سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,573
تعداد مقالات71,037
تعداد مشاهده مقاله125,524,440
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,784,957
رجبی, محمدرضا, نصیری, محمد. (1394). معضل مفهومی مدارا. , 12(3), 545-566. doi: 10.22059/jpht.2015.56360
محمدرضا رجبی; محمد نصیری. "معضل مفهومی مدارا". , 12, 3, 1394, 545-566. doi: 10.22059/jpht.2015.56360
رجبی, محمدرضا, نصیری, محمد. (1394). 'معضل مفهومی مدارا', , 12(3), pp. 545-566. doi: 10.22059/jpht.2015.56360
رجبی, محمدرضا, نصیری, محمد. معضل مفهومی مدارا. , 1394; 12(3): 545-566. doi: 10.22059/jpht.2015.56360

معضل مفهومی مدارا

مجله علمی " فلسفه دین "
مقاله 6، دوره 12، شماره 3، مهر 1394، صفحه 545-566    اصل مقاله (409.84 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpht.2015.56360
نویسندگان
محمدرضا رجبی* 1؛ محمد نصیری2
1استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران
2استادیار دانشکدۀ معارف و اندیشۀ اسلامی دانشگاه تهران
چکیده
«مدارا» یکی از فضیلت‌های محوری در اغلب ادیان و فرهنگ‌هاست که در چند صد سال اخیر بیش از پیش کانون بررسی شده است. با وجود تلاش‌های بسیاری که در ایضاح مفهومی آن صورت گرفته، به‌نظر می‌رسد تاکنون به سرانجام مطلوبی رهنمون نشده است. به‌کارگیری این اصطلاح در سخن از روش‌ها، اندیشه‌ها،مکاتب فکری، رویکردها و اشخاص و کاربست آن در قلمروهای علمی گوناگون از جمله فلسفه، اخلاق، ادیان ،علوم اجتماعی سیاست، روانشناسی و تاریخ از یک سو و به‌کارگیری بی‌ضابطه و غیردقیق آن در زبان فارسی در قالب‌های مشترک لفظی و معنوی از سوی دیگر، سبب ایهام در معنا شده و کار مفاهمه را دشوارتر کرده است، به‌گونه‌ای که برخی ازمتناقض‌نما بودن آن سخن گفته‌اند. این در حالی است که مفهوم «مدارا» به‌عنوان یک کلان‌مفهوم بیانگر طیفی از شیوه‌های رفتار در برابر اندیشۀ مخالف است که از تحمل آغاز و به رواداری در حوزۀ معرفت ختم می‌شود و در تعبیر دقیق‌تر می‌توان به‌لحاظ منطقی در رابطه‌اش با مفهوم «رواداری» از نسبت عام و خاص سخن گفت، نه تساوی و تباین.
 این پژوهش که به روش تحلیلی ارائه می‌شود، بعد ازگذر کوتاهی به معنای لغوی، با ایضاح مفهومی و اصطلاحی آن به بررسی آسیب موجود در این پدیده می‌پردازد و ریشۀ آن را در بیرون از مرزهای زبان فارسی جست‌وجو می‌کند و در ادامه با بیان تفاوت گفتمان «مدارا» و «رواداری» به نتایج این دو گفتمان در قلمرو معنا اشاره می‌کند.
رهاورد دین‌پژوهانۀ این پژوهش، ایضاح مفهومی این دو اصطلاح و آشنایی با شرایط و آسیب‌های موجود در این دو گفتمان در دو پارادایم "سنتی" و" مدرن" است. چنانکه بسترسازی برای طبقه و تقسیم‌بندی میان آموزه‌های «مدارامحور» و «روادارمحور» در عرفان اسلامی به‌عنوان تنها زبان مشترک این دو گفتمان، از دیگر نتایج خواهد بود.
 
