تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,114,221 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,218,014 |
تحلیل سرمایة اجتماعی شبکة زنان روستایی در راستای توانمندسازی جوامع محلی (منطقة مورد مطالعه: روستای بزیجان، شهرستان محلات، استان مرکزی) | ||
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران | ||
مقاله 5، دوره 5، شماره 2، شهریور 1395، صفحه 273-294 اصل مقاله (1.09 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jisr.2016.59243 | ||
نویسندگان | ||
مهدی قربانی* 1؛ لیلا عوض پور2؛ ساره راسخی3 | ||
1استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی دکترای مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران | ||
3دکترای مرتعداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران | ||
چکیده | ||
توانمندسازی، یکی از مفاهیم اساسی توسعۀ اجتماعی محسوب میشود. درواقع، ظرفیتسازی و توانمندسازی روستاییان و تشکلها، از پیششرطهای توسعة پایدار است. در این پژوهش، سرمایۀ اجتماعی شبکة زنان روستایی، از طریق تکمیل پرسشنامة تحلیل شبکهای و مصاحبة مستقیم با اعضای گروههای توسعة روستایی زنان بررسی میشود. این پژوهش، در روستای بزیجان از توابع شهرستان محلات استان مرکزی صورت گرفته است. روستای بزیجان، تحت پوشش پروژة الگوی ایرانی مشارکت و توانمندسازی جوامع محلی است. پژوهش با رویکرد شبکههای اجتماعی انجام گرفت. در این راستا، کارگاههای مشارکتی بسیج منابع اجتماعی در روستا برگزار شد که خود زمینهساز تشکیل گروههای توسعة زنان روستایی بود. بهمنظور تحقق توانمندسازی اجتماعی باید مؤلفههای سرمایۀ اجتماعی مانند مشارکت و اعتماد در میان افراد تقویت شود. در این راستا، پیوندهای اعتماد و مشارکت میان 78 زن عضو در گروههای توسعة روستایی (تمامی اعضا) در منطقة مورد بررسی با استفاده از شاخصهای کمی سطح کلان شبکه بررسی شد و سرمایۀ اجتماعی زنان در مراحل مختلف پیش از اجرای پروژه، مرحلة گروهبندی و مرحلة تشکیل صندوق اعتباری خرد سنجش شد. نتایج نشان میدهد میزان سرمایۀ اجتماعی و بهتبع آن، سرعت گردش پیوندهای اعتماد و مشارکت پیش از اجرای پروژه در حد متوسط بوده و طی مراحل تشکیل صندوق اعتباری خرد افزایش یافته است. از اینرو، میتوان گفت که اجرای این پروژه- که بر تقویت سرمایۀ اجتماعی تأکید دارد- میزان سرمایۀ اجتماعی را در شبکة روابط زنان روستای بزیجان افزایش داده است. | ||
کلیدواژهها | ||
سرمایه اجتماعی؛ بسیج منابع اجتماعی؛ توانمند سازی جوامع محلی؛ تحلیل شبکه اجتماعی؛ روستای بزیجان | ||
مراجع | ||
ابراهیمی، فریبا و همکاران (1393)، «تحلیل شبکۀ اجتماعی ذینفعان محلی در برنامة عمل مدیریت مشارکتی منابع آب (مطالعة موردی: رودخانة جاجرود در حوزة آبخیز لتیان- روستای دربندسر»، مجلة علوم و مهندسی آبخیزداری، شمارة 25: 47- 56.
اسماعیلی، آسیه و فوادی، فاطمه (1393)، بررسی میزان مشارکت زنان در توسعۀ روستایی (نمونۀ موردی: روستای خورزان شهرستان دامغان)، اولین همایش ملی زن و توسعۀ پایدار روستایی، مشهد. اشرف حامدی، علی (1385)، «چگونگی مشارکت زنان در تشکلهای اقتصادی- اجتماعی روستاییان استان گلستان»، شمارة 275: 101- 125. بدری، علی و همکاران (1392)، «نقش مدیریت محلی در ارتقای تابآوری مکانی در برابر بلایای طبیعی با تأکید بر سیلاب (مطالعة موردی: دو حوضة چشمه کیلة شهرستان تنکابن و سردآبرود کلاردشت»، مجلة مدیریت بحران، شمارة 1: 39- 50. تاجبخش، کیان (1384)، سرمایۀ اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه، تهران: انتشارات نشر و پژوهش شیرازه. دفتر مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست (1383)، کارگاه هماندیشی مشارکت جوامع محلی نواحی تحت حفاظت سازمان محیط زیست، تهران. راستین، محمد و همکاران (1393)، نقش توانمندسازی زنان در مدیریت پایدار منابع طبیعی (مطالعۀ موردی: روستای فروان در طرح بینالمللی مدیریت پایدار منابع آب و خاک حبلهرود، استان سمنان)، اولین همایش ملی زن و توسعة پایدار روستایی، مشهد. راسخی، ساره (1393)، تحلیل شبکۀ اجتماعی در سیاستگذاری و برنامهریزی مدیریت مشارکتی مرتع (مطالعۀ موردی: استان فارس)، رسالۀ دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران. راسخی، ساره؛ قربانی، مهدی؛ مهرابی، علیاکبر و جوادی، سیداکبر (1395)، تحلیل شبکة تلفیقی نهاد- بهرهبردار در برنامة عمل مدیریت مشارکتی مرتع، فصلنامة مرتع و آبخیزداری، شمارة 2: دورة 69، زیر چاپ، 217- 232. رحیمی بالکانلو، خدیجه (1393)، امکانسنجی ارزیابی پایداری سرزمین با استفاده از تلفیق