![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,698,114 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,929,827 |
تحلیل عناصر و مضامین مشترک مقدمههای طَلَلی در معلقات | ||
ادب عربی | ||
مقاله 12، دوره 7، شماره 1، خرداد 1394، صفحه 229-274 اصل مقاله (828.79 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2015.56703 | ||
نویسندگان | ||
سید محمدرضی مصطفوی نیا1؛ محمودرضا توکلی محمدی* 1؛ سیامک ظفری زاده2 | ||
1استادیار دانشگاه قم | ||
2دانشجوی دورة دکتری در رشتة زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
شعر جاهلی را باید آیینة تمام نمای زندگی اعراب جاهلی دانست؛ شعری که تصویرگر حیات مردم آن دوران بوده و پیرامون آن شکل میگیرد. شاید بتوان گفت بحث اطلال در مقدمة قصاید جاهلی و توجه به آن، از رایجترین موضوعات شعر جاهلی به شمار میآید. وقوف بر اطلال، و گریستن بر آنها، به شعر جاهلی محدود نشده، و شاعران دورههای بعد نیز از این فن در مقدمة قصاید خود بهره بردهاند، حتی در عصر عباسی نیز با وجود کمرنگ شدن این فن ادبی، شعرایی چون بحتری و ابن رومی از آن در اشعار خود بهره بردهاند. استعمال اطلال به عنوان پدیدة فنی رایج حتی تا اوایل قرن بیستم نیز ادامه داشت. پژوهش حاضر در صدد است تا پس از توضیح مختصری دربارة اسباب سرایش مقدمههای طللی، با بررسی دقیق دواوین شعرای معلقات [به روایت تبریزی]، عناصر اساسی و مضامین مشترک مقدمههای طللی را مشخص، و مختصراً تحلیل نماید؛ و بعد از یک بررسی دقیق، واژههای مرتبط با اطلال، و پر بسامدترین آنها را مشخص کند. با این پژوهشِ مختصر میتوان گفت که مقدمة طللی از ریشهدارترین مقدمههای شعری در تاریخ بنای شعر عربی به شمار رفته و صرفاً یک روش تقلیدی یا فنی نیست که شاعر بدوی به آن پایبند باشد، بلکه فریادی است که هدفش ابراز احساسات نهفتة شاعر نسبت به محبوبش بوده و ارتباط تنگاتنگی میان اطلال و معشوقة شاعر وجود دارد. همچنین با توجه به محیط ابتدایی و بدوی شاعر جاهلی، شایسته نیست که این موضوع از دید فلسفی و رمزی تفسیر گردد. امرؤالقیس با استعمال بیشترین واژههای طللی، در این زمینه برجستهترین شاعر، محسوب میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
شعر جاهلی؛ معلقات؛ اطلال؛ مضامین مشترک | ||
مراجع | ||
منابع قرآن کریم ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، قم، أدب الحوزة، 1405هـ . الأعشی الکبیر، میمون بن قیس، الدیوان، بیروت، دار صادر، د.ت. الأعلم الشنتمری، یوسف بنسلیمان، أشعارالستةالجاهلیین، بیروت، دار الفکر، د.ت. امرؤ القیس، ابن حجر بن الحارث، الدیوان، بیروت، دار صادر، د.ت. الباقلانی، أبوبکر، إعجاز القرآن، القاهرة، دار المعارف، 1963م. بدوی، عبده، «قضیةالبکاء علی الأطلال فـیمقدمةالقصیدة»، مـجلة المداد،7 /أیار (مایو)، مرکز مداد المتخصص للنشر والتوزیع، جدة، 2009. البستانی، بطرس، أدباء العرب (فـیالجاهلیةو الإسلام)، بیروت، دار الجیل، 1989. البستانی، فؤاد أفرام، الـمجانیالحدیثة، قم، انتشارات ذوی القُربی، 1419هـ . بهروز، اکبر، تاریخ ادبیات عرب، تبریز، انتشارات دانشگاه تبریز، 1377ش. الجاحظ البصری، أبو عثمان عمرو بن بحر، الحیوان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، الطبعة الثانیة، 1989. جرجی، زیدان، تاریخ آداباللغة العربیة، بیروت، دار و مکتبة الحیاة، 1983. الجمحی، ابن السلام، طبقات فحول الشعراء، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، الطبعة الثالثة، 1989. ج. م، عبد الجلیل، تاریخ ادبیات عرب، ترجمة آ.