، 1986م. ــــــــــ ، خذنی إلی حدود الشمس، الکویت، دار سعاد الصباح للنشر و التوزیع، الطبعة الأولی، 1997م. السعداوی، نوال، دراسات عن الـمرأة و الرجل فی الـمجتمع العربی، بیروت، الـمؤسسة العربیّة للدراسات و النشر، الطبعة الثانیة، 1990م. سلدن، رامان، «النقد النسوی »، مـجلة الآداب الأجنبیّة، بغداد، العدد الأوّل، السنة 12، 2011م. السمان، غادة، الـحب من الورید إلی الورید، بیروت، منشورات السمان، 1980م. الشریف الرضی، دیوان، ایران، منشورات مطبعة وزارة الإرشاد الإسلامی، الطبعة الأولی، 1406م. شمس الدین، جلال، علم اللغة النفسی مناهجه و نظریاته و قضایاه، الإسکندریّة، مؤسسة الثقافة الـجامعیّة للطبع و النشر و التوزیع، د.ت. صفوی، کورش، از زبانشناسی به ادبیات، تهران، سورۀ مهر، چ1، 1383ش. عبدالعال، مـحمد یونس، فی النصر العربی قضایا و فنون و نصوص، الشرکة الـمصریّة العالـمیّة للنشر، الطبعة الأولی، 1996م. عبدالرحمن، وجیه حمد. «بررسی زبان شناختی تاثیر زبان انگلیسی بر واژه سازی در زبان عربی»، مترجم : سید عباس امام، فصلنامة نامة فرهنگستان زبان و ادب فارسی، شماره 2، بهار 1375ش. عبدالدایم، عبدالرحمن، النسق الثقافی فی الکنایة، مذکرة الـماجستیر، جامعة مولود معمری تیزی وزو، الـجمهوریّة الـجزائریّة الشعبیّة، 2011م. العسکری، أبو هلال، جمهرة الأمثال، علّق حواشیه مـحمد أبوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالـجیل، عماد، عبدالغنی، سوسیولوجیا الثقافة الـمفاهیم و الإشکالیّات... من الـحداثة إلی العولـمة، بیروت، مرکز دراسات الوحدة العربیّة، 2006م. غارودی، فی سبیل ارتقاء الـمرأة، ترجمة جلال مطرجی، لبنان، دار الآداب، الطبعة الأولی، 1982م. غذامی، عبدالله مـحمد، الـمرأة و اللغة، بیروت، الـمرکز الثقافی العربی، الطبعة الثانیة، 2006م ــــــــــ، ثقافة الوهم، بیروت، الـمرکز الثقافی العربی، الطبعة الأولی 1998م. فتوحی، محمود، سبک شناسی نظریهها و روشها، تهران، سخن، چاپ اول، 1390ش. فتیحة، بلاغة النساء فی القرن العشرین، القاهرة، الـمکتبة الـمصریّة، د. ت. فندریس، اللغة، ترجمة عبدالـحمید الدواخلی، مکتبة الأنـجلو الـمصریّة، د.ت. فوکو، میشل، نظم گفتار، ترجمة باقر پرهام، تهران، نشر آگاه، چاپ دوم، 1380ش. فیاض، نبیل، حوارات فی قضایا الـمرأة و التراث و الـحرّیّة، دمشق، دار أسامة، 1992ش. قطامش، عبدالـمجید، الأمثال العربیّة دراسة تاریـخیّة تـحلیلیّة، دمشق، دار الفکر، الطبعة الأولی، 1988. القِفطی، جمال الدین أبو الـحسن، إنباه الرواة علی أنباه النحاة، تـحقیق مـحمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، الـمکتبة العصریّة، الطبعة الأولی، 2004م. کالوه، لویی ژان، درآمدی بر زبانشناسی اجتماعی، ترجمۀ محمد جعفر پوینده، تهران، نقش جهان، 1379ش. کرول، دیوید دبلیو، روان شناسی زبان، مترجم: حشمت الله صباغی تهران، انتشارات رشد، چاپ اوّل، 1391ش. کریم زکی، حسام الدین، اللغة و الثقافة دراسة أنثرولغویّة لألفاظ و علاقات القرابة فی الثقافة العربیّة، مصر، الـهیئة الـمصریّة العامّة للکتّاب، الطبعة الثالثة، 2010م. الـمحلی، جلال الدین و السیوطی، تفسیر الـجلالین، بیروت، دار الـجیل، الطبعة الثانیة، 1995م. مرعی، رودان، صورة الـمجتمع فی القصة القصیرة النسائیّة السوریّة، جامعة تشرین، 2008م. مسعودی، سعاد، کتاب بلاغات النساء لابن طیفور دراسة نقدیّة، جامعة مولود معمری تیزی وزو، مذکرة لنیل شهادة الـماجستیر، الـجمهوریّة الـجزائریّة الدیـمقراطیّة الشعبیّة، 2012م. معبدی، مـحمد بدر، الأدب النسائیّ فی الـجاهلیّة و الإسلام، القاهرة، مطبعة مکتبة الآداب، د.ت. الـمعرّی، أبوالعلاء، اللزومیّات، تـحقیق عمر الطّباع، بیروت، شرکة دار الأرقم، د.ت. الـُمقری، أحمد بن مـحمد التلمسانی، نفح الطیب من غصن الأندلس الرطیب و ذکر وزیرها لسان الدین بن الـخطیب، تـحقیق إحسان عباس، بیروت، دار صادر، 1388. موسی، سلامة، «الثقافة و الـحضارة» القاهرة، مـجلّة الـهلال، 1927م. الـمیدانی، أبوالفضل، مـجمع الأمثال، علّق علیه نعیم حسن زرزور، بیروت، دار الکتب العلمیّة، د.ت نازک الـملائکة، للصلاة و الثورة، بیروت، دار العلم للملاییین، 1979م. ـــــ، الأعمال الشعریّة الکاملة، بیروت، دار العودة، 1997م. Coupland, N. and Jaworski, A, The Discourse Reader; Routledge , London, 1999
Enfield, N.J Ethnosyntax: introduction, in N.J. Ethnosyntax, oxford: oxford university press. 2002.
. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,031 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,768 |