![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,694,634 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,923,995 |
جغرافیای سیاسی بهمثابۀ یک علم تجربی | ||
پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
مقاله 13، دوره 48، شماره 2، تیر 1395، صفحه 389-405 اصل مقاله (784.93 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2016.56083 | ||
نویسندگان | ||
محمود واثق* 1؛ نرجس سادات حسینی2؛ مهتاب جعفری3 | ||
1استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران | ||
3دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
در یک تقسیم کلی میتوان علم را به دو معنای عام و خاص درنظر گرفت. علم در معنای کلی و عام، مشتمل بر مجموع دانستنیها، صرفنظر از موضوع، محتوا و روششناسی آن است. در زبان انگلیسی، از این معنای علم با واژۀ knowledge [1] یاد میشود. علم در مفهوم خاص، به آن دسته از معرفتها گفته میشود که ویژگی تجربی و آزمونپذیر دارند و با واژة science [2] معرفی میشوند. براساس ضابطة تجربهپذیری، بسیاری از علوم و معارف نظیر فلسفه، ریاضیات، ادبیات، شعر، فقه، منطق و نظایر آن، از قلمرو معرفت علمی خارج میشوند. در نزد فلاسفة پوزیتیویست علم و براساس ضابطۀ «معناداری»[3]، علم تجربی معرفتی مبتنیبر مشاهده و آزمون است و قابلیت اثبات و ابطالپذیری تجربی دارد. از اینرو، هر معرفت قابلآزمون و اثبات، در زمرة معرفت علمی (تجربی) قلمداد میشود. دانش جغرافیا و از آن میان شاخة جغرافیای سیاسی که روابط نظاممند میان انسان (سیاست) و محیط جغرافیایی را بیان و تشریح میکند، از جمله علوم قدیمی است که سابقة آن به اندازۀ عمر انسان در زمین است. پرسش اساسی که در اینجا مطرح میشود آن است که آیا میتوان جغرافیای سیاسی را بهمثابة معرفتی تجربی، در ردیف علوم تجربی قلمداد کرد. مطابق فرضیة این مقاله، جغرافیای سیاسی بهدلیل برخورداری از ویژگیهای معرفت تجربی، در ردیف علوم تجربی قرار دارد. از اینرو، میتوان جغرافیای سیاسی را دانشی تجربی بهشمار آورد. [1]. علم بهمعنای عام [2]. علم به معنای خاص [3]. Meaningfulness | ||
کلیدواژهها | ||
استقراگرایی؛ تحول اندیشه در جغرافیای سیاسی؛ علم؛ علم تجربی؛ معیارهای علمی | ||
مراجع | ||
آری، موتی بن، 1387، نظریة علمی چیست، ترجمة فریبرز مجیدی، مازیار، تهران. آرثرت، ادوین، 1378، مبادی مابعدالطبیعی علوم نوین، ترجمۀ عبدالکریم سروش، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. اکاشا، سمیر، 1388، فلسفة علم، ترجمة ابوالفضل حقیری، امیرکبیر، تهران. پوپر، کارل ریموند، 1381، منطق اکتشافات علمی، ترجمۀ حسین کمالی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. پوپر، کارل ریموند، 1363، حدسها و ابطالها، ترجمۀ احمد آرام، شرکت سهامی انتشار، تهران.
چالمرز، آلن. اف.، 1382، چیستی علم، سمت، تهران. حافظنیا، محمدرضا، 1390، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، انتشارات پاپلی، مشهد. حافظنیا، محمدرضا، 1391، روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت، تهران. حافظنیا، محمدرضا و مراد کاویانیراد، 1393، فلسفة جغرافیای سیاسی، پژوهشکدة مطالعات راهبردی، تهران. حبیبی، رضا، 1386، درآمدی بر فلسفة علم، انتشارات امام خمینی (ره)، قم. خرمشاهی، بهاءالدین، 1361، پوزیتویسم منطقی، مرکز ایرانی مطالعة فرهنگها، تهران. داوری اردکانی، رضا، 1386، دربارة علم، هرمس، تهران. سروش، عبدالکریم، 1358، دانش و ارزش، انتشارات یاران، تبریز. سروش، عبدالکریم، 1358، علم چیست فلسفه چیست، انتشارات پیام آزادی، تهران. سروش، عبدالکریم، 1388، علم چیست فلسفه چیست، انتشارات صراط، تهران. -شکوئی، حسین، 1375، اندیشههای نو در فلسفة جغرافیا، جلد اول، انتشارات گیتاشناسی، تهران. کامران، حسن و محمود واثق، 1386، منطق و روش علمی در جغرافیای سیاسی، مجلة جغرافیا و توسعه، دورۀ پنجم، شمارۀ 10، صص 73- 88. گیلیس، دانالد، 1381، فلسفة علم در قرن بیستم، ترجمة حسن میانداری، انتشارات سمت، تهران. لازی، جان، 1377، درآمدی تاریخی به فلسفة علم، ترجمۀ علی پایا، انتشارات سمت، تهران. لیتل، دانیل، 1388، تبیین در علوم اجتماعی، ترجمۀ عبدالکریم سروش، انتشارات صراط، تهران. لیدمن، جیمز، 1390، فلسفة علم، ترجمة حسین کرمی، انتشارات حکمت، تهران. مصباح یزدی، محمدتقی، 1379، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، تهران. مویر، ریچارد، 1379، دیدگاههای نو در جغرافیای سیاسی، ترجمۀ دره میرحیدر، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران.
