سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات158
تعداد شماره‌ها6,230
تعداد مقالات67,764
تعداد مشاهده مقاله115,144,296
تعداد دریافت فایل اصل مقاله89,905,904
شیرزاد, محمد حسین, شیرزاد, محمد حسن, موسوی, سید محسن. (1394). بازسازی انگاره «اصل» در نظرگاه شیخ طوسی. , 48(2), 247-267. doi: 10.22059/jqst.2016.58656
محمد حسین شیرزاد; محمد حسن شیرزاد; سید محسن موسوی. "بازسازی انگاره «اصل» در نظرگاه شیخ طوسی". , 48, 2, 1394, 247-267. doi: 10.22059/jqst.2016.58656
شیرزاد, محمد حسین, شیرزاد, محمد حسن, موسوی, سید محسن. (1394). 'بازسازی انگاره «اصل» در نظرگاه شیخ طوسی', , 48(2), pp. 247-267. doi: 10.22059/jqst.2016.58656
شیرزاد, محمد حسین, شیرزاد, محمد حسن, موسوی, سید محسن. بازسازی انگاره «اصل» در نظرگاه شیخ طوسی. , 1394; 48(2): 247-267. doi: 10.22059/jqst.2016.58656

بازسازی انگاره «اصل» در نظرگاه شیخ طوسی

پژوهش های قرآن و حدیث
مقاله 6، دوره 48، شماره 2، اسفند 1394، صفحه 247-267    اصل مقاله (373.75 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2016.58656
نویسندگان
محمد حسین شیرزاد* 1؛ محمد حسن شیرزاد1؛ سید محسن موسوی2
1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع).
2استادیار رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران.
چکیده
«اصل» محوری‏ترین مکتوبۀ روایی در تاریخ حدیث امامیه است که نقشی بی‏بدیل در شکل‏دهی به جوامع رواییِ امامیه ایفا نموده است. از همین روی در طول تاریخ، عالمان امامی در مسیر دستیابی به تعریفی روشن از این مفهوم و شناسایی مصادیق آن تلاش کرده‏اند. در این میان، هرچند شیخ طوسی سعی بسیاری جهت معرفی اصول به نسل‏های بعد نموده است، اما جای خالی نظرگاه وی به عنوان شیخ طائفۀ امامیه پیرامون مفهوم «اصل» احساس می‏شود. این نوشتار تلاش دارد تا با دقت در گزارش‏های وی پیرامون اصول، این خلأ را جبران کند. این مطالعه نشان می‏دهد که شیخ طوسی با محوریت‏بخشی به عصر امام صادق(ع) در پیدایی اصول، «اصل» را در قبال «مصنَّف» تعریف کرده و آن را تنها مشتمل بر بیانات معصومان(ع) و عاری از باب‌بندی و آرای شخصی مؤلف می‏دانست. همچنین این مطالعه، منابع مورد استناد شیخ در اصل‏انگاری مکتوبات حدیثی متقدم را مورد بحث قرار داده است.
کلیدواژه‌ها
اصل؛ امام صادق(ع)؛ حُمید بن زیاد؛ شیخ طوسی؛ فهارس قمی‌ها؛ مصنَّف
عنوان مقاله [English]
Reconstruction of the idea of "Aṣl" from the viewpoint of Shaykh Ṭūsī
نویسندگان [English]
Mohammad Husein Shirzad1؛ Mohammad Hasan Shirzad1؛ Sayyid Muhsen Mousavi2
چکیده [English]
"Aṣl" as the most pivotal traditional manuscript has played a key role in forming the collections of Imami Hadith throughout the history of Shia. That is why Shiite scholars have always attempted to identify this concept clearly, and then recognize its instances. Although Shaykh Ṭūsī made lots of efforts to present "Uṣūl" to next generations, but his viewpoint about this genre of traditional manuscript is not clear to us. This study tries for the first time to explain his attitude towards "Aṣl" throughout paying attention to his accounts of this concept. This study shows that Shaykh Ṭūsī, confining authors of "Uṣūl" to disciples of Imam Sadiq(a.s), identified the concept of "Aṣl" in the contrary of "Muṣannaf". According to this, "Aṣl" is a traditional manuscript which contains just the teachings of Imam(a.s) without classification and author's personal views. In addition, this study explains the sources by which Shaykh Ṭūsī recognized "Uṣūl".
کلیدواژه‌ها [English]
Shaykh Ṭūsī, Aṣl, Muṣannaf, Imam Sadiq(a.s), Qummi catalogs, Ḥumayd bin Zīyād
مراجع

[1]. آقا بزرگ تهرانی (بی تا). الذریعة إلی تصانیف الشیعة. بیروت، دارالأضواء.

[2]. ابن ادریس حلی (1410ق). السرائر و المستطرفات. قم، انتشارات اسلامی.

[3]. ابن بابویه، محمد (1395ق). کمال الدین و تمام النعمة. تحقیق: علی اکبر غفاری، تهران، انتشارات اسلامیه.

