پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,870 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,417,530 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,187,037 |
بررسی اسلوب خط در نسخه‌ای از رسالۀ احکام نجوم | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 9، دوره 21، شماره 4، دی 1395، صفحه 85-94 اصل مقاله (3.14 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2016.59958 | ||
| نویسندگان | ||
| صداقت جباری* 1؛ معصومه مصلح امیردهی2 | ||
| 1دانشیار گروه ارتباط تصویری و عکاسی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| 2کارشناسی ارشد رشتۀ گرافیک از پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| خط نامتعارف و کمتر شناختهشدها ی که نسخه‌ای از کتاب احکام نجوم (کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، شمارۀ 17225) بدان کتابت شده، یکی از حلقه های گمشده را در تاریخ خوشنویسی ایرانی نمایان می سازد. به نظر میرسد با توجه به شباهتها و تفاوتهای این خط با نسخ و کوفی شرقی، خط نسخۀ احکام نجوم را میتوان اسلوب ویژه ای برای کتابت نسخ خطی در برههای از تاریخ در نظر گرفت. این پژوهش با هدف مطالعة این خط کمتر شناختهشده و همچنین گمانه‌زنی دربارۀ تاریخِ احتمالی کتابتِ نسخۀ بی‌انجامۀ احکام نجوم، به شیوۀ تاریخی، تحلیلی و تطبیقی صورت میگیرد. خط نسخۀ احکام نجوم، خط نَسخی است که برخی از ویژگی های کوفی شرقی را با خود دارد. با در نظرگرفتن مشترکات ظاهری خط این نسخه با نسخههای کهن فارسی دیگر همچون کتاب الابنیه عن حقایق الادویه، ترجمان البلاغه، معانی کتاب الله تعالی و تفسیره المنیر و تحدید نهایات الاماکن لتصحیح مسافات المساکن، احتمال دارد نسخۀ مورد بررسی ما در حوالی قرون پنجم تا ششم هجری قمری به قید کتابت درآمده باشد. همچنین، شباهت اسلوب خط در نمونههای فوق، احتمال وجود شیوهای مرسوم در خط نسخ در حدود قرون پنجم و ششم هجری قمری را تا حد زیادی تأیید میکند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نسخۀ خطی؛ احکام نجوم؛ خط نسخ؛ خط کوفی شرقی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Study of Script Style in One of the Risalah Ahkam- e- Nojoom Manuscript | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sedaghat Jabbari1؛ Ma’soumeh Mosleh Amirdehi2 | ||
| 1Associate Professor, Department of Graphic and Photography, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| 2Master of Art, Department of Graphic and Photography, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Manuscriptsareconsideredasoneofthemostvaluableculturalandartisticheritagethatfromthebeginninghashadanimportantplacein Islamic culture. Inonehand, considerationandvaluationofIslamicreligionwastowardwritingandreadingandontheotherhand, banonmakingpictureinthisreligion,directedallattentiontotraditionmanuscript.However, inIslamicrealm, prescription alongwithwritingQuranbecamepopularfromthe eighth/secondcenturyanditwasuseduntiltheendofthepreviouscentury,becauseprintingindustrywasusedinIslamiccountriesduetothealtitudeplaceofscript.Amongseveralelementsthathaveimportantroleincreatingmanuscript, writtenelementsofscripthasparticularimportanceHowever,inmoreresearchesdoneongraphologyofmanuscripts,onlyknownandcommonscriptshavebeenallocatedandunknownscriptshavebeenignored. Becauseofthis, byobserving 20 thousandmanuscriptsoflibraryofIslamicParliament,finallyRisalah Ahkam- e- Nojoommanuscripthasbeenchosenwhichisremarkablebecauseofthenewanddifferentfeatureofscriptstyle.Unknownand uncommonscripthasbeenwritteninoneofAhkam- e- Nojoommanuscript (Library, Museum and Document Center of Iran Parliament, No.17225)whichshowsoneofthemissingpartsinthehistoryofIslamic calligraphy. Inthisarticle,themainhypothesisisaimedtostudythescriptstyleinAhkam- e- NojoommanuscriptanditseemsthatgiventosimilaritiesanddifferencesofthisscriptwithNaskhandEastKufic, wecanconsiderscriptstyleinAhkam- e- Nojoommanuscriptasoneofthespecificmethodsofwritingduringthehistory.ThisstudyisdonewiththepurposeofunknownscripttypologyinmanuscriptofAhkam- e- NojoomandreachingtotheprobabledateforwritingAhkam- e- Nojoommanuscript.Also,ontheotherhand, it is inspiringforPersiantypedesignerbyanewideaintypedesignandprovidesdifferentcontextsinthisfieldofgraphicdesign.ThepresentstudyisallocatedtoexaminevisualfeaturesofunknownscriptintheAhkam- e- Nojoommanuscriptbycomparative,analyticandhistoricmethod.Inthisarticle,thewholestructureandvisualfeaturesofitsletterformswhichrelatetoIslamiccalligraphyisconsidered,Asaresult,thescriptstyleofAhkam- e- NojoomisNaskhscriptthathassomeofthefeaturesof