تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,522,049 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,781,615 |
کاوشی در مکی یا مدنی بودن سورۀ رعد | ||
پژوهش های قرآن و حدیث | ||
مقاله 3، دوره 47، شماره 2، مهر 1393، صفحه 203-219 اصل مقاله (215.9 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2014.54277 | ||
نویسندگان | ||
ابراهیم اقبال* 1؛ عماد صادقی2 | ||
1استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
تعیین مکی یا مدنی بودن و زمان نزول هر سورۀ قرآن، در شناخت بهتر و دقیقتر آن و برگزیدن و برتری دادن روایات و اقوال تفسیری، تأثیری بسزا دارد. در این زمینه، شمار زیادی از سورههای قرآن، بدون اختلاف نظر، مکی و شمار کمتری مدنی هستند و در اندک سورههایی اختلاف وجود دارد؛ سورۀ رعد در زمرۀ دستۀ سوم است. با گردآوری و بررسی روایات و اقوال ترتیب نزول و مکی و مدنی بودن سورهها، اقوال مفسران در مکان نزول سوره و روایات سبب نزول در بخشهای سوره، بیشتر مکی بودن آن به دست میآید. همچنین بررسی ضوابط سورههای مکی و مدنی و تحلیل ساختارها و موضوعات این سوره، تأکیدی است بر مکی بودن آن و با آیات پایانی این سوره در شأن حضرت علیبنابیطالب(ع) سازگارتر است. | ||
کلیدواژهها | ||
اسباب نزول؛ ترتیب نزول؛ سورۀ رعد؛ علی(ع)؛ مکی و مدنی | ||
مراجع | ||
قرآن مجید [1]. آلوسی، سید محمود(1415ق.). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، چاپ دوم، بیروت، دار الکتب العلمیه. [2]. ابن ابی الحدید، عبد الحمید (؟). شرح نهج البلاغه، محقق: محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، کتابخانۀ آیت الله مرعشی. [3]. ابن جزی، ابوالقاسم(1416ق.). التسهیل لعلوم التنزیل، محقق: عبدالله الخامدی، چاپ سوم، بیروت، شرکة دار الارقم ابی ارقم. [4]. ابن جوزی، ابوالفرج عبد الرحمن(1422ق.). زاد المسیر فی علم التفسیر، بیروت، دار الکتب العربی. [5]. ----------(1422ق.). فنون الافنان فی عجائب علوم القرآن، بیروت، موسسة الکتب الثقافیه. [6]. ابن خلکان، ابوالعباس شمس الدین(1900م.). وفیات الأعیان، محقق: احسان عباس، بیروت، دار صادر. [7]. ابن سعد، ابوعبدالله محمد بن سعد(1408ق.). الطبقات الکبری، مدینه، مکتبة العلوم و الحکم. [8]. ابن ضریس، ابوعبدالله محمد بن ایوب بحلی(1408ق.). فضائل القرآن و ما انزل من القرآن بمکه و ما انزل بالمدینه، دمشق، دار الفکر. [9]. ابن طاووس، علی بن موسی(؟). سعد السعود للنفوس المنضود، قم، دار الذخائر. [10]. ابن عاشور، محمد بن طاهر( ؟). التحریر و التنویر، بی جا. [11]. ابن عطیه اندلسی، عبد الحق بن غالب(1422ق.). المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز. به کوشش: عبدالسلام محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه. [12]. ابن هشام، عبد الملک(1375ق.). سیرة النبویة، محقق: مصطفی السقا، ابراهیم ابیاری، مصر، شرکة مکتبة و مطبعة مصطفی البابی الحلبی. [13]. ابوعبید، قاسم بن سلاّم هروی(1426ق.). فضائل القرآن، بیروت ، دارالکتب العلمیه. [14]. اندلسی، ابوحیان(1420ق). بحر المحیط فی التفسیر، محقق: صدقی محمد جمیل، بیروت، دار الفکر. [15]. بحرانی، سید هاشم(1416ق.). البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت. [16]. بغدادی، علاء الدین علی بن محمد(1415ق). لباب التاویل فی معانی التأویل، بیروت، دارالکتب