تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,031 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,501,031 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,764,247 |
طنز کارناوالی و بازتاب آن در داستانهای بهرام صادقی | ||
جامعه شناسی هنر و ادبیات | ||
مقاله 5، دوره 6، شماره 1، فروردین 1393، صفحه 65-89 اصل مقاله (293.14 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsal.2014.53610 | ||
نویسندگان | ||
غلامرضا پیروز* 1؛ مرضیه حقیقی2 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران | ||
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران | ||
چکیده | ||
کارناوال (Carnival)یکی از زمینههای ایجاد کلام چندآوا در نظریۀ منطق گفتوگویی میخاییل باختین است. کارناوال که برآمده از جشنهای تودهای مردم در سدههای میانه است، در کلام، با مؤلفههایی نظیر طنز، تمسخر و شوخی، نفی ارزشهای حاکم بر جامعه، آمیختگی مرگ و زندگی، توجه به جسم و لذتهای جسمانی، انتقادهای اجتماعی و به طور کلی، با هر آنچه به رویاروییِ گفتمان تودهای و غیررسمی با گفتمان رسمی و غالب راه میبرد، نشان داده میشود. باختین، این نظریه را در تقابل با تکآوایی، شادیستیزی و جزماندیشی رژیم استالین مطرح کرد. نکتهای که این پژوهش بر آن تأکید دارد کاربست ویژۀ نظریۀ منطق گفتوگویی، بهویژه کارناوال، در تاریکترین و پراختناقترین ادوار تاریخ است. برای این منظور، بهرام صادقی، در جایگاه یکی از برجستهترین طنزپردازان معاصر فارسی که در دورۀ سیاهِ پس از شکست کودتای 28 مرداد 1332 به نگارش آثار طنزآمیز خود پرداخت، مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این پرسش بوده است که طنز موجود در داستانهای صادقی تا چه میزان با مؤلفههای سخن کارناوالی همخوانی دارد و زمینههای گرایش به چنین شیوهای چه بوده است؟ دستاورد پژوهش حاکی از آن است که طنز موجود در آثار صادقی با بسیاری از مؤلفههای سخن کارناوالی نظیرِ مرگاندیشی و آمیختگی مرگ و زندگی، نفی معاداندیشی و توجه به ابعاد جسمانی حیات انسانی، نفی ارزشهای حاکم بر جامعه، انتقادهای اجتماعی و غیره همسوست. از این رو، فضایی چندصدا و گفتوگوگرا بر آن حکمفرماست که در تقابل با عصر سیاه و پرخفقان بعد از کودتا قرار میگیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
: بهرام صادقی؛ چندصدایی؛ طنز؛ کارناوال؛ گروتسک؛ منطق گفتوگویی؛ میخاییل باختین | ||
مراجع | ||
.احمدی، بابک(1378). ساختار و تأویل متن. چاپ چهارم، تهران: مرکز. 2.اصلانی، محمدرضا(1384). بهرام صادقی؛ بازماندههای غریبی آشنا. تهران: نیلوفر. 3.باختین،میخاییل(1387).تخیل مکالمهای: جستارهایی دربارۀ رمان.ترجمۀرؤیاپورآذر، تهران: نی. 4.----------(1384).زیباییشناسی و نظریۀ رمان. ترجمۀ آذین حسینزاده، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات هنری. 5.----------(1377).«رابله و تاریخ خنده». درآمدی بر جامعهشناسی ادبیات، ترجمۀ محمدجعفر پوینده، تهران: نقش جهان، صص479- 512 . 6.پاینده، حسین(1373).«ریشههای تاریخی و اجتماعی رمانتیسم».ارغنون، شمارۀ2،صص101-108. 7.تامپسون، فیلیپ(1369). گروتسک در ادبیات، ترجمۀ غلامرضا امامی،شیراز: شیوا. 8.تودوروف، تزوتان(1377).منطق گفتوگویی میخاییل باختین. ترجمۀ داریوش کریمی، تهران: مرکز. 9.----------(1373).«باختین: بزرگترین نظریهپرداز ادبیات در قرن بیستم». سودای مکالمه، خنده، آزادی: میخاییل باختین؛ ترجمۀ محمدپوینده، تهران: آرست. 10.حلبی،علیاصغر(1365).مقدمهای بر طنز و شوخطبعی درایران.تهران: مؤسسۀپیک ترجمه ونشر. 11.دزفولیان، کاظم؛ طالبی، معصومه(1389).«مقایسۀ اساطیر یونان و ایران بر پایۀ اندیشههای باختین».