 


 
کلیدواژه‌ها
تساهل؛ تسامح؛ رواداری؛ عرفان اسلامی؛ مدارا
مراجع
  1. ابن الاثیر، ابی الحسن محمد‌بن محمد (1407). الکامل فی التاریخ، الطبعه الاولی، بیروت، لبنان.
  2. اسلامی، محمدتقی (1381). تساهل و تسامح، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزۀ علمیه.
  3. اعتصامی، پروین (1376). دیوان پروین اعتصامی، انتشارات پژوهش، چاپ اول.
  4. انوری، حسن (1381). فرهنگ بزرگ سخن، انتشارات سخن، جلد هفتم.
  5. آشوری، داریوش (2006). یک نکتۀ ترم‌شناختی: دنبالۀ «چرا رواداری؟».
  6. آشوری، داریوش (2006). «چرا رواداری؟»، به نقل از وب سایت جستار استاد آشوری.
  7. بشیریه، حسین (13). ده گفتار در فلسفه و جامعه‌شناسی، انتشارات علوم نوین.
  8.  پایا، علی (1381). معمای رواداری، نشریۀ پل فیروزه، سال دوم، شمارۀ پنجم.
  9. پیتر برگر و آنتون زایدرولد (1393). اعتقاد بی‌تعصب، ترجمۀ محمود حبیبی، نشر گمان.
  10. جهانبگلو، رامین (1381). مدارا و کثرت‌گرایی، نشریۀ پل فیروزه، سال دوم، شمارۀ پنجم.
  11. حنایی کاشانی، محمد سعید (1392). از تحمل تا رواداری، وبسایت فلُّ و سَفَه، حنایی کاشانی.
  12. دورینگر، هرمان (1386). نقدی بر کارکرد واژۀ مدارا در گفت‌وگو بین فرهنگی و بین مذاهب، مجلۀ علوم انسانی، ترجمۀ عبادالله حیدری، شمارۀ 72.
  13. دهخدا، علی اکبر (1377). لغت‌نامه، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم از دورۀ جدید.
  14. سروش، عبدالکریم (1385). رسالۀ مدارا، نشریۀ مدرسه، شمارۀ سوم.
  15. طباطبایی، محمد حسین (1393)، تفسیر المیزان،الطبعه الثانیه، منشورات مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت، لبنان.
  16. عسگری، علی و شارع‌پور، محمود (1388).گونه‌شناسی مدارا و سنجش آن در میان دانشجویان دانشکده‌های علوم اجتماعی دانشگاه تهران و علامه طباطبایی، نشریۀ علوم اجتماعی: تحقیقات فرهنگی، شمارۀ 8.
  17. فتحعلی، محمود (1378). تازه‌هـای انـدیشه؛ ش 7، تساهل و تسامح، اخلاقی، دینی، سیاسی، قم، مؤسسۀ فرهنگی طه.
  18. قدردان ملکی، محمد حسن (1379). کتاب نقد، شمارۀ 14 - 15.
  19. کیهان فرهنگی (1376). سال چهاردهم، شمارۀ 135.
  20. لگن هاوسن، محمد (1376). پلورالیسم، بررسی اصول اخلاقی و سیاسی، ترجمۀ حسین‌زاده، محمد، مجلۀ معرفت، شمارۀ 22.
  21. مطهری، مرتضی (1388)، جهاد، انتشارات صدرا.
  22. ملکیان، مصطفی (1381). مبانی نظری مدارا، نشریۀ پل فیروزه، سال دوم، شمارۀ پنجم.
  23. موحد، ضیاء (1377). نشریۀ کیان، سال هشتم، شمارۀ 45.
  24. میبدی، فاضل (1379). مؤسسۀ فرهنگی انتشاراتی آفرینه.
  25. مینویی، مجتبی (1358). آزادی و آزادی فکری، تهران، انتشارات توس.
  26. نامۀ فرهنگ (1376). شمارۀ 28.
  27. نیکفر، محمد (1378). رواداری، خشونت، حقوق بشر، جامعۀ مدنی، تهران، طرح نو، چاپ اول.

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,426
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,228





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب