تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,555 |
تعداد مقالات | 70,730 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,667,657 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,863,549 |
راهیابی گنبدخانه به مساجد ایران، روایتی از گسست و پیوست فضا | ||
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی | ||
مقاله 2، دوره 20، شماره 3، آذر 1394، صفحه 21-30 اصل مقاله (2.54 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfaup.2015.56875 | ||
نویسندگان | ||
عیسی حجت1؛ سعید گلستانی* 2؛ مهدی سعدوندی3 | ||
1استاد دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه هنر اصفهان | ||
3استادیاردانشکده معماری، دانشگاه هنر اصفهان | ||
چکیده | ||
چهارطاق یا گنبدخانه از دوره ساسانی همواره در معماری ایران، نقشی پررنگ ایفا نموده است؛ به طوریکه پس از ورود اسلام نیز با وجود رواج مساجد شبستانی، به طور کامل کنار گذاشته نشده و به حیات خود ادامه میدهد. با این وجود، راهیابی تمام عیار گنبدخانه به مساجد ایران، در عصر سلجوقی صورت میگیرد. معماران ایرانی در سده پنجم، گنبدخانه را در قلب مسجد شبستانی جای داده و با استقرار ایوانها در چهار سوی حیاط، مسجد چهار ایوانی را به عنوان الگوی رایج در ادوار بعدی شکل میدهند. البته این دستاورد، گسست فضای یکپارچه مسجد شبستانی و بروز برخی تعارضات کارکردی را نیز به همراه دارد؛ که سیر تکامل مسجد در دورانهای بعد، تا حدود زیادی معطوف به حل آن میباشد. این مقاله میکوشد پس از تبیین چگونگی راهیابی گنبدخانه به مساجد ایران به روش تفسیر تاریخی، با تطبیق و تحلیل نمونههایی از دوران سلجوقی تا قاجار، نشان دهد که چگونه معماران، علی رغم برخی دشواریهای پیش آمده، سرسختانه کهن الگوی گنبدخانه را حفظ نموده و موفق میشوند از طریق ابداعات سازهای و هندسی، گسست پدیدآمده را برطرف نموده و ضمن معرفی الگوی ایرانی مسجد، به یک دستگاه فضایی یکپارچه و متنوع دست مییابند. واژه های کلیدی | ||
کلیدواژهها | ||
گنبدخانه؛ شبستان؛ فضا؛ مساجد جامع | ||
مراجع | ||
پیرنیا، محمد کریم (1353)، خانه های خدا در ایران زمین، مجله هنر ومردم، سال 13، شماره 149، صص 2-8. پیرنیا، محمد کریم (1386)، سبک شناسی معماری ایران، چاپ پنجم، انتشارات سروش دانش، تهران. پوپ، آرتور (1390 )، معماری ایران، مترجم: غلامحسین صدری افشار، چاپ نهم (اول ناشر)، نشر دات، تهران. زمانی، عباس (آبان 2535)، تاثیر هنر ساسانی در هنر اسلامی، انتشارات اداره کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر، تهران. فرهنگی، عادل (1374)، سیمای ایوان غربی مسجد جامع ساوه، مجموعه مقالات کنگره معماری و شهرسازی ایران، ارگ بم، جلد دوم، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی کشور. محمدی، مریم (1391)، معماری مساجد ایران در سده های نخستین اسلام، انتشارات امیرکبیر، تهران. میر میران، سید هادی (1379)، مدرسه سپهسالار، نگاهی به معماری دوره قاجار: شکوفایی فضا، افول ساخت و پرداخت، مجله معمار، شماره 8، ص 54-57. متدین، حشمت اله (1386)، چهار طاقی گنبد دار نقطه عطف مساجد ایرانی، مجله هنرهای زیبا، شماره 31، صص 39-46. ویلکینسون، چارلز (1391)، نیشابور، برخی ساختمانهای اوایل اسلام و تزئینات آنها (گزارش معماری موزه مترو پویلیتن از کاوش های نیشابور)، مترجم هادی بکاییان، چاپ معین، مشهد. هیلن براند، رابرت (1377)، معماری اسلامی (فرم، عملکرد و معنی)، ترجمه ایرج اعتصام، شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، تهران.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,545 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 8,447 |