EastKufic. Also,thesecondaryhypothesisisconfirmedbyconsideringthecommonfeatureofthisscriptwithotherOldPersianmanuscriptlike Al-AbniaAnHaqayiqal-Advia(AustriaPubliclibrary,No. A.F.340),Tarjumanal-Balagha (FatihlibraryinIstanbul,No.5413),MaaniKitabAllahTaalaWaTafsirehal-Munir (TopkapiSarayimuseum,No. 209)and TahdidNahayatal-Amakinli-Tas'hihMasafatalMasakin (FatihlibraryinIstanbul,No.3386).Itisprobablethatthepresentmanuscriptisdatedtoaboutsixorfivecentury.Moreover,similarityinscriptstyleintheaboveexamplescanprobablyconfirmtheexistenceofacommonmethodinmanuscriptoffiveandsixcentury.Wehopethatthepresentstudyprovidesbackgroundsformoreresearch. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Manuscript, Ahkam- e- Nojoom, Naskh Script, East Kufic | ||
| مراجع | ||
|
افشار، ایرج (1387-1386)، پاره های نسخه شناسی، فصلنامۀ نامه بهارستان، دفتر 13 و 14، صص 425-438. بیرونی، ابوریحان (1352)، کتاب تحدید نهایات الاماکن لتصحیح مسافات المساکن، ترجمۀ محمد آرام، دانشگاه تهران. جیمز، دیوید (1380) کارهای استادانه: قرآننویسی تا قرن هشتم هجری، مجموعه هنر اسلامی، ج 2، گردآورنده ناصر خلیلی، ترجمۀ پیام بهتاش، نشر کارنگ، تهران. حدادی، ابو نصر احمد بن محمد بن حمدان بن محمد (1390)، المجلد ثامن معانی کتاب الله تعالی و تفسیره المنیر، مقدمۀ سید محمد عمادی حائری، کتابت و تذهیب: عثمان بن حسین ورّاق غزنوی، کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و کاخ موزه توپقاپی، تهران. دروش، فرانسیس (1379)، سبک عباسی:قرآننویسی تا قرن چهارم هجری، مجموعه هنر اسلامی، ج1، گردآورنده ناصر خلیلی، ترجمۀ پیام بهتاش، نشر کارنگ، تهران. رادویانی، محمد بن عمر (1380)، ترجمان البلاغه، به اهتمام و تصحیح و حواشی و توضیحات احمد آتش، [به همراه ترجمۀ مقدمه و توضیحات توفیق سبحانی و اسماعیل حاکمی]، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران. صفری آق قلعه، علی (1390) نسخه شناخت (پژوهشنامۀ نسخه شناسی نُسَخ خطّی فارسی)، با مقدمۀ ایرج افشار، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران. فضائلی، حبیب الله (1350)، اطلس خط، انجمن آثار ملی، اصفهان. لینگز، مارتین(1377)، هنر خط و تذهیب قرآنی، ترجمۀ مهرداد قیومی بید هندی، انتشارات گروس، تهران. مایل هروی، نجیب (1379)، تاریخ نسخه پردازی و تصحیح انتقادی نسخه های خطّی، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، تهران. نظری، محمود(1391) فهرست نسخه های خطّی کتابخانۀ مجلس شوارای اسلامی، ج 47/2، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. هروی، ابومنصور موفق الدین علی(1388)، الابنیه عن حقایق الادویه (روضه الانس و منفهه النفس)، با مقدمۀ فارسی ایرج افشار و علی اشرف صادقی و با مقدمۀ انگلیسی برت گ. فراگنر ... [و غیره ] به خط علی بن احمد اسدی طوسی، میراث مکتوب و فرهنگستان علوم اتریش، تهران و وین. یوسفی، غلامحسین (1350)، ترجمۀ تقویم الصّحه، بنیاد فرهنگ ایران، تهران. یوسفی، غلامحسین (1384)، خوشنویسی (از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا)، زیر نظر احسان یارشاطر، ترجمۀ پیمان متین، امیرکبیر، تهران.
صفریآققلعه، علی(1391)، تحدید نهایات الاماکن لتصحیح مسافات المساکن، قابل دسترسی درسایت مرکز پژوهشی میراث مکتوب: http://mirasmaktoob.ir/fa/news/113 (18/6/1393)
Blair, Sheila (2006), Islamic Calligraphy, Edinburgh University Press, Edinburgh.
Lings, Martin & Safadi, Yasin Hamid (1976), The Quran: Catalogue Of An exhibition Of Quran Manuscripts at The British Library, British Library By the world of Islam Publishing Company ltd, London.
McAllister, Hannah E (1941), An Acquisition of Leaves from Early Korans, The Metropolitan Museum of Art Bulletin, Vol. 36, No. 8, pp. 165-168.
Safadi, Yasin Hamid (1978), Islamic calligraphy, Thames & Hudson, London.
Schimmel, Annemarie (1992), Islamic Calligraphy, with the assistance of Barbara Rivolta, The Metropolitan Museum of Art Bulletin, Vol. 50, No. 1, pp. 1-56.
Schroeder, Eric (1937), What Was the Badīʹ Script? Manuscripts in the Boston Museum of Fine Arts, Ars Islamica, Vol. 4, pp. 232-248.
Tabbaa, Yasser (1991), the Transformation of Arabic Writing: Part I, Qur'ānic Calligraphy, Ars Orientalis, Vol. 21, pp. 119-148.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,445 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,005 |
||