شعبانی, احمد, متانی, رقیه, محمدی استانی, مرتضی. (1394). بررسی وضعیت دانش و مهارت‌های کتابداران در کاربرد خدمات مرجع بر اساس دیدگاه کواکس (مورد‌پژوهی: کتابخانه‌های دانشگاههای دولتی استان مازندران). , 49(1), 117-133. doi: 10.22059/jlib.2015.56971
احمد شعبانی; رقیه متانی; مرتضی محمدی استانی. "بررسی وضعیت دانش و مهارت‌های کتابداران در کاربرد خدمات مرجع بر اساس دیدگاه کواکس (مورد‌پژوهی: کتابخانه‌های دانشگاههای دولتی استان مازندران)". , 49, 1, 1394, 117-133. doi: 10.22059/jlib.2015.56971
شعبانی, احمد, متانی, رقیه, محمدی استانی, مرتضی. (1394). 'بررسی وضعیت دانش و مهارت‌های کتابداران در کاربرد خدمات مرجع بر اساس دیدگاه کواکس (مورد‌پژوهی: کتابخانه‌های دانشگاههای دولتی استان مازندران)', , 49(1), pp. 117-133. doi: 10.22059/jlib.2015.56971
شعبانی, احمد, متانی, رقیه, محمدی استانی, مرتضی. بررسی وضعیت دانش و مهارت‌های کتابداران در کاربرد خدمات مرجع بر اساس دیدگاه کواکس (مورد‌پژوهی: کتابخانه‌های دانشگاههای دولتی استان مازندران). , 1394; 49(1): 117-133. doi: 10.22059/jlib.2015.56971
بررسی وضعیت دانش و مهارت‌های کتابداران در کاربرد خدمات مرجع بر اساس دیدگاه کواکس (مورد‌پژوهی: کتابخانه‌های دانشگاههای دولتی استان مازندران)
1استاد گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه اصفهان
2کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه اصهان
3دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه اصفهان
چکیده
هدف: هدف این پژوهش بررسی وضعیت دانش و مهارت‌های کتابداران در کاربرد خدمات مرجع بر اساس دیدگاه کواکس (تفکر انتقادی، تحلیل سؤالات، مصاحبه، سازماندهی اطلاعات، یافتن منابع مرجع و تسلط بر ابزارهای پیشرفتۀ اطلاع‌یابی) از نظر کارکنان کتابخانه‌های دانشگاههای دولتی استان مازندران است. روش: پژوهش حاضر توصیفی - پیمایشی و جامعۀ آماری شامل مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاههای دولتی استان مازندران است. روش نمونهگیری هم تصادفی طبقه‌ای متناسب با حجم بود. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامۀ محقق‌ساخته است که ضریب پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (80/0) محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی از نرم‌افزار SPSS V.16 استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که دیدگاه کواکس بر دانش و مهارت‌های مرجع کتابداران در کتابخانه‌های دانشگاههای دولتی استان مازندران مؤثر و میانگین تمام مؤلفه‌های مذکور بالاتر از حد متوسط و در وضعیت مناسبی است. مطلوب‌ترین مؤلفه «تسلط بر ابزارپیشرفته» و کمترین مؤلفه «سازماندهی اطلاعات» محسوب می‌شود. همچنین بین نظرهای کتابداران بر پایۀ عوامل جمعیت‌شناختی (جنسیت، رشتۀ تحصیلی، سابقۀ خدمت، سطح تحصیلات، محل خدمت، و نوع کار) در کتابخانه‌های دانشگاههای دولتی استان مازندران تفاوت معناداری وجود ندارد. اصالت/ ارزش: دیدگاه کواکس جنبه‌های تعامل و تفکر انتقادی را با زمینه‌های ابزارهای اطلاع‌یابی در هم آمیخته است و به توسعۀ مهارت‌ها و دانش‌افزایی کتابدار مرجع کمک می‌کند. کتابداران کتابخانه‌ها می‌توانند با توسعۀ مهارت‌های خود در خدمات مرجع، دسترسی و اشاعۀ اطلاعات به مراجعان را تسریع ببخشند.
اکرمی‌ابرقویی، صفیه (1387). نیازسنجی و امکان‌سنجی ارائۀ خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه یزد. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه الزهراء.
التماسی، مهشید (1388). طراحی دورۀ آموزش الکترونیکی خدمات مرجع برای کتابداران و اطلاع‌رسانان. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه تهران.
