تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,579 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,680,919 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,911,293 |
بررسی کنایه در تفسیر کشاف زمخشری | ||
ادب عربی | ||
مقاله 5، دوره 7، شماره 2، اسفند 1394، صفحه 81-100 اصل مقاله (1.28 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2016.58100 | ||
نویسندگان | ||
غلامعباس رضایی هفتادری* 1؛ سمیه برزین2 | ||
1دانشیار دانشگاه تهران | ||
2دانش آموخته دکتری در رشتة زبان و ادبیات عربی | ||
چکیده | ||
کنایه، یکی از فنون بلاغی است که بیشتر از مجاز و استعاره کاربرد دارد. به همین منظور بلاغیان در تعریف و تبیین اقسام آن در طول قرنها - با وجود اختلاف نظرهایی که داشتهاند – تلاشهای برجستهای کرده و آثار ماندگاری از خود به جای گذاشتهاند. تفسیر کَشّاف، مشهورترین منبع تفسیری بلاغی است که در فهم زیباییهای ادبی و معانی بلند قرآنی، بدان ارجاع داده میشود. نظر به اهمیت زیاد کنایه در تفسیر کشاف، در پژوهش حاضر به مفهوم کنایه در این تفسیر، نوآوریهای زمخشری در باب کنایه، اسلوبهای وی برای بیان کنایات قرآنی و نحوة تأثیر مذهب زمخشری در بحث کنایه پرداخته میشود. از رهگذر این جستار مشخص میگردد که زمخشری برای نخستین بار بحث مجاز از کنایه، کنایه در مفرد و تفاوت میان کنایه و تعریض را مطرح کرده و از دو اسلوب مستقیم و غیر مستقیم برای بیان کنایات قرآنی، استفاده نموده است. دیگر اینکه مذهب اعتزالی او تأثیر زیادی در بحث کنایه داشته، بدین صورت که برخی از تصاویر کنایی قرآن که در تعارض با اصول معتزله بوده، حمل بر مجاز، تمثیل و تصویر کرده است. | ||
کلیدواژهها | ||
کنایه؛ بلاغت؛ زمخشری؛ تفسیر کشاف؛ معتزله | ||
مراجع | ||
قرآن کریم ابن الأثیر، ضیاء الدین، الـمثل السائر فی أدب الکاتب و الشاعر، القاهرة، 1939م. ابن رشیق القیروانی، أبوعلی الـحسن، العمدة، تـحقیق: مـحمد مـحیی الدین عبدالـحمید، بیروت: دار الجیل،1981. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دار صادر، 1414ق. ابوعبیدة، معمربن الـمثنّی، مجاز القرآن، تحقیق: فؤاد سزگین، القاهرة، 1954. بیهقی، احمد بن علی، تاج المصادر، مصحح: هادی عالم زاده، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ پنجم، 1375ش. التفتازانی، مسعود بن عمر، مـختصر الـمعانی، قم: منشورات الشریف رضی و منشورات الزاهدی، د.تا. الجاحظ، عمرو بن بحر، البیان والتبیین، تحقیق: عبدالسلام هارون، طبعة السید محمد فاتح الدایة، بیروت: لبنان، چاپ دوم. د.تا. الجر، خلیل، لاروس، باریس، مکتبة لاروس،1973م. الـجرجانی، عبدالقاهر، أسرار البلاغة، تـحقیق: أحمد مصطفی الـمراغی بک، القاهرة: مطبعة الاستقامة، 1367/1948. ــــــــــــــــــ ، دلائل الاعجاز، بیروت، دارالـمعرفة، 1978. الـجندی، درویش، الرمزیة فی الأدب العربی، القاهرة، دار نـهضة مصر للنشر و الطباعة، د.تا. الچلبی، حسن، حاشیةالمطول، قم، دار الذخائر، 1412ق. الـخطیب القزویـنی، جلال الدین، الایضاح فی علوم البلاغة، تـحقیق: مـحمد عبدالقادر الفاضلی، بیروت: الـمکتبة العصریة، 2008م. الزبیدی، محمد مرتضی، تاج العروس، بیروت، دار صادر، 1966م. الزمـخشری، محمود بن عمر، أساس البلاغة، بیروت، دارصادر، الطبعة الثالثة، 1979م. ـــــــــــــــ ، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل وعیون الأقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دارالکتاب العربی، 1427ق/ 2006م. ـــــــــــــــ ، الکشّاف عن حقائق التنزیل وعیون الأقاویل فی وجوه التأویل، حاشیه: سید شریف جرجانی، بیروت: دار الفکر، 1428-1429ق/2008م. السکاکی، أبو یعقوب یوسف، مفتاح العلوم، مصر، مطبعة مصطفی البابی الـحلبی، 1356/1937م. العسکری، أبوهلال، الصناعتین، تحقیق: علی مـحمد البجاوی، و محمد أبوالفضل ابراهیم، القاهرة، 1952م. العلوی الیمنی، یـحیی بن حمزه، الطراز المتضمّن لأسرار البلاغة وعلوم حقائق الاعجاز، مصر، 1333ق/ 1914م. فاضلی، محمد، دراسةونقد فی مسائل بلاغیة هامة، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی، 1376ش. الفیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، بیروت، مؤسسة الرسالة للطباعة والنشر والتوزیع، 2005م. قصاب، ولید، التراثالنقدی والبلاغی للمعتزلة حتی نـهایة القرن السادس، الدوحة، دارالثقافة، 1985م. معلوف، لویس، المنجدفی اللغة، قم، مطبوعات دارالعلم، چاپ 35، 1384ش. الهاشمی، أحمد، جواهرالبلاغة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، طبعة 13، د.تا. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,346 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,027 |