العلمیه. [17]. بغوی، حسین بن احمد(1420ق.). معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، به کوشش: عبدالرزاق مهدی، بیروت، دار احیاء التراث العربی. [18]. بلخی، مقاتل بن سلیمان(1423ق.). تفسیر مقاتل بن سلیمان. به کوشش: شحاته، بیروت، دار احیاء التراث العربیه. [19]. بیضاوی، عبد الله بن عمر(1418ق.). انوار التنزیل و اسرار التأویل. بیروت، دار احیاء التراث العربی. [20]. ثعالبی، عبدالرحمن بن محمد(1418ق.). جواهر الحسان فی تفسیر القرآن. بیروت، دار احیاء التراث العربی. [21]. ثعلبی نیشابوری، ابواسحاق احمد بن ابراهیم(1422ق.). الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی. [22]. ثمالی، ابوحمزه(1420ق.). تفسیر القرآن الکریم، بیروت، دار المفید. [23]. جرجانی، ابوالمحاسن(1377ش.). جلاء الذهان و جلاء الاحزان. تهران، دانشگاه تهران. [24]. جعفریان، رسول(1371ش.). مرجئه: تاریخ و اندیشه، چاپ چهارم، قم، نشر خرّم،. [25]. جفری، آرتور(1392ق.). مقدمتان فی علوم القرآن. چاپ سوم، قاهره، مکتبة الخانجی. [26]. حسکانی، عبدالله بن احمد(1411ق.). شواهد التنزیل لقواعد التفضیل. به کوشش: محممد باقر محمودی، چاپ دوم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. [27]. حسنی، ابوالعباس احمد بن محمد(1419ق.). البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید. محقق: احمد بن عبدالله قرشی رسلان، قاهره، دکتر حسن عباس زکی. [28]. حسین احمد عبدالرزاق(1420ق.). المکی و المدنی فی القرآن الکریم. قاهره، دار ابن عفان. [29]. دروزه، محمد عزت(1383ق.). التفسیر الحدیث، قاهره، دار احیاء التراث العربیة. [30]. دمشقی، ابن کثیر اسماعیل بن عمرو(1419ق.). تفسیر القرآن العظیم. بیروت، دار الکتب العلمیه. [31]. ذهبی، شمس الدین(1382ق.). میزان الاعتدال، محقق: علی محمد البجاوی، بیروت، دار المعرفة. [32]. رازی، ابوالفتوح(1408ق.). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. چاپ سوم، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. [33]. رازی، فخر الدین ابوعبدالله محمد بن عمر(1420ق.). مفاتیح الغیب:تفسیر کبیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی. [34]. زرقانی، عبدالعظیم(1408ق.). مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت، دار الفکر. [35]. زرکشی، بدر الدین محمد بن عبدالله(1415ق.). البرهان فی علوم القرآن، به کوشش: عبدالرحمن مرعشلی، بیروت، دار المعرفه. [36]. زرکلی، خیر الدین(2002م.). الأعلام. بیروت، دار العلم للملایین. [37]. سفیان ثوری، ابوعبدالله (1403ق.). تفسیر ثوری. بیروت،دارالکتب العلمیه. [38]. سمرقندی، نصر بن محمد بن احمد(؟). بحرالعلوم. بی جا. [39]. سمعانی،ابوالمظفر(1418ق.). التفسیرالقرآن. محقق: یاسر بن ابراهیم و غنیم بن عباس بن غنم، سعودیه، دارالوطن. [40]. سیوطی، جلال الدین(؟). الاتقان فی علوم القرآن. به کوشش: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، منشورات رضی. [41]. ----------(1421ق.). التحبیر فی علم التفسیر، بیروت، دار الفکر. [42]. ---------- (1404ق.). الدر المنثورفی تفسیر المأثور. قم، کتابخانۀ آیت الله مرعشی نجفی(ره). [43]. شوکانی، محمد بن علی(1414ق.). فتح القدیر، دمشق، دار ابن کثیر. [44]. شهرستانی، محمد بن عبدالکریم(1376ش.). مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار. محقق: محمد علی آذرشب، چاپ پنجم، تهران، دفتر نشر میراث مکتوب. [45]. شیحی، ابوالحسن علاء الدین(1415ق.). لباب التأویل فی معانی التنزیل. محقق: محمد علی شاهین، بیروت، دارالکتب العلمیه. [46]. شاطبی، محمد بن موسی(1341ش.). الموافقات، بی جا، دارالفکر. [47]. صالح، صبحی(1988م.). مباحث فی علوم القرآن. چاپ سوم، بیروت، دارالعلم للملایین. [48]. طباطبایی، سید محمد حسین(1417ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. چاپ چهارم، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. [49]. طبرسی، فضل بن حسن(1372ش.). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. چاپ دوم، تهران، ناصر خسرو. [50]. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر(1420ق). جامع البیان عن تاویل القرآن. بی جا، موسسة الرساله. [51]. طنطاوی، سید محمد(؟). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم. بی جا. [52]. طوسی، محمد بن حسن(؟). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت، دار احیاء التراث. [53]. عبد الباقی، محمد فواد(1364ق.). المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم. قاهره، دارالکتب المصریه. [54]. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه(1415ش.). تفسیر نورالثقلین. قم، انتشارات اسماعیلیان. [55]. عیاشی، محمد بن مسعود(1380ش.). کتاب التفسیر. تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، چاپخانۀ علمیه. [56]. فیض کاشانی، ملا محسن(1415ق). تفسیر الصافی. تهران، انتشارات صدر. [57]. قرطبی، محمد بن احمد (1384ق.). الجامع لاحکام القرآن. قاهره، دارالکتب المصریه. [58]. قمی، علی بن ابراهیم (1367ش.). تفسیر قمی. چاپ دوم، قم، دار الکتب. [59]. قمی، شیخ عباس(1379ش). منتهی الآمال فی تواریخ النبی والآل. چاپ دوم، قم، دلیل ما. [60]. قمی نیشابوری، نظام الدین(1416ق). غرائب القرآن و رغائب الفرقان. محقق: شیخ زکریا عمیرات، بیروت، دار الکتب العلمیه. [61]. کاشانی، ملافتح الله(1336ش. ). منهج الصادقین فی الزام المخالفین. چاپ چهارم، تهران، کتاب فروشی محمد حسن علمی. [62]. ماوردی، علی بن محمد(؟). النکت والعیون. بیروت، دارالکتب العلمیه. [63]. مراغی، احمد بن مصطفی(؟). تفسیر المراغی. بیروت، دار احیاء التراث العربی. [64]. مظهری، محمد ثناء الله(1412ق.). التفسیر المظهری، پاکستان، مکتب رشدیه. [65]. مکی، مجاهد بن جبر(1410ق.). تفسیر مجاهد. محقق:دکتور محمد بن عبدالسلام، مصر،دارالفکرالاسلامی. [66]. نحاس، ابوجعفر محمد بن احمد بن اسماعیل(؟). الناسخ و المنسوخ فی القرآن. بیروت، موسسه الکتب الثقافیه. [67]. نسفی، ابوالبرکات(1419ق.). تفسیر النسفی. چاپ دوم، محقق: یوسف علی بدیوی، بیروت، دارالکلم طیب. [68]. واحدی نیشابوری، ابوالحسن(1412ق). اسباب النزول القرآن. چاپ دوم، بی جا، دارالاصلاح. [69]. ----------(1415ق.). الوسیط فی تفسیر قرآن المجید. تحقیق: شیخ عادل احمد عبد، چاپ سوم، بیروت، دار الکتب العلمیه. [70]. یعقوبی، احمد بن اسحاق(1422ق). تاریخ یعقوبی، چاپ دوم، بیروت، دارالکتب العلمیه. [71]. یمانی صنعانی، ابوبکر عبدالرزاق(1419ق.). تفسیر عبدالرزاق، تحقیق: محمود محمد عبده، چاپ دوم، بیروت،دارالکتب العلمیه. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,949 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,325 |