بیگدلی، زاهد (1380). پیدایش و گسترش خدمات مرجع در کتابخانه‌ها. مجلۀ علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران، 3 (8): 135 - 154.
حسن‌زاده، محمد (1383). خدمات مرجع الکترونیکی: شیوه‌های نوین پاسخگویی به پرسش‌های مرجع. فصلنامۀ کتابداری و اطلاع‌رسانی، 6 (4) (پیاپی 24): 97 - 108.
رئیسی، صدیقه؛ جوکار، عبدالرسول؛ پاپی، احمد (1390).تأثیر فناوری‌های اطلاعاتی بر استفادۀ کاربران از خدمات مرجع از دیدگاه کتابداران مرجع کتابخانه‌های مرکزی دانشگاههای ایران.مدیریتاطلاعاتسلامت، 8 (6): 884 - 893 .
غلامی، طاهره (1388). خدمات مرجع دیجیتال. تهران: کتابدار؛ قم: دانشگاه قم.
فتاحی، رحمت‌الله (1385). از آرمان‌ها تا واقعیت: تحلیلی از مهم‌ترین چالش‌ها و رویکردهای سازماندهی اطلاعات در عصر حاضر. فصلنامۀ کتابداری و اطلاع‌رسانی، 40 (10): 22 - 37.
___________ (1381). از اطلاعات به دانش: رویکردی نو به کارکردهای کتابخانه‌ها در عصر فناوری اطلاعات. در: مجموعۀ مقالات ششمین همایش کتابداران سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، یزد 16 - ۱۸ بهمن ۱۳۸۰. تهران: مرکز مدارک علمی و انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
فیضی، علیرضا (1376). تعیین میزان استفاده‌کنندگان از خدمات مرجع کتابخانه‌های مرکزی دانشگاههای تربیت مدرس، صنعتی شریف و امیرکبیر. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه تربیت مدرس.
کتس، ویلیام (۱۳۸۶). مرجع‌شناسی تخصصی و عمومی فارسی و غیرفارسی. ترجمۀ آذری، آیدین؛ عزیزی، محسن و محسنی، حمید. تهران: نشر کتابدار.
کفاشیان، مجتبی؛ حیدری، آزاده (1386). تغییر صلاحیت‌های حرفه‌ای کتابداران دانشگاهی در محیط شبکه‌ای. نما، 7 (3): 12 - 17.
مختارپور، رضا (1388). مصاحبۀ مرجع در محیط دیجیتال: چگونگی و چرایی. در: عباس حری، علی اکبری و مونا مهدیان (گردآورندگان)، نرگس نشاط (ویراستار). خدمات مرجع و اطلاع‌رسانی: مجموعه مقالات اولین همایش سراسری اتحادیۀ انجمن‌های علمی - دانشجویی کتابداری و اطلاع‌رسانی‌ایران (ادکا): 92 - 97. تهران: کتابدار.
مرادی، نورالله (1377). مرجع شناسی: شناخت خدمات و کتاب‌های مرجع. تهران: فرهنگ معاصر.
مزینانی، علی (1377). بررسی نیازهای مهارتی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاهی و مراکز اطلاع‌رسانی. فصلنامۀ کتاب، 4: 124 - 135.
منصوریان، یزدان (1381). کتابخانه‌های دیجیتال: مروری بر فرصت‌ها و چالش‌ها. در: مجموعه مقالات ششمین همایش کتابداران سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، یزد 16 - ۱۸ بهمن ۱۳۸۰. تهران: مرکز مدارک علمی و انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
نیازمند، محمدرضا (1388). نقش تفکر خلاق و تفکر انتقادی در مطالعات میان‌رشته‌ای. ماهنامه ارتباط علمی، 2: 11 - 17.
Cloughiey, K. (2004). Digital reference services: How do the library- based services compare white expert service? Emerald Group, 53(1): 260-272.
Chawdhury, G., Margarita, S. (2004). Digital reference services: A snapshot of the current practices in Scottish libraries. Retrieved May 15, 2013, from http://www.Emerald in sigh.com.
Diamond, W., Barbara, P. (2001). Digital reference: A case study of question types in an academic library. Reference Services Review, 29 (3): 210-218.
Ennis, R.H. (2002). An outline of goals for critical thinking curriculum and its assessment. Retrieved May 25, 2013, from http://faculty.ed.Uiuc.edu/rhennis.
Maharana, B., Panda, K.C. (2005). Virtual reference services in academic libraries: A case study of the libraries of IIm and IITs UN the India. Retrieved May 22, 2013 from http://eprints.rclis.org/archive/00009358.