[4]. ---------- (1413ق). کتاب من لا یحضره الفقیه. تحقیق: علی اکبر غفاری، قم، انتشارات اسلامی.

[5]. ابن خزیمة، محمد (1390ق). صحیح ابن خزیمة. بیروت، المکتب الإسلامی.

[6]. ابن داود حلی، حسن بن علی (1342ش). الرجال. تهران، دانشگاه تهران.

[7]. ابن سعد، محمد (1968م). الطبقات الکبری. بیروت، دارصادر.

[8]. ابن شهرآشوب، محمد (1376ق)، مناقب آل أبی طالب(ع)، النجف، المطبعة الحیدریة.

[9]. ---------- (1380ق). معالم العلماء. النجف، المطبعة الحیدریة.

[10]. ابن صلاح شهرزوری (1416ق)، مقدمة ابن صلاح فی علوم الحدیث، بیروت، دارالکتب العلمیة.

[11]. ابن فارس، احمد (1399ق). معجم مقاییس اللغة. بیروت، دارالفکر.

[12]. ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. بیروت، دارصادر.

[13]. ابونعیم اصفهانی (1417ق). المسند المستخرج علی صحیح الإمام مسلم. بیروت، دارالکتب العلمیة.

[14]. ابوهلال عسکری، حسن (بی تا). الفروق اللغویة. مصر، دارالعلم و الثقافة.

[15]. استرآبادی، محمد امین (1424ق). الفوائد المدنیة. قم، النشر الإسلامی.

[16]. امین، سید محسن (بی تا). أعیان الشیعة. بیروت، دارالتعارف للمطبوعات.

[17]. ایزدی، مهدی (1391ش). «نقش امام صادق(ع) در حوزۀ حدیث و علوم آن»، ابعاد شخصیت و زندگی امام صادق(ع). تهران، دانشگاه امام صادق(ع) .

[18]. برقی، احمد بن محمد (1342ش). رجال البرقی. تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

[19]. بیهقی، احمد (1414ق). سنن البیهقی الکبری. مکه، مکتبة دار الباز.

[20]. پاکتچی، احمد (1379ش). «اصول فقه»، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. تهران، دائرة‏المعارف بزرگ اسلامی.

[21]. --------- (1391ش). «امام صادق(ع) و تدوین عقاید جعفری»، مبانی و روش اندیشۀ علمی امام صادق(ع)، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).

[22]. --------- (1391ش). «شرایط علمی و فرهنگی در عصر امام صادق(ع) و بستر شکل‏گیری مذهب جعفری»، ابعاد شخصیت و زندگی امام صادق(ع). تهران، دانشگاه امام صادق(ع).

[23]. ---------- (1392ش). «حله، مکتب فقهی حله»، دائرةالمعارف اسلامی. تهران، دائرة‏المعارف بزرگ اسلامی.

[24]. تستری، محمد تقی (1410ق). قاموس الرجال. قم، مؤسسة النشر الإسلامی.

[25]. جوهری، اسماعیل (1407ق). تاج اللغة و صحاح العربیة. بیروت، دارالعلم للملائین.

[26]. حاج منوچهری، فرامرز (1379ش). «اصل»، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. تهران، دائرة‏المعارف بزرگ اسلامی.

[27]. حاکم نیشابوری، محمد (1411ق). المستدرک علی الصحیحین. بیروت، دار الکتب العلمیة.

[28]. حسین بن عبدالصمد (1401ق). وصول الأخیار إلی أصول الأخبار. قم، مجمع الذخائر الإسلامیة.

[29]. حسینی جلالی، محمدحسین (1422ق). «الأصول الأربعمائة». دائرةالمعارف الإسلامیة الشیعیة، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات.

[30]. حسینی سرشت، محمدصادق؛ مهریزی، مهدی (1394ش). «فعالیت‏های متن‏پژوهانۀ محدثان اصفهان در سده‏های یازدهم و دوازدهم»، علوم حدیث، قم، سال 20، شماره 76، تابستان، ص39-70.

[31]. خطیب بغدادی، احمد (2002م). تاریخ بغداد. بیروت، دارالغرب الاسلامی.

[32]. خلیل بن احمد (1410ق). کتاب العین. قم، انتشارات هجرت.

[33]. خویی، سید ابوالقاسم (1413ق). معجم رجال الحدیث. النجف، مؤسسة الإمام الخویی.

[34]. دارقطنی، علی بن عمر (1386ق). سنن الدارقطنی. بیروت، دار المعرفة.

[35]. ذهبی، شمس‏الدین (1998م). تذکرة الحفاظ. بیروت، دارالکتب العلمیة.

[36]. راغب اصفهانی (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت/دمشق، دارالعلم/دارالشامیة.

[37]. سبحانی، جعفر (1430ق). کلیات فی علم الرجال. قم، النشر الإسلامی.

[38]. سید بحرالعلوم، مهدی (1363ش). الفوائد الرجالیة. تهران، مکتبة الصادق.

[39]. شهید اول (1419ق). ذکری الشیعة فی أحکام الشریعة. قم، مؤسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث.