نشریۀ ادبیات تطبیقی دانشگاه شهیدباهنر کرمان،دورۀ جدید،سال دوم، شمارۀ3، صص97- 115. 12.دستغیب، عبدالعلی(1376).«طنز تلخ بهرام صادقی و طنز شیرین ایرج پزشکزاد». گزارش، شمارۀ 82، صص 59-63 . 13.رهنما، تورج(1372).«طنز در داستان کوتاه امروز». چیستا، شمارۀ 104و105، صص370-375 . 14.زیما، پیر.و.(1377).«جامعهشناسی رمان از دیدگاه یان وات، لوکاچ، ماشری، گلدمن، باختین». درآمدی بر جامعهشناسی ادبیات، ترجمۀ محمدجعفر پوینده، تهران: نقش جهان، صص155-196. 15.سپانلو،محمدعلی(1340).نویسندگان پیشرو ایران،تهران: کتاب زمان. 16.سعیدی، سارا(1385). بازخوانی مجموعه داستانهای کوتاه «سنگر و قمقمههای خالی» اثر بهرام صادقی با تکیه بر مبانی نقد جدید. پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران،دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، گروه زبان و ادبیات فارسی. 17.شربتدار، کیوان؛انصاری، شهره(1391).«گروتسک و ادبیات داستانی: بررسی مفهوم گروتسک و کاوش مصداقهای آن در داستانهای کوتاه شهریار مندنیپور»، ادبیات پارسی معاصر، سال2،شمارۀ2، صص105-121. 18.شکورزاده، ابراهیم(1367).«فرانسوا رابله؛ نویسندۀ بزرگ و شوخطبع قرن شانزدهم فرانسه». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد،سال21، شمارۀ4، صص537-552. 19.صادقی، بهرام(1383). وعدۀ دیدار با جوجو جتسو. تهران: پژوهه. 20.----------(1354). سنگر و قمقمههای خالی. چاپ سوم، تهران: کتاب زمان. 21.----------(1353). ملکوت. چاپ چهارم، تهران: کتاب زمان. 22.صدر، رویا(1380).«بهرام صادقی، طنز و قمقمههای خالی». کتابماه ادبیات و فلسفه،شمارۀ44،صص58-61. 23.صنعتی، محمد(1382). «با مرگ به ستیز مرگ:بررسی روانشناختی ملکوت بهرام صادقی». تحلیلهای روانشناختی در هنر و ادبیات، چاپ دوم، تهران: مرکز. 24.غلامحسینزاده، غریبرضا؛ غلامپور، نگار(1387). میخاییل باختین. تهران: روزگار. 25.کریچلی، سیمون(1384). در باب طنز. ترجمۀ سهیل سمّی، تهران: ققنوس. 26.گلسرخی،خسرو(1377).«شناسنامهای تلخ». خون آبی بر زمین نمناک: در نقد و معرفی بهرام صادقی، به کوشش حسن محمودی، تهران: آسا، صص265-270. 27.مقدادی، بهرام؛ بوبانی، فرزاد(1382).«جویس و منطق مکالمه: رویکردی باختینی به اولیس جیمز جویس». پژوهشهای زبان خارجی، شمارۀ15،صص19-29. 28.مکاریک، ایرناریما(1390).دانشنامۀ نظریههای ادبی معاصر.ترجمۀ مهرانمهاجر ومحمد نبوی، چاپ چهارم، تهران: آگه. 29.موحد، عبدالحسین(1382). «طنز و خلاقیت». پژوهشهای ادبی، شمارۀ2،صص157-171. 30.مهدیپورعمرانی، روحالله(1379). مسافری غریب و حیران: نقد و بررسی گزیده داستانهای بهرام صادقی. تهران: روزگار. 31.میرعابدینی، حسن(1380). صد سال داستان نویسی ایران.(ج1و2)، چاپ دوم، تهران: چشمه. 32.نفیسی، آذر(1369)، «اندر باب نقش بازی در داستان(برداشتی از «آقای نویسنده تازهکار است» اثر بهرام صادقی)»، کلک، شمارۀ5، صص31-43. 33.نولز، رونلد(1391). شکسپیر و کارناوال پس از باختین. ترجمۀ رؤیا پورآذر، تهران: هرمس. 34.یزدی،نرگس؛ ابراهیمی،منصور(1390). «بررسی انگارههای کارناوالی در نمایشنامۀ رومئو و ژولیت از دیدگاه باختین»، نشریۀ هنرهای زیبا-هنرهای نمایشی وموسیقی، شمارۀ43، صص51-57. 35.Bakhtin, Mikhail (1984). Rabelais and His World. Helene Iswolsky(Tr.) Indiana University Press.
36.Hobby, Blake. & Deboer, Zachary Robert. (2009). "Carnival Virtues: Sex, Sacrilege and the Grotesque In Nathanael West's Miss Lonelyhearts", in: The Grotesque, Infobase.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,770 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,796 |