تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,512,053 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,774,538 |
تقسیمات سیاسی فضا و تعادل در نظام شهری منطقه (مورد مطالعه: تقسیم استان خراسان بزرگ) | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 8، دوره 2، شماره 4، دی 1393، صفحه 559-575 اصل مقاله (578.53 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2014.53601 | ||
نویسنده | ||
مرتضی محمدپور جابری* | ||
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
چکیده | ||
الگوی نظام شهری هر منطقه در طول زمان تحت تأثیر عوامل مختلفی شکل میگیرد که در این بین دولتها و تصمیمات دولتی نقش برجستهای در شکلدهی به شبکة شهری و روابط سکونتگاهی ایفامیکند. از جمله ابزارهای قدرتمند دولت در این زمینه که با انگیزة تمرکززدایی صورت میگیرد، سازماندهی سیاسی فضا و تقسیمات کشوری است. بر همین اساس، این پژوهش با هدف بررسی تأثیرات تقسیمات سیاسی- اداری استان خراسان بزرگ بر نظام شهری منطقه تدوین یافته است. نوع پژوهش کاربردی و روش انجام آن مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی است که با توجه به ماهیت موضوع، مطالعهای روندی و مقایسهای انجام شده است. برای جمعآوری اطلاعات از منابع کتابخانهای و نیز آمارهای رسمی استفاده شده است. به منظور پردازش دادهها از تکنیکها و مدلهای منطقهای شامل شاخصهای نخست شهری، ضریب کششپذیری، مدل آنتروپی و ضریب جینی استفاده شد. نتایج بررسیها نشان میدهد که تقسیم استان بر نظام شهری منطقه تأثیرگذار بوده و به تمرکززدایی جمعیتی و تقویت شهرهای کوچک و میانی کمک کرده است. هر چند این تغییرات چشمگیر نبود و عدم تعادل جمعیتی در بین شهرهای استان خراسان بزرگ همچنان مشهود است. | ||
کلیدواژهها | ||
استان خراسان؛ تعادل منطقه ای؛ تقسیمات سیاسی فضا؛ تمرکززدایی | ||
مراجع | ||
- ابراهامیان، یرواند (1377). ایران بین دو انقلاب، ترجمة احمد گلمحمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران، نشر نی. - ابراهیمزاده، عیسی (1386). مدل تحلیلی در ساماندهی فضاهای ناحیهای مورد: ناحیة یسنگان خاش، فصلنامة پژوهشهای جغرافیایی، شمارة 59، صص 54-35. - احمدیپور، زهرا؛ منصوریان، علیرضا (1385). تقسیمات کشوری و بیثباتی سیاسی در ایران (1357-1285)، فصلنامة ژئوپلتیک، سال 2، شمارة 1، صص89-62. - احمدیپور، زهرا؛ رحمتی، منصور؛ حافظنیا، محمدرضا (1391). تأثیر ارتقای سطح سیاسی فضایی بر گسترش توریسم استان اردبیل، مدرس علوم انسانی- برنامهریزی و آمایش فضا، دورة 16، شمارة 1، صص 121- 147. - اطاعت، جواد؛ موسوی، سیده زهرا (1387). تقسیمات کشوری و توسعة پایدار مطالعة موردی: ایران، فصلنامة ژئوپلتیک، سال 4، شمارة 3، صص 74-57. - اعتماد، گیتی (1373). تغییرات شبکة شهری ایران در دهة اخیر، مجلة معماری و شهرسازی، شمارة 25 و 26. - اعظمی، هادی؛ دبیری، علیاکبر (1390). تحلیل نظام تقسیم سیاسی فضا در ایران، فصلنامة ژتوپلیتیک، سال 7، شمارة 2، صص 181-147. - امیراحمدیان، بهرام (1383). تقسیمات کشوری، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. - ایزدی، کاظم (1372). مطالعة شبکة شهرهای مهم کشور، طرح کالبدی ملی ایران، وزارت مسکن و شهرسازی، شمارة 11. - باقری، اشرفالسادات (1375). کارکردهای شهرهای میانی در توسعة ناحیهای، مطالعة موردی نجفآباد و خمینیشهر، رسالة دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس. - بدیعی، ربیع (1367). جغرافیای مفصل ایران، جلد دوم، انتشارات اقبال. - پورطاهری، مهدی؛ نظری، ولیاله؛ افتخاری، رکنالدین؛