![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,579 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,681,142 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,911,452 |
کاربرد واژۀ «عشق» در نصوص دینی | ||
پژوهشنامه تفسیر کلامی قرآن | ||
مقاله 8، دوره 2، شماره 1، فروردین 1394، صفحه 173-198 اصل مقاله (421.73 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
محمود هدایت افزا* 1؛ یحیی کبیر2 | ||
1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام پردیس فارابی دانشگاه تهران | ||
2دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
از دیرباز برخی اندیشمندان مسلمان بر سر کاربرد واژۀ «عشق» در نصوص دینی با یکدیگر اختلافنظر داشتهاند. مدعای اصلی منعکنندگان از کاربرد این واژه در باب متعلقات مقدس، همچون خدا، پیامبر و امامان، آن است که مفهوم این واژه صرفاً با امور مادی و نفسانی تناسب دارد و به همین دلیل در نصوص دینی از آن استفاده نشده و در برخی احادیث نیز مفهوم آن مذمت شده است؛ لیکن فلاسفه و متصوفه از روی ناآگاهی یا به قصد تخریب شریعت محمدی، آن را در قالب نظم و نثر در میان مسلمانان ترویج کردهاند. در مقابل، برخی اهل تحقیق به اعتبار معنای لغوی واژۀ «عشق» و برخی احادیث، آن را از اسمای دائمُالاضافه همچون حب و بغض دانستهاند که بهخودیخود، نه مشمول ذماند و نه مشمول مدح، بلکه حُسن و قبح آنها به اعتبار متعلقشان تبیین میشود. ازاینرو، در نصوص دینی نیز شاهدیم که در هر دو معنا استعمال گردیده و از قضا در باب امور ممدوح بیشتر به کار رفته است. نوشتار پیش رو درصدد تقویت دیدگاه اخیر بوده، این غایت در چهار گام ذیل سامان یافته است: الف) ریشه و معنای لغوی واژة عشق، ب) نقل و شرح احادیثی مُثبت استعمال «عشق» در باب متعلقات دینی، ج) نقل احادیث ناظر به مذمت عشق و تحلیل برداشتهای نادرست از اینگونه احادیث، د) بررسی و تحلیل نهایی دیدگاههای گوناگون دربارة متعلقات واژة عشق | ||
کلیدواژهها | ||
اصول کافی؛ شیخ احسائی؛ علامه مجلسی؛ متعلق عشق؛ مشتقات واژة عشق | ||
مراجع | ||
. احسائی، احمدبن زینالدین (1420ق)، شرح الزیارۀ الجامعۀ الکبیرۀ، با مقدّمۀ عبدالرضا ابراهیمی، بیروت: دارالمفید. 2. ابنبابویه، محمّدبن علی (1376ش)، امالی للصدوق، چاپ ششم، تهران: کتابچی. 3. ابنقولویه، جعفربن محمد (1356ق)، کامل الزیارات، به تصحیح عبدالحسین امینی، نجف اشرف: دار المرتضویۀ. 4. آملی، سیّد حیدر (1368ش)، جامع الاسرار و منبع الانوار، مقدّمه از هانری کربن و عثمان یحیی، تهران: علمی و فرهنگی. 5. بنیهاشمی، سید محمد (1385ش)، کتاب عقل، تحریر از امیرمسعود جهانبین، تهران: نبأ. 6. التهانوی، محمد علی (1996م)، کشّاف اصطلاحات الفنون، بیروت: مکتبۀ لبنان ناشرون. 7. حسنزادۀ آملی، حسن (1376ش)، کلمۀ علیا در توقیفیّت اسماء، چاپ سوم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی. 8. ـــــــــــــــــــــ (1365ش)، هزار و یک کلمه، چاپ پنجم، تهران: رجاء. 9. خلف تبریزی، محمدحسین (1361ش)، برهان قاطع، بهاهتمام محمّد معین، تهران: امیرکبیر. 10. سجادی، سید جعفر (1373ش)، فرهنگ معارف اسلامی، چاپ سوم، تهران: دانشگاه تهران. 11. سجادی، سید ضیاءالدین (1379ش)، مقدمهای بر مبانی عرفان و تصوف، چاپ هشتم، تهران: سمت. 12.شریف الرضی، محمد بن حسین (1326ش)، نهج البلاغه، به تصحیح سید علینقی فیض الاسلام، تهران: چاپخانۀ آفتاب. 13. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1414ق)، نهج البلاغه، به تصحیح صبحی صالح، قم: هجرت. 14. طبرسی، فضل بن حسن (1372ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، با مقدمه محمدجواد بلاغی، چاپ سوم، تهران: ناصرخسرو. 15. طوسی، خواجه نصیرالدین (1375ش)، شرح الاشارات و التنبیهات، قم: نشر البلاغه. 16.ــــــــــــــــــــــــــ (1374ش)، آغاز و انجام (به ضمیمۀ تعلیقات)، تعلیقات از حسن حسنزادۀ آملی، چاپ چهارم،تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 17. طوسی، محمد بن حسن (1407ق)، تهذیب الاحکام، به تصحیح حسن الموسوی الخرسان، چاپ چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیه. 18. عرشی، امتیاز علیخان (1351ش)، ترجمۀ استناد نهج البلاغۀ، به تصحیح عزیزاللّه عطاردی، چاپ دوم، تهران: بینا. 19. عسکری، سید مرتضی (1388ش)، بازشناسی دو مکتب (ترجمۀ معالم المدرستین)، ترجمه و تحقیق از محمدجواد کرمی، تهران: منیر. 20. فتّال نیشابوری، محمدبن احمد (1375ش)، روضۀ الواعظین و بصیرۀ المتعظین، قم: رضی. 21. فیض کاشانی، محمدمحسن بن مرتضی (1386)، کلمات مکنونه، تحقیق و تصحیح از صادق حسنزاده، چاپ دوم، قم: مطبوعات دینی. 22.ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1387)، قرۀ العیون فی اعزّ الفنون، تحقیق و تصحیح از حسن قاسمی، تهران: مدرسۀ عالی شهید مطهری. 23. قطبالدین راوندی، سعید بن هبۀالله (1409ق)، الخرایج و الجرائح، قم: مؤسّسۀ الإمام المهدی (عج). 24. کربلایی، جواد بن عباس (بیتا)، انوار السّاطعه فی شرح الزیارۀ الجامعۀ، ارجاعات از محسن اسدی، قم: دار الحدیث. 25. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، به تصحیح علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، چاپ چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیه. 26. مترجمان (1360ش)، ترجمۀ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق از رضا ستوده، تهران: فراهانی. 27. متقی هندی، علیبن حسامالدین (1985م)، کنز العمّال فی سنن الاقوال و الافعال، به تصحیح صفوۀ السّقا و بکری الحیانی، چاپ پنجم، بیروت: مؤسّسۀ الرسالۀ. 28. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1403ق)، بحار الانوار الجامعۀ لدرر الاخبار الائمّۀ الاطهار، به تصحیح جمعی از محققان، چاپ دوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی. 29. ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1404ق)، مرآۀ العقول فی شرح اخبار الرّسول، به تصحیح هاشم رسولی محلاتی، چاپ دوم، تهران: دار الکتب الاسلامیه. 30. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1981م)، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، چاپ سوم، بیروت: دار احیاء التراث. 31. المناوی، محمّد المدعو بعبدالرؤوف (1972م)، فیض القدیر (شرح الجامع الصغیر)، چاپ دوم، بیروت: دارالمعرفه. 32. نمازی شاهرودی، علی (1425ق)، الاعلام الهادیة الرفیعة فی اعتبار الکتب الاربعة المنیعة، قم: دفتر نشر اسلامی. 33. نوری، حسینبن محمدتقی (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسّسۀ آل البیت (ع). 34. ــــــــــــــــــــــــــ (1413ق)، نفس الرحمان فی فضائل سلمان، تحقیق و تصحیح از ایاد کمالی اصلی، قم: پاد اندیشه. 35. همدانی، عین القضات (بیتا)، تمهیدات، نشر الکترونیکی تاریخ ما.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,482 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,046 |