سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,532
تعداد مقالات70,501
تعداد مشاهده مقاله124,112,834
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,216,703
فتاحی زاده, فتحیه, معتمد لنگرودی, فرشته. (1394). روش های حل تعارض اخبار در تأویل مختلف الحدیث. , 2(1), 1-36.
فتحیه فتاحی زاده; فرشته معتمد لنگرودی. "روش های حل تعارض اخبار در تأویل مختلف الحدیث". , 2, 1, 1394, 1-36.
فتاحی زاده, فتحیه, معتمد لنگرودی, فرشته. (1394). 'روش های حل تعارض اخبار در تأویل مختلف الحدیث', , 2(1), pp. 1-36.
فتاحی زاده, فتحیه, معتمد لنگرودی, فرشته. روش های حل تعارض اخبار در تأویل مختلف الحدیث. , 1394; 2(1): 1-36.

روش های حل تعارض اخبار در تأویل مختلف الحدیث

پژوهشنامه تفسیر کلامی قرآن
مقاله 2، دوره 2، شماره 1، فروردین 1394، صفحه 1-36    اصل مقاله (584.84 K)
نوع مقاله: پژوهشی
نویسندگان
فتحیه فتاحی زاده1؛ فرشته معتمد لنگرودی* 2
1استاد دانشگاه الزهراء (س)
2دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه الزهراء (س)
چکیده
ابن‏قتیبه دینوری از لغویان و محدثان برجستۀ اهل‏سنت، و دارای آثار فراوانی در زمینة دانش­های مختلف دینی است. در این‏ میان، کتاب تأویل مختلف‌الحدیث جایگاهی محوری و اساسی در حل تعارض اخبار دارد؛ زیرا ابن‏قتیبه با توجه به شرایط عصری و گسترش منازعات کلامیِ معتزله و اهل تجسیم، به تأویل، جمع و حل تعارض احادیث پرداخته است. این پژوهش می­کوشد همراه با معرفی، شناخت و بررسی روش ابن‏قتیبه در این اثر، علومی را که وی در حلّ تعارض اخبار به کار گرفته، معرفی کند. یافته­های پژوهش گویای آن است که مؤلف در این کتاب با گردآوری احادیث متعارض، راه جمع این تعارض­ها را نشان داده، و سعی او بر این بوده که روایات را به‏گونه­ای جمع کند تا از رد متعارضان دوری جوید. شناخت ابن‏قتیبه از علوم و قواعد ادبی، علوم عقلی، اصول فقه، آموزه­های قرآنی و فقه­الحدیث سبب شده تصویر روشن و فهم درست­تری از روایات ارائه کند. ابن‏قتیبه در تأویل مختلف الحدیث تعارض­ها را به سه شکلِ تأویل­های ناصحیح، جمع و حل تعارض غیرمستقر و مستقر ارائه می­کند. بااین‏همه، تقریباً در همۀ موارد دقت او در پرهیز از طرح روایات، قابل ملاحظه است و ازاین‏رو، می‏کوشد تا حد ممکن راهی برای جمع روایات بیابد؛ همچنین در مواردی معدود در مواجهه با تعارض­های مستقر روایات، میان آنها  ترجیح قائل شده یا نسخ یکی را پذیرفته است.
کلیدواژه‌ها
ابن ‏قتیبه؛ استحباب؛ اشتراکات لفظی؛ تأویل مختلف الحدیث؛ تعارض روایات؛ علوم ادبی؛ مجاز؛ مقتضیات زمانی و مکان
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
  2. آلوسی، محمود (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق علی عبدالباری عطیه، چاپ نخست، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  3. ابن‏اثیر جزری، عزّالدین (1409ق / 1992م)، أسدالغابة فی معرفة الصحابة، بیروت: دارالفکر.