[40]. شهید ثانی (1408ق). الرعایة فی علم الدرایة. قم، کتابخانۀ آیت الله مرعشی.

[41]. شیخ بهایی (1414ق). مشرق الشمسین. مشهد، بنیاد پژوهش‏های اسلامی آستان قدس رضوی.

[42]. صفاخواه، محمدحسین؛ طالعی، عبدالحسین (1380ش). پژوهشی در منابع و مستندات تهذیب الأحکام شیخ طوسی. تهران، انتشارات ابرون.

[43]. طبرسی، فضل بن حسن (1417ق). إعلام الوری بأعلام الهدی. قم، مؤسسة آل البیت(ع).

[44]. طریحی، فخرالدین (1375ش). مجمع البحرین و مطلع النیرین. تهران، کتابفروشی مرتضوی.

[45]. طوسی، محمد بن حسن (1373ش). رجال الطوسی. قم، النشر الاسلامی.

[46]. ---------- (1407ق). تهذیب الأحکام. تحقیق، خرسان، تهران، دارالکتب الاسلامیة.

[47]. ---------- (1414ق). الأمالی. قم، دارالثقافة.

[48]. ----------  (1417ق). العدّة فی أصول الفقه، قم، بی جا.

[49]. ---------- (1417ق). الفهرست. قم، مؤسسة نشر الفقاهة.

[50]. ---------- (1420ق). فهرست کتب الشیعة و أصولهم. قم، انتشارات ستاره.

[51]. عتر، نورالدین (1432ق). منهج النقد فی علوم الحدیث. دمشق، دارالفکر.

[52]. علامه حلی، حسن بن یوسف (1411ق). خلاصة الاقوال. نجف، دارالذخائر.

[53]. علامه مجلسی، محمد باقر (1404ق). مرآة العقول. تهران، دارالکتب الإسلامیة.

[54]. ---------- (1406ق). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار. قم، کتابخانۀ آیت الله مرعشی.

[55]. غروی نائینی، نهله (1386ش). تاریخ حدیث شیعه. قم، مؤسسۀ شیعه‏شناسی.

[56]. فیض کاشانی، ملا محسن (1406ق). الوافی. اصفهان، کتابخانۀ امام امیرالمؤمنین علی(ع).

[57]. فیومی، احمد (بی تا). المصباح المنیر. بیروت، المکتبة العلمیة.

[58]. قهپایی، عنایت الله (بی تا). مجمع الرجال. قم، مؤسسۀ اسماعیلیان.

[59]. کردنژاد، نسرین (1391ش). بررسی تطبیقی شیوه‏های جمع‏آوری کتاب‏های حدیثی. تهران، شرکت چاپ و نشر بین‏الملل.

[60]. کشی، محمد بن عمر (1363ش). رجال کشی، گزینش شیخ طوسی با نام: اختیار معرفة الرجال. قم، مؤسسة آل البیت(ع).

[61].کلبرگ، ایتان (1390ش). اصول اربعمائه. ترجمه: مرتضی کریمی نیا، حدیث اسلامی، خاستگاه‏ها و سیر تطور، قم، انتشارات دارالحدیث.

[62]. مامقانی، عبدالله (1411ق). مقباس الهدایة فی علم الدرایة. قم، مؤسسة آل‌البیت(ع) لإحیاء التراث.

[63]. مجلسی، محمد تقی (1406ق). روضة المتقین. قم، مؤسسه کوشانپور.

[64]. محقق حلی (1364ش). المعتبر. قم، مؤسسة سید الشهداء(ع).

[65]. میر داماد، محمدباقر (1422ق). الرواشح ‏السماویة. تحقیق غلامحسین قیصریه‌ها و نعمت الله جلیلی، قم، دارالحدیث.

[66]. معارف، مجید (1376ش)، پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه، تهران، مؤسسۀ ضریح.

[67]. ---------- (1388ش). تاریخ عمومی حدیث. تهران، انتشارات کویر.

[68]. مفید، محمد بن نعمان (1413ق). الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد. قم، کنگرۀ شیخ مفید.

[69]. ---------- (1414ق)، الفصول المختارة. بیروت، دارالمفید.

[70]. موحدی ابطحی، محمدعلی (1417ق). تهذیب المقال فی تنقیح کتاب الرجال للشیخ النجاشی. قم، بی جا.

[71]. مؤدب، سید رضا (1384ش). تاریخ حدیث، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی.

[72]. مهدوی راد، محمد علی (1388ش). تدوین الحدیث عند الشیعة الإمامیة. تهران، هستی نما.

[73]. میرزای نوری، حسین (1408ق). مستدرک الوسائل. قم، مؤسسة آل‌البیت(ع).

[74]. نجاشی، احمد بن علی (1365ش). الرجال. قم، مؤسسة النشر الاسلامی.

[75]. نعمانی، ابن ابی زینب (1397ق). الغیبة. تصحیح: علی اکبر غفاری، تهران، نشر صدوق.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,197
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 579


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب