تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,504 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,123,721 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,231,771 |
بوطیقای فضا در غزلهای روایی عطار | ||
ادب فارسی | ||
مقاله 9، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 17، خرداد 1395، صفحه 153-172 اصل مقاله (457.02 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2016.59591 | ||
نویسنده | ||
الهام سیدان* | ||
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
عطار از نخستین شاعرانی است که بهصورت جدی در غزل روایتپردازی کرده است. طرح روایت در این دسته از غزلیّات تنها وجه یا قالب ادبی نیست، بلکه ساختاری معرفتشناختی دارد. عطار در طرح این روایتها و پیشبرد فرآیند معناسازی در آن، بهنحو مؤثری از فضای دلالی حاکم بر اشعار بهره میبرد. در این غزلیّات فضا عنصر پسزمینهای ساده محسوب نمیشود؛ بلکه بر کل روایت سایه افکنده است. بررسی غزلروایتهای عطار نشان میدهد فضای حاکم بر آنها ارتباط مستقیمی با ادارک و احساس شخصیتها دارد و برایناساس شکلگیری فضا مراحلی را طی میکند. تمرکز بر دگرگونی، بارزترین ویژگی فضا در این نوع غزلهاست که به بسط فضا میانجامد. علاوهبراین، فضا در این اشعار ابعاد مختلفی دارد که در این پژوهش با ارائة طرحی به سه جنبه تقسیم میشود: 1ـ اجتماعی، 2ـ فردی، 3ـ نمادین. هرکدام از این فضاها در تعامل با فضای دیگر قراردارد و بهاینترتیب در فضایی واحد و منسجم با هم متحد میشوند. نظر به گوناگونی ابعاد فضا در غزلهای روایی عطار و نبود الگویی کارآمد برای بررسی روایتهای مشابه، مقالة حاضر بر آن است که ضمن بررسی و تحلیل فضای اشعار، بنیانهای معرفتشناختی آن را واکاوی و الگویی برای تحلیل فضا در این دسته از اشعار ارائه کند. | ||
کلیدواژهها | ||
عطار؛ غزل روایی؛ فضای اجتماعی؛ فضای شخصی؛ فضای نمادین | ||
مراجع | ||
باشلار، گاستون (1392)، بوطیقای فضا، ترجمة مریم کمالی و محمد شیربچه، تهران، روشنگران و مطالعات زنان. بوخهولز، سابین و منفرد یان (1391)، «فضا در روایت»، ترجمة مهدی فیضی، دانشنامة روایتشناسی، گردآورنده محمد راغب، تهران، نشر علم، 155ـ 166. پورنامداریان، تقی (1368)، رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی، تهران، علمی و فرهنگی. پورنامداریان، تقی (1388)، گمشدة لب دریا؛ تأملی در معنی و صورت شعر حافظ، چاپ سوم، تهران، سخن. حری، ابوالفضل (1388)، «مؤلفههای زمان و مکان روایی در قصص قرآنی»، ادبپژوهی، ش 7 و 8، 125ـ 141. ستاری، جلال (1376)، رمزاندیشی و هنر قدسی، تهران، مرکز. سجودی، فرزان (1393)، نشانهشناسی کاربردی، ویرایش دوم، تهران، نشر علم. شفیعیکدکنی، محمدرضا (1370)، گزیدة غزلیّات شمس، تهران، شرکت سهامی کتابهای جیبی. شمیسا، سیروس (1392)، بیان، ویراست چهارم، تهران، میترا. طاهری، قدرتالله (1382)، «نقد و تحلیل ساختارگرایانة غزل ـ روایتهای عطار»، فرهنگ، ش 46 و 47، 191-216. عباسی، علی (1393)، روایتشناسی کاربردی؛ تحلیل زبانشناختی روایت، تهران، دانشگاه شهید بهشتی. عطار نیشابوری، فریدالدین (1384)، دیوان، تصحیح تقی تفضلی، تهران، علمی و فرهنگی. فتوحی، محمود (1385)، بلاغت تصویر، تهران، سخن. فوغالی، بادیس (2008 م)، الزمان و المکان فی الشعر الجاهلی، إربد، عالم الکتب الحدیث. فیصل، سمر روحی (1995م)، بناء الروایة العربیة السوریه، دمشق، اتحاد الکتاب العرب. کورت، وسلی (1391)، زمان و مکان در داستان مدرن، ترجمة فرناز گنجی و محمدباقر اسماعیلپور، تهران، آوند دانش. گراوند، علی (1393)، «ریختشناسی قصههای غزلیّات عطار»، فنون ادبی، سال ششم، ش 1 (پیاپی10)، 97ـ 114. نابلسی، شاکر (1994م)، جمالیات المکان فی الروایة العربی، بیروت، موسسة العربیة للدراسات و و النشر. Childs, Peter & Roger Fowler (2006), the Routledge Dictionary of Literary Terms, Taylor and Francis Group, London. Cuddon, J.A. (2013), A Dictionary of Literary Terms and Literary Theory, revised by M.A.R Habib, 5th edition, Wiley-Blackwell. Bal, Mieke (1999) Narratology: Introduction to the Theory of Narrative. 2th edition, London: University of Toronto Press.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,693 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,162 |