  4. ابن‏جوزی، ابوالفرج عبدالرحمان (1412ق)، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد عبدالقادر عطاء و مصطفی عبدالقادر عطاء، چاپ نخست، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  5. ابن‏صلاح، عثمان بن عبدالرحمان الشهرزوری (1421ق)، علوم الحدیث لإبن صلاح، تحقیق نورالدین عتر، بیروت: دارالفکر المعاصر.
  6. ابن‏عاشور، محمد بن طاهر (بی­تا)، التحریر و التنویر، بی­جا: بی‏نا.
  7. ابن‏عبدالبر، ابوعمر یوسف بن عبدالله (1412ق/ 1992م)، الإستیعاب فی معرفه الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، چاپ نخست، بیروت: دارالجیل.
  8. ابن‏عبدالشکور، عادل (1425ق)، قواعدالعلل و قرائن الترجیح، چاپ نخست، ریاض: دارالمحدِّث للنشر و التوزیع.
  9. ابن‏عماد حنبلی، ابوالفلاح (1406ق)، شذرات الذهب فی أخبار من ذهب، تحقیق الأرناؤوط، چاپ نخست، بیروت: دار ابن‏کثیر.
  10. ابن‏فارس، احمد (1404ق)، معجم مقائیس اللغة، قم: مکتب الأعلام الإسلامی.
  11. ابن‏قتیبه، ابومحمد عبدالله ­بن مسلم (بی­تا)، تأویل مختلف الحدیث، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  12. ابن‏کثیر دمشقی، اسماعیل ­بن عمرو (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم (ابن‏کثیر)، تحقیق محمد حسین شمس‏الدین، چاپ نخست، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  13. ــــــــــــــــــــــــــــــــ (1407ق)، البدایة و النهایة، بیروت: دارالفکر.
  14. ابن‏منظور، محمدبن مکرم (بی­تا)، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت: دارصادر.
  15. ابن‏خلّکان، ابوالعباس احمد بن ابراهیم بن ابی‏بکر (1364)، وفیات الأعیان و آنباء آبناء الزَّمان، قم: منشورات شریف رضی.
  16. احسانی‏فر لنگرودی، محمد (1427ق)، أسباب اختلاف الحدیث، قم: دارالحدیث.
  17. ادلبی، صلاح‏الدین (1403ق)، منهج نقدالمتن عند العلماء الحدیث النبوی، بی­جا: بی‏نا.
  18. بروکلمان، کارل (1426ق)، تاریخ الأدب العربی، بی­جا: دارالکتاب الإسلامی.
  19. بقاعی، علی نایف (1403ق)، المنهج الحدیث فی تسهیل الحدیث، چاپ نخست، بیروت: شرکة دارالبشائر الإسلامیة.
  20. جارم، علی (1380)، البلاغة الواضحة، چاپ چهارم، قم: انتشارات سیّدالشهداء.
  21. 21.      جوابی، محمدطاهر (بی­تا)، جهود المحدثین فی نقد متن الحدیث النبوی الشریف،بی­جا: نشر و توزیع ع. الکریم ­بن عبدالله.
  22. حموی، یاقوت بن عبدالله (1995م)، معجم البلدان، چاپ دوم، بیروت: دارصادر.
  23. خراسانی، محمدکاظم (1424ق)، کفایة الأصول، چاپ هشتم، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  24. خطیب بغدادی، احمد بن علی بن ثابت (1422ق)، تاریخ بغداد، تحقیق بشار عواد معروف، چاپ نخست، بیروت: دارالغرب الإسلامی.
  25. دلبری، علی (1386)، مبانی رفع تعارض از دیدگاه شیخ طوسی در إستبصار، مشهد: انتشارات علوم اسلامی رضوی.
  26. راغب اصفهانی، حسین ­بن محمد (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، چاپ نخست، بیروت: دارالعلم و الدار الشامیة.
  27. راوندی، قطب‏الدین سعید بن هبةالله (1405ق)،  فقه القرآن فی شرح آیات الأحکام، چاپ دوم، قم: کتابخانه آیت‏الله مرعشی نجفی.
  28. زرکشی محمد بن بهادر (بی­تا)، البحر المحیط فی أصول الفقه، تحقیق عشقر عمر سلیمان، غردقه: نشر دارالصفوة.
  29. السخاوی، محمد بن عبدالرحمان (1415ق)، فتح المُغیث بِشرح الفیه الحدیث للعراقی، تحقیق علی حسین علی، قاهره: مکتبة السنة.
  30. سعیدی روشن، محمدباقر (1388)، آشنایی با علوم قرآن، چاپ نخست، قم: انتشارات جامعة المصطفی العالمیة.
  31. سیوطی، جلال‏الدین (1389)، الإتقان فی علوم القرآن، ترجمه محمود طیب حسینی(دشتی)، قم: اصول دین.
  32. شافهی، محمد بن بهادر بن عبدالله (بی­تا)، البحر المحیط فی اصول الفقه، تصحیح عمر سلیمان، غردقه: دار الستة.
  33. شاکر، احمد محمد (1408ق)، الباعث الحثیث شرح إختصار علوم الحدیث للحافظ إبن کثیر، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیة.
  34. شهید ثانی، زین‏الدین علی بن احمد (1413ق)، الرعایة فی علم الدرایة، تحقیق عبدالحسین محمد علی البقال، چاپ دوم، قم: منشورات مکتبة آیت‏الله مرعشی.
  35. صالح، صبحی (1428ق)، علوم الحدیث و مصطلحه، چاپ نخست، قم: ذوی القربی.
  36. صدر، حسن (بی­تا)، نهایة الدرایة، تحقیق: ماجد الغرباوی، قم: نشر المشعر.
  37. صدر، سید محمدباقر (1418ق)، دروس فی علم الأصول، چاپ پنجم، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  38. فتاحی زاده، فتحیه (1389)، مبانی و روش­های نقد حدیث در کتب اربعه، چاپ دوم، قم: انتشارات دانشگاه قم.
  39. فهیمی­تبار، حمیدرضا (1389)، کاوشی در روایت تأبیرالنخل، فصلنامه حدیث‏پژوهی، سال دوم، شماره چهارم.
  40. عتر، نورالدین (1412ق)، منهج النقد فی علوم الحدیث، چاپ دوم، بیروت: دارالفکر.
  41. العکش، عمر مسلم (1426ق)، ابن‏قتیبة و جهوده اللغویة، امارات متحده عربی: المجمع الثقافی.
  42. عنیف، عبدالرحمان (1417ق)، معجم الشعراء، چاپ نخست، بیروت: دارالمناهل.
  43. مسجدی، حیدر (1432ق)، التصحیف فی متن الحدیث، چاپ نخست، قم: دارالحدیث.
  44. مسعودی، عبدالهادی (1386)، روش فهم حدیث، چاپ سوم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‏ها (سمت).
  45. المسعودی، علی­بن الحسین (1409ق)، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق: اسعد داغر، چاپ دوم، قم: دارالهجرة.
  46. مظفر، محمدرضا (1384)، أصول الفقه، ترجمه محسن غرویان و علی شیروانی، چاپ سوم، قم: انتشارات دارالفکر.
  47. مقدسی، ابو عبدالله محمد بن احمد (1404ق)، أحسن التقاسیم فی معرفه الأقالیم، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  48. مهدوی­راد، محمد و محسن رفعت (1390)، بررسی روش­های ابن ابی الحدید در فهم متن نهج البلاغه، فصلنامهحدیث‏پژوهی، سال سوم، شماره شش.
  49. نراقی، احمدبن محمدمهدی (1415ق)، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، چاپ نخست، قم: مؤسسه آل البیت (ع) لإحیاء التراث.
  50.  هاشمی، احمد (1420ق)، جواهر البلاغة، تصحیح محمدجلیل صدقی، قم: ذوی القربی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,300
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,535


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب