پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,764 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,195,366 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,943,241 |
نقدی بر نظریات دکتر طباطبایی پیرامون بنیان‌های مفهوم قانون نزد متفکران عصر مشروطه | ||
| مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق) | ||
| مقاله 12، دوره 23، شماره 1 - شماره پیاپی 23، شهریور 1395، صفحه 285-304 اصل مقاله (329.46 K) | ||
| نوع مقاله: علمی وپزوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsr.2016.58816 | ||
| نویسندگان | ||
| فرهنگ فقیه لاریجانی1؛ مریم فتحعلی زاده آهنگر* 2 | ||
| 1استادیار دانشگاه مازندران، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی | ||
| 2دانش‌آموخته حقوق عمومی | ||
| چکیده | ||
| انقلاب مشروطه نقطۀ عطفی در شکل‌گیری نظام حقوقی ایران است. نخستین بار در ایران تلاش شد چارچوبی مشخص برای حکمرانی ارائه شود. در تبدیل حکومت خودکامه به حکومت قانون، مفهوم «قانون»، خود بیش از هر موضوع دیگری نیازمند تبیین و تشریح بود. در میان آرای ارائه‌شده در باب تاریخ اندیشۀ سیاسی و حقوقی مشروطۀ ایران، نظریات دکتر سیدجواد طباطبایی از انسجام بیشتری برخوردار است. طباطبایی مواجهۀ نقادانه با سنت قدمایی را راهی برای دست‌یابی به یک نظام فکری جدید می‌خواند و تنها سنت باقی‌مانده را فقه و شریعت معرفی می‌کند. او دو چهرۀ شاخص عصر مشروطه، مستشارالدولدوله و نایینی را به‌عنوان نمایندگان شاخص این سنت فکری مورد بررسی قرار می‌دهد. این پژوهش در درجۀ نخست بر این باور است که سنت قدماییِ مورد نظر دکتر طباطبایی امکان شکل‌گیری و تداوم نداشته است و تلاش برای بازسازی آن نیز ره به جایی نخواهد برد. چهره‌هایی که طباطبایی به‌عنوان سنگ‌عیار تشخیص نظریات مشروطه استفاده کرده است، برخلاف ظاهر اولیه، دارای بنیان‌های اندیشۀ متضادی هستند. اندیشۀ مستشارالدوله، در ادامۀ سنت غربی، بر اصالت خرد بشری بنا شده، درحالی‌که بنیان اندیشۀ نایینی اصالت تعبّدگرای شریعت است. در نهایت، نظریات میرزاملکم‌خان ناظم‌الدوله مورد تاکید قرار گیرد که به نوعی پدر فکری و سرچشمۀ اولیۀ آرای مستشارالدوله نیز بود، اما برخلاف او در دام خلط بنیان‌های اساسی مفاهیم گرفتار نشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سنت؛ حکومت خودکامه؛ شریعت؛ قانون؛ سلطنت مطلقه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Review on Dr. Tabatabayi’s Viewpoints about the Concept of Law among the Thinkers of Constitutional Era (Mashrooteh) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| farhang faghih larijani1؛ Maryam Fathalizadeh Ahangar2 | ||
| چکیده [English] | ||
| Iranian constitutional revolution is a pivotal moment in the formation of the country’s legal system. Encountering an autocratic regime, the constitutional movement was compelled to restrict the regime’s unbridled power; therefore, for the first time in Iran, a distinctive framework of governance was proposed. In transforming the autocratic regime to a state governed by “law”, the very concept of “law” had to be defined and formed. The author believes that Javad Tabatabaei’s theoritical framework in analyzing thehistoty of legal and political thoughtin Iranis more coherent compared to others, thus making it an appropriate platform for deeper and further analysis.In Tabatabaei’s view, confrontation of traditional foundations is identified as a way of creating a new system of thought. These traditional foundations were Islam, Greek rationalism and Iranian civic tradition. Tabatabaei argues as the two latterdid not survivethrough time, Islam became the only remaining foundation in creating a new system of thought. Mostashar and Naini, two of the most important figures of the constititutional movement were investigated for representing this particular system of thought. This article first claims Dr. Tabatabaei’s supposed traditional foundation is never realized or formed. The prominent figures chosen to showcase constitutional tendencies have antithetical basis for their ideas. Mostashar, following Western traditions, trusted mankind’s rationality whereas religious devotion was the main force in shaping Naini’s beliefs. The author suggests that Mostashar’s efforts to adjust the rationalist rules to native and islamic customes led him to suspect the origins of his own ideas. In pursuit of earliest concepts of law, the author focuses on Mirza Malkamkhan’s ideas. Malkamkhan had an important infulence on Mostashar’s views but unlike him, Malkamkhan never fell in the trap of missaprehension and misconception of the orignial concepts. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Tradition, Arbitrary rule, Sharia, law, Despotism | ||
| مراجع | ||
|
- آندرسون، پری (۱۳۸۸)، گذار از عهد باستان به فئودالیسم، حسن مرتضوی،تهران، ثالث، چاپ اول - بخشی‌زاده زنجانی، فاطمه (۱۳۹۱)، مفهوم قانون از دیدگاه متفکران عصر مشروطه، پایاننامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شهیدبهشتی - چالمرز، آلن اف (۱۳۸۷)، چیستی علم، سعید زیباکلام، تهران، سمت، چاپ هشتم - طباطبایی، سیدجواد (۱۳۸۷)، زوال اندیشه سیاسی در ایران، تهران، کویر، چاپ هشتم - طباطبایی، سیدجواد (۱۳۸۶الف)، دیباچه‌ای بر نظریه انحطاط ایران، تهران، نگاه معاصر، چاپ هفتم - طباطبایی، سیدجواد (۱۳۸۶ب)، مکتب تبریز و مبانی تجددخواهی، تهران، ستوده، چاپ دوم - طباطبایی، سیدجواد (۱۳۸۶ج)، نظریه حکومت قانون در ایران،تهران، ستوده، چاپ اول - قادری، حاتم (۱۳۹۴)، «مشروطیت مسئله امروز و فردا»، مهرنامه، تهران، شماره ۴۳ - قاضی مرادی، حسن (۱۳۸۹)، ملکم‌خان نظریه‌پرداز نوسازی سیاسی در صدر مشروطه، تهران، آمه، چاپ دوم - کوهن، توماس اس (۱۳۹۲)، ساختار انقلاب‌های علمی، عباس طاهری، تهران، قصه، چاپ سوم - لاگلین، مارتین (۱۳۹۱)، محمد راسخ، مبانی حقوق عمومی، تهران، نی، چاپ اول - لمبتون، آن (۱۳۸۶)، تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران، یعقوب آژند، تهران، نی، چاپ سوم - مستشارالدوله، یوسف (۱۳۸۵)، رساله یک کلمه، تهران، انتشارات بال، چاپ دوم - ملکم‌خان (۱۳۸۵)،روزنامه قانون، به کوشش هما ناطق، تهران، امیرکبیر - ملکم‌خان (۱۳۸۸)، رسائل ملکم، به کوشش حجت‌الله اصیل، تهران، نی، چاپ دوم - میلانی، عباس (۱۳۸۳)، تجدد و تجددستیزی در ایران، تهران، اختران، چاپ پنجم - ویژه، محمدرضا (۱۳۸۹)، « مفهوم تازه حاکمیت در حقوق عمومی»، سیاسی-اقتصادی، تهران، شماره ۳۱ - هابز، توماس (۱۳۸۱)، لویاتان، حسین بشیریه، تهران، نی، چاپ دوم - همایون کاتوزیان، محمدعلی (۱۳۹۱)، ایران جامعه کوتاه مدت و سه مقاله دیگر، تهران، نی، چاپ اول - همایون کاتوزیان، محمدعلی (۱۳۸۸)، تضاد دولت و ملت(نظریه تاریخ و سیاست در ایران) ، تهران، نی، چاپ ششم | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,435 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 890 |
||