تحلیل شبکۀ اجتماعی و تحلیل عملکرد چشمانداز (LFA) (منطقۀ مورد مطالعه: استان سمنان)، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، تهران. رستمی، فرحناز و همکاران (1392)، «وضعیت سرمایۀ اجتماعی در بین زنان روستایی سرپرست خانوار»، فصلنامۀ علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، شمارۀ 51: 7- 23. رسولزاده، محمد (1387)، «ارائۀ الگوی مفهومی از شاخصهای پایداری در توسعۀ روستایی»، مجموعهمقالات اولین همایش ملی مدیریت و توسعۀ کشاورزی پایدار در ایران، اهواز: 17- 22. رضایی، محمدرضا (1392)، «ارزیابی تابآوری اقتصادی و نهادی جوامع شهری دربرابر سوانح طبیعی (مطالعۀ موردی: زلزلههای محلههای شهر تهران)»، فصلنامۀ علمی و پژوهشی مدیریت بحران، شمارۀ 3: 27- 38. روزیطلب، غلامرضا (1377)، «تازهترین آمار از میزان مشارکت زنان در اقتصاد روستایی»، روزنامۀ ایران، سال سوم، شمارۀ 795: 16. گزارش طرح توانمندسازی جوامع محلی (1393)، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، دفتر ترویج و مشارکت مردمی، تهران. سالاری، فاطمه (1393)، مدلسازی و تحلیل شبکۀ تصدیگری آب در حوضۀ آبخیز رزین کرمانشاه، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. شادیطلب، ژاله (۱۳۸۱)، توسعه و چالشهای زنان ایران، تهران: نشر قطره. شریفیان ثانی، مریم (1380)، «مشارکت شهروندی، حکمروایی شهری و مدیریت شهری»، فصلنامة مدیریت شهری، شمارۀ 8: 42- 55. شفیعی، مهدی و همکاران (1392)، مدیریت مشارکتی منابع طبیعی و برنامهریزی توسعۀ روستایی، مشهد: انتشارات شعرا. شمسی، زهرا؛ محبعلیپور، منیره و الوداری، حسن (1394)، «بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر رفتار شهروندی سازمانی»، مدیریت سرمایۀ اجتماعی، شمارۀ 1: 113- 117. شیروانیان، عبدالرسول و نجفی، بهاءالدین (1390)، «بررسی نقش سرمایة اجتماعی بر رفاه و کاهش فقر روستایی، مطالعة موردی: محدودة شبکة آبیاری و زهکشی درودزن»، مجلة اقتصاد کشاورزی، شمارة 25: 3- 35. طراوتی، حسین (1381)، دستور کار 21، ترجمة سازمان محیط زیست، تهران. عبداللهی، محمد (1383)، «زنان و نهادهای مدنی، مسائل و موانع و راهبردهای مشارکت مدنی زنان در ایران»، مجلة جامعهشناسی ایران، شمارة 2: 63- 99. علویتبار، علیرضا (1379)، مشارکت در ادارة امور شهرها، بررسی الگوی مشارکت شهروندان در ادارة امور شهرها، جلد اول، تهران: انتشارات سازمان شهرداریهای کشور. قربانی، مهدی (1391)، نقش شبکههای اجتماعی در سازوکارهای بهرهبرداری از مرتع (مطالعة موردی: منطقة طالقان)، رسالۀ دکتری مرتعداری، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران. ·قربانی، مهدی و همکاران (1392)، «تحلیل سیستم شبکة اجتماعی در مدیریت مشارکتی مرتع (مطالعة موردی: منطقة طالقان- روستای ناریان)»، مجلة مرتع، شمارۀ 47: 1- 85. قربانی، مهدی (1393)، گزارش طرح ملی تحلیل شبکههای اجتماعی: مدلسازی، سیاستگذاری و اجرای مدیریت مشارکتی منابع طبیعی (فاز اول)، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران. قربانی، مهدی (1394)، گزارش طرح الگوی ایرانی مشارکت و توانمندسازی جوامع محلی با رویکرد شبکۀ اجتماعی، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران. قربانی، مهدی (1394)، تحلیل و ارزیابی شبکههای اجتماعی- سیاستی تشکلهای مردمی، نهادها و صندوقهای توسعۀ پایدار جوامع محلی (استان خراسان جنوبی، شهرستان سرایان)، پروژۀ بینالمللی RFLDL. کاظمیان، غلامرضا و شفیعا، سعید (1393)، «بررسی رابطۀ سرمایۀ اجتماعی ساکنان با پایداری توسعه در محلۀ غیررسمی شمیراننو»، مجلۀ علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، شمارۀ 2: 1- 24. کریم، محمدحسین و هاشمی، ابوالحسن (1388)، «نظرسنجی از روستاییان درمورد چالشهای توسعة پایدار روستایی (مطالعة موردی: دهستان ساروق، شهرستان اراک)» فصلنامة روستا و توسعه، شمارة 2: 155- 178. گلشیری اصفهانی، زهرا گلشیری اصفهانی و همکاران (1388)، «تأثیر انسجام اجتماعی بر میزان مشارکت روستاییان (مطالعة موردی: بخش گندمان، شهرستان بروجن)»، فصلنامة روستا و توسعه، شمارة ۱: 147- 167. مبشری، محمد (1387)، «سرمایۀ اجتماعی چیست»، روزنامة همشهری، شمارة 4679: 16. میرمحمدصادقی، میلاد (1391)، تحلیل شبکههای اجتماعی با Node XL، تهران: انتشارات دانشگاهی کیان. Alston, M. (2001), Social Capital in Rural Australia, Director, Center for Rural Social Research Charles Sturt University. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,031 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,283 |