آذرنوش، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ پنجم، 1382. جندی، علی، فی تاریخ الأدب الـجاهلی، بیروت، مکتبة دار التراث، الطبعة الاولی، 1412. جودت، فخر الدین، شکل القصیدة العربیة فی النقد العربی حتی القرن الثامن الهجری، بیروت، دار المناهل، الطبعة الثانیة، 1995. الحارث بن حلّزة الیشکریّ، الدیوان، الشرح: مروان العطیة، بیروت، دار الهجرة، الطبعة الأولی، 1415هـ. حسین، الحاج، فـی تاریخ الادب الـجاهلی، بیروت، دار العلم، 1998. خلیف، یوسف، حیاةالشعر فـی الکوفة، القاهرة، دار المعارف، 1968. رومیة، وهب أحمد، شعرنا القدیم والنقد الجدید، العالم، کویت، 1996. زهیر بن أبی سلمی، الدیوان، بیروت، دار صادر، د.ت. ضیف، شوقی، العصر الـجاهلی، ترجمه: علیرضا ذکاوتی قزاگزلو، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول، 1360ش. طرفة بن العبد، الدیوان، بیروت، دار صادر، د.ت. طلیمات، غازی، و عرفان الأشقر، تاریخ الأدب العربـی، حمص، دار الارشاد، الطبعة الاولی، د.ت عباس، احسان، تاریخ النقد الأدبـیعند العرب، بیروت، دار الثقافة، 1983. عبد الحافظ، صلاح الدین، الزمان والمکان فـی الشعر الـجاهلی، بیروت، دار العلم، 2007. عبید بن الأبرص، الدیوان، الشرح: أشرف أحمد عدرة، بیروت، دار الکتاب العربی، الطبعة الأولی، 1414. علیمات، یوسف، جمالیات التحلیل الثقافـی فـی الشعر الـجاهلی نـموذجاً، الأردن، دار الفارس، الطبعة الأولی، 2004. عمرو بن کلثوم التغلبیّ، الدیوان، الشرح: فریتس کرنکو، بیروت، الـمطبعة للآباء الیسوعیین، 1922. عنترة بن شداد العبسی، الدیوان، الشرح: الاستاذ خلیل شرف الدین، بیروت، دار ومکتبه الهلال، الطبعة الأولی، 1988. عوض، ریتا، بنیة القصیدة الجاهلیة، الصورة الشعریةلدی امرئ القیس، بیروت، دار الآداب، الطبعة الثانیة، 2008. عوین، أحمد محمد، قضایا الشعرالـجاهلی، اسکندریة، دارالوفاء، الطبعة الأولی، 2002. الفاخوری، حنا، تاریخ الأدب العربـی، ترجمة عبد المحمد آیتی، مشهد، انتشارات توس، 1361ش. فاضلی، محمد، مختارات من الروائع الأدب العربـی، تهران، انتشارات سمت، 1381ش. فروخ، عمر، تاریخ الأدب العربـی، بیروت، دار العلم الملایین، الطبعة السادسة، 1992. کمّونی، سعد حسن، الطلل فی النّص العربـی، بیروت، دار المنتخب العربی، الطبعة الأولی، 1999. لبید بن ربیعة العامری، الدیوان، بیروت، دار صادر، د.ت. محسنی نیا، ناصر و آخرون، «صدی المطلع الطللی و تطوراته فـی القصیدة العربیة»، فصلیة اللسان المبین، السنة الثالثة، العدد الخامس، خریف، 1390ش. معلوف، لویس، المنجد، ترجمة محمد بندر ریگی، تهران، انتشارات ایران، چاپ دوم، 1373ش. النابغة الذبیانی، زیاد بن معاویة، الدیوان، الشرح: د. حنا الحتی، بیروت، دار الکتاب العربی، 427هـ . هلال، محمد غنیمی ، ادبیات تطبیقی، ترجمة مرتضی آیت الله زاده شیرازی، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول، 1373ش. ـــــــــــــــــــ ، فی النقد التطبیقی والـمقارن، مصر، مطبعة دارالنهضة، د.ت. الیوسف، یوسف، «الخطة الطللیةفـیالشعر الـجاهلی»، مـجلة الموقف العربی اتحاد الکتاب العرب، دمشق، حزیران، 1974: ((http:www.awu-dam.com | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,140 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,808 |