تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,032 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,502,565 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,766,690 |
تحلیل ساختار فضایی جمعیت سکونتگاههای شهری و روستایی (مطالعه موردی: استان زنجان) | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 4، دوره 3، شماره 2، تیر 1394، صفحه 165-190 اصل مقاله (920.01 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2015.55347 | ||
نویسندگان | ||
محسن کلانتری1؛ کیومرث یزان پناه* 2؛ سمیه نوری3 | ||
1دانشیار گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران | ||
2استادیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران | ||
3کارشناس ارشد برنامهریزی آمایش سرزمین، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
از چشماندازهای جدید در برنامهریزی توجه به مسئلۀ فضا و سازمان فضایی است که نیازمندیها، ویژگیهای فضا و اجزای سازمان فضایی را بررسی میکند. یکی از اجزای کلیدی سازمان فضایی، جمعیت است. جمعیت یکی از عناصر بنیادی در برنامههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی محسوب میشود، بنابراین شناخت ساختار، ابعاد و گستردگی فضایی آن از ابزارهای مهم تصمیمگیری و برنامهریزی به شمار میرود. درک توزیع و پویایی جمعیت در فضا، در برنامهریزی برای منطقۀ جغرافیایی کاربرد بسیاری میتواند داشته باشد. لذا با توجه به اهمیتی که سازمان فضایی جمعیت در برنامهریزیها دارد، این پژوهش به تبیین ساختار فضایی توزیع جمعیت در قالب سکونتگاههای شهری و روستایی در سطح استان زنجان اختصاص دارد. هدف اصلی پی بردن به وضعیت تعادل و توازن در توزیع فضایی جمعیت استان زنجان است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی - تحلیلی و نحوۀ گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای - اسنادی است. مدلهای تجزیه و تحلیل سازمان فضایی از جمله مدل رتبه - اندازه، حد اختلاف طبقهای، طبقهبندی سکونتگاههای شهری بر اساس طبقهبندی طرح پایۀ آمایش سرزمین کشور، مدل مجاورت نزدیکترین همسایگی برای بررسی توزیع فضایی جمعیت در سطح استان زنجان استفاده شده است. نتیجۀ حاصل از تجزیه و تحلیل وضع موجود توزیع فضایی جمعیت در قالب سکونتگاههای شهری و روستایی نشان میدهد که درست اجرا نشدن برنامههای بلندمدت استان اسناد فرادست موجب ایجاد چند قطب رشد و به حاشیه رفتن برخی مناطق گردیده است و موجب بهوجود آمدن بیتعادلیهایی با شکاف عمیق در میان سکونتگاههای استان و نیز موجب ایجاد تمرکز جمعیت و فعالیت نامتوازن در سطح استان شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
استان زنجان؛ جمعیت؛ سازمان فضایی؛ سکونتگاه | ||
مراجع | ||
آسایش، حسین؛ استعلاجی، علیرضا؛ (1382). اصول و روشهای برنامهریزی ناحیهای (مدلها، روشها و فنون)، انتشارات آزاد اسلامی، چاپ اول، شهر ری. پوراحمد، احمد؛ ( 1389). قلمرو و فلسفۀ جغرافیا، انتشارات مؤسسۀ دانشگاه تهران، چاپ چهارم، تهران. پاپلی یزدی، محمد حسین؛ رجبی سناکردی، حسین؛ (1382). نظریههای شهر و پیرامون، انتشارات سمت، تهران. توفیق، فیروز؛ (1384). آمایش سرزمین: تجربۀ جهانی و انطباق آن با وضع ایران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری، تهران. حکمتنیا، حسن؛ موسوی، میرنجف؛ (1385). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامهریزی شهری و ناحیهای، انتشارات علم نوین، چاپ دوم، تهران. جلالی، غلامرضا؛ (1393). الگوی آمایش سرزمینی آذربایجان غربی با اعمال اصول پدافند غیرعامل به منظور نیل به توسعۀ ملی، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، چاپ اول، تهران. شکویی، حسین؛ (1386). اندیشههای نو در فلسفۀ جغرافیا (جلد اول)، تهران، مؤسسۀ جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. شکویی، حسین؛ ( 1375). اندیشههای نو در فلسفۀ جغرافیا، سازمان جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، تهران. صباغ کرمانی، مجید؛ (1380). اقتصاد منطقهای (تئوری و مدلها)، انتشارات سمت، چاپ اول، تهران. عسگری، علی؛ (1390). تحلیلهای آمار فضایی با ARC GIS، سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، تهران. کلانتری، خلیل؛ (1391). برنامهریزی فضایی و آمایش سرزمین، فرهنگ صبا، تهران. ----------؛ (1381). برنامهریزی و توسعۀ منطقهای ( تئوریها و تکنیکها)، تهران، انتشارات خوشبین. کلانتری، خلیلالله؛ عبداللهزاده، غلامحسین؛ (1391). برنامهریزی فضایی و آمایش سرزمین، فرهنگ صبا، تهران. لطیفی، غلامرضا؛ (1391). مبانی و اصول برنامهریزی توسعۀ منطقهای، تهران، نشر علم. مؤمنی، مهدی؛ (1377). درآمدی به اصول و روشهای برنامهریزی ناحیهای، اصفهان، انتشارات گویا. معصومی اشکوری، سید حسن؛ (1385). اصول و مبانی برنامهریزی منطقهای، چاپ ششم، انتشارات پیام، تهران. مهدوی، مسعود؛ (1375). مبانی جغرافیای جمعیت، انتشارات دانشگاه پیام نور، چاپ اول، تهران. آقافرشیدی، حسین؛ (1379). ساماندهی فضایی – کالبدی در ساختار یک ناحیه: مطالعۀ موردی شهرستان شوشتر، رشتۀ جغرافیا و برنامهریزی شهری، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران، ص 7. طرح آمایش استان زنجان؛ (1386). استانداری زنجان، معاونت برنامهریزی. سالنامۀ آمار ایران؛ (1390). مرکز آمار ایران ﻣﺮﻛﺰ آﻣﺎر اﻳﺮان؛ (ﺳﺎل 75 - 1365). ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺳﺮﺷﻤﺎری ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻔﻮس و ﻣﺴﻜﻦ اﺳﺘﺎن زﻧﺠﺎن در سالهای 1385، 1375، 1365، ﺗﻬﺮان، ﻣﺮﻛﺰ آﻣﺎر اﻳﺮان. ----------؛ (1385). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385، وبگاه مرکز آمار ایران. سند نظریۀ پایۀ توسعۀ استان زنجان؛ (1388). وزارت کشور، استانداری زنجان، معاونت برنامهریزی www.ostandari-zn.ir | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,230 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,562 |