تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,500 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,086,911 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,190,108 |
تحلیل و تبیین تأثیرات صنعت نفت بر ساختار فضایی شهر (مطالعۀ موردی: شهر آبادان) | ||
پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
مقاله 12، دوره 49، شماره 3، مهر 1396، صفحه 657-673 اصل مقاله (1.14 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2017.60155 | ||
نویسندگان | ||
صادق بشارتی فر1؛ اسماعیل قادری* 2؛ زهرا پیشگاهی فرد3 | ||
1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات | ||
2استادیار گروه جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه علامه طباطبایی | ||
3استاد گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات | ||
چکیده | ||
هر پدیدهای در فضا و مکان اتفاق میافتد و متناسب با وضعیتش بر آن تأثیر میگذارد. صنعت و توسعۀ صنعتی نیز از این امر مستثنا نیست و بهعنوان فعالیت پایۀ اقتصادی، با تأثیرگذاری بر سیاستهای کلان ملی متفاوت و تأثیرپذیری از آنها، دگرگونیها و تحولات عمیق ساختاری را ایجاد کرده و اشکال خاص ساختار فضایی-کالبدی را در شهرها به نمایش گذاشته است. هر راهبرد صنعتی، به نوعی آرایش فضا منجر میشود. بدون درک درست از مسائل و تغییرات صنعتی نمیتوان تصویر صحیحی از شهرسازی و برنامهریزی شهری و منطقهای داشت. ساختار فضایی شهرها، به روابط مختلف و متقابل تمامی نیروها و عوامل موجود در شهر بستگی دارد. این عوامل شامل نیروی بازار، فعالیتها، زیرساختهای شهری و خدمات گوناگون است (احمدی، 1374: 2). شهرها از ساختهای متفاوتی از جمله اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و... تشکیل شدهاند، اما هنگامیکه در شهرسازی از ساختار فضایی شهر یاد میشود، منظور همان ساخت کالبدی شهر است که در آن، عناصر و اجزای تشکیلدهندۀ شهر و چگونگی ترکیب آن مدنظر قرار میگیرد (حسنزاده رومیزی، 1387: 20). ساختار فضایی هر شهر، به گذشتۀ آن و عوامل و حوادثی مربوط میشود که شرایط محیط را طی زمان برای ایجاد و برقراری آن بهوجود آورده است (زیاری و دیگران، 1393: 256). شکلگیری ساختار فضایی-کالبدی شهرها، بازتاب و برآیند اندیشههای متفاوتی است که در مکانها و زمانهای مختلف حاکم بودهاند و ساختهای شهرهای متفاوتی را ایجاد کردهاند (هوسینگ، 1381: 86). تحولات فرهنگی-اجتماعی و اقتصادی قرن نوزدهم و بیستم، با تأثیرپذیری از مدرنیسم سبب گسترش سریع شهرها و پیدایش کلانشهرها شده و تغییراتی بنیادی را در ساختار و سازمان فضایی-کالبدی آنها بهوجود آورده است (زیاری، 1381: 151-164). این تحولات و بهتبع آن رشد شتابان شهرنشینی، سبب ازبینرفتن انسجام در ساختار فضایی و قطبیشدن یک یا چند کانون شهری شده است. چنین تغییراتی، نحوۀ چیدمان کاربریها در شهر، تراکم ساختمانی و جمعیتی و شبکۀ حملونقل را شامل میشود. درنتیجه، الگوهای شهری متفاوت با ساختار فضایی و سیستم حملونقل مرتبط با آن را بهوجود میآورد (رودریگوه، 1387: 54). | ||
کلیدواژهها | ||
تجزیه و تحلیل؛ صنعت؛ ساختار؛ آبادان؛ فضایی | ||
مراجع | ||
احمدی، مجید، 1374، صنعتیشدن و تحولات شهر و شهرنشینی در شازند، پایاننامۀ کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. افشار حقیقی، فریبا، 1371، مسجد سلیمان بدون نفت، پایاننامۀ کارشناسی ارشد گروه شهرسازی، گرایش برنامهریزی و منطقهای، دانشگاه تهران، تهران. 3 -امیری، سید نورالدین، 1394، نفتشهرهای ایرانی، چاپ اول، انتشارات خلیجفارس، بوشهر. 4- امیریان، سهراب، 1389،تحلیل نقش دولت در گسترش و تمرکز شهرنشینی در ایران با تأکید بر دولت مدرن، رسالۀ دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران. 5- حکمتنیا، حسن و میرنجف موسوی، 1385، کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامهریزی شهری و ناحیهای، چاپ اول، انتشارات علم نوین، تهران. 6- حسنزاده رونیزی، مریم، 1387، بررسی و تحلیل ساختار فضایی شهر شیراز با تکیه بر مدل آلن برتو، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد، یزد. 7-خیرالدین، رضا، تقوایی، علیاکبر و جواد ایمانی، 1392، تحلیل فضایی کلانشهرها در ارتباط با تغییرات قیمت در ایران، نمونۀ مورد مطالعه: کلانشهر تبریز، نشریۀ علمی-پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی، سال سوم، شمارۀ 6، صص 17-36.
سازمان مسکن و شهرسازی خوزستان، مشاور طرح و آمایش، طرح جامع تجدیدنظر شهر آبادان، 1387. سازمان مسکن و شهرسازی خوزستان، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسودۀ شهر آبادان، 1388. شیرازی، محمود، 1393، سیمای شهری و جاذبههای گردشگری آبادان، چاپ دوم، انتشارات افرند، تهران. شیخزاده، حسین، 1393، نفت ایران عامل یا مانع توسعه، چاپ اول، شرکت سهامی انتشار، تهران. علیاکبری، اسماعیل، 1392، ساختارشناسی بردارهای شهرنشینی در ایران، چاپ دوم، انتشارات مهکامه، تهران. فرید، یدالله، 1378، جغرافیا و شهرشناسی، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تبریز، تبریز. کلانتری، خلیل، 1392، مدلهای کمی در برنامهریزی شهری و روستایی، چاپ دوم، نشر صبا، تهران. کلانتری، محسن و حکیمه قنبری، 1392، تأثیر اقتصاد سیاسی نفت بر روند شهرنشینی شهر یاسوج، پایاننامۀ کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان. مشهدیزاده دهاقانی، ناصر، 1387، تحلیلی بر ویژگیهای برنامهریزی شهری در ایران، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه علم و صنعت، تهران. مشکینی، ابوالفضل، قدمی، مصطفی، پژوهان، موسی و نوشین پاکدرست، 1390، تعیین راهبردهای متکی بر صنعت استخراج نفت با استفاده از روش swot، آنالیز IEA و ماتریس QSPM مورد مطالعه: شهر دوگنبدان، مجلۀ علمی- پژوهشی آمایش فضا، دورۀ پانزدهم، شمارۀ 3، صص 39-58. For(2010).
4- Amiri, S.N. (1394). Iranian cities oil. (1) vol. Bushehr, khalije fars publications.
5- Amirian, S.(1389). The study of the role of government in the development and centralization of citizenship in Iran focusing on modern government. A dissertation of Geography and urban planning. Advisor: Pourahmad, Ahmad. Tehran university, Geography college.
6-Aliakbari, E(1392). The analysis of structures of urban functions in Iran. 2nd Edition, Tehran, Mahkameh publication
7-Bang.j.et al(2009), Analyzing on the selecting behavior of mining cities, industrial transition based on the view point of sustainable development : perspective of evolution ray game, procaine Earth and planetary science.
8-Housing Sector in the Hedges’, J. and may yes, S.and Toxics, I. 2003 Transition of the East- Central European Countries. Budapest: USAID.
9-Hekmatnia, H and Mousavi, M.N. (1385). Applying a model in Geography focusing urban and local planning. Vol.(1) Elme Novin publications.
10-Hasanzadeh,R.M .(1387). The study and analysis of spatial structure of Shiraz focusing. Allen Berto model . A thesis of M.A. Advisors: Zare shahabadi, Reza and Mostofi olmamaleki. Reza. Geography and urban planning development of Yazd university.
11-Kalantari, kh.(1392). Quantities models in urban and rural planning. 2nd Edition, Tehran , Saba publications.
12-. Kalantari,M and Ghanbari, H. (1392). The economic - political effect of oil on the citizenship process of yasuj. A thesis of M.A. in Geography and urban planning. Advisor: Kalantari- Mohsen .Zanjan university.
13-Khouzestan Organization of urbanism and habitat. The counselor of the plan. The complete plan for revision of Abadan. (1387)
14-Khozestan Organization of urbanism and habitat. Rebuilding and Renewing of old boroughs in Abadan.(1388)
15- Kheiroddin, R. , Taghvaei, A. and Imani, J.(1392). An spatial analysis and megacities regarding the Chanchiang prices in Iran. Case study : Tabriz megacity .Scientific - Research journal of the scientific board of urbanism and architecture.[3] .(6). 17-36 Tehran.
16-Mashhadizadeh,D.N. (1387). An analysis of features of urban planning in Iran. 2nd Edition .Tehran, Elmo sanat publications.
17- Meshkini, A.,Ghadimi, M., Pazhouhan,M. and Pakdorost,N (1390). Sitting strategies emphasizing the industry of oil extraction using SWOT method, IEA analysis, and QSPM matrix. Case study: Dogonbadan city. Research- science journal of spatial statistics. issue [15],(3), pp.39- 58. Tehran.
18- Rodrigues, J.P, 2009, Claude Comatose, Brian slack, the Geography of Transport Systems, Rutledge.
19-Shirazi, M. (1393) urban appearance and sightseeing's. Abadan, 2nd edition, Tehran, Afrand publications.
20- Sheikhzadeh, H. (1393). Iran's oil , obstacle or factor of development , 1st edition, Tehran , Enticer corporation.
21-Singhal,s,and A(2010).kapur.Industrial estate planning and management India-an integrated approach towards industrial ecology Journal of Environmental Management, VOL
22-Takahiro, A,SACHIKO,m(2007) URBANIZATION, educational expansion and expendiluresin equality in Indonesia 1996,1999 and 2002 international for policy research institute.
23-.Yadollah, F.(1378). Geography and cities. 3rd Edition, Tabriz university publications.
24- Yari, K. (1382). The social- cultural developments result from industrial revolution in the spatial development of Tran. Geography and development journal. [1], vol.(1), pp.154-164
25-Ziari, K, Ahmadpour, A. and Mohamadi, (1388). The pattern of space distribution for urban application in oil cities of Iran. Case study: Dogonbadan. Research journal of Geography. [2], Vol. (779). P.5 Tehran.
26-zayy ari K,(2003), cultural-Asocial transformations caused By in dustrrial Revolutionary in apatia Development of Tehran, journal of Geography and Developing. Vol.2.NO.1.PP.245. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,959 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,759 |