Agnew, J., 2003, Contemporary Political Geography: Intellectual Heterodoxy and Its Dilemmas, Political Geography, No. 22, PP. 603-606.
Akasha, Samir., 2010, Philosophy of Science, Translated by: Abolfaz, haghiri, Amir Kabir Publications, Tehran. (In Persian)
Ary, Motti Ben., 2006, What is a Scientific Theory, Translated by: Majidi, F., Mazyar, Tehran. (In Persian)
Chalmers, Alan. F., 2004, The Nature of Science, Samt, Tehran. (In Persian)
Davari Ardekani, R., 2008, About the Science, Hermes, Tehran. (In Persian)
Gillies, Donald.,2003, The Philosophy of Science in the Twentieth Century, Translated by: Hassan Miandar , Samt Publications, Tehran. (In Persian)
Hafzniya, Mohammadreza., 2010, Principles and Geopolitical Implications, Publication of Papoli, Mashhad. (In Persian)
Hafzniya, Mohammadreza., 2013, Research in the Humanities, Samt, Tehran. (In Persian)
Hafzniya, Mohammadreza and Kaviyanirad, M., 2014, The Philosophy of Political Geography, Institute for Strategic Studies Publication, Tehran. (In Persian)
Habibi, R., 2008, An Introduction to the Philosophy of Science, Publication of Imam Khomeini, Qom. (In Persian)
Kamran, H. and Vassegh, M., 2008, Logic and Scientific Method in Geopolitics, Geography and Development, Vol. 5, No. 10, PP. 73-88. (In Persian)
Khoramshahi, B.,1983, Logical Positivism, Iran's central culture studies, Tehran. (In Persian)
Lazi, John., 1999, Historical Introduction to the Philosophy of Science, Translated by: Paya, John., Samt Publications, Tehran. (In Persian)
Little, Daniel., 2010, Explained in the Social Sciences, Translated by: Abdul Karim Soroush Publications Serat, Tehran. (In Persian)
Lydmn, James., 2012, Philosophy of Science, Translated by: Hossein Karami., Hekmat Publications, Tehran. (In Persian)
Muir, Richard., 2001, New Perspectives in Political Geograph, Translated by: Mirheydar, Dorre.,Nirohaymosalah Publications , Tehran. (In Persian)
Muir, R., 1981, Modern Political Geography, 2nd Edition, Machcmillan, London.
Mesbah Yazdi, M. T., 2001, Society and History in the Quran, Publications of Islamic Propagation Organization, Tehran. (In Persian)
Popper, Karl Raimund., 1985, Conjectures and Refutations, Translated by: Ahmed Aram, Puplications Sherkatesahami Eentshar, Tehran. (In Persian)
Popper, Karl Raimund., 2002, Logic of Scientific Discovery, Translated by: Kamali, Hossein., Scientific and Cultural publication, Tehran. (In Persian)
Soroush, Abdolkarim., 1980, Knowledge and Values, Publication of Yaran, Tabriz. (In Persian)
Soroush, Abdolkarim., 1980, What Is Science, What Is Philosophy, Payame Azadi Publication, Tehran. (In Persian)
Soroush, Abdolkarim., 2010, What Is Science, What Is Philosophy, Payam Azadi Publication, Tehran. (In Persian)
Shakouee, Hossein., 1997, New Ideas in the Philosophy of Geography, Vol. 1, Gitishenasi Publication, Tehran. (In Persian)
Rsrt, Edwin., 1999, Metaphysical Principles of Modern Science, Translated by: Soroush, Abdolkarim., Scientific and Cultural publication, Tehran. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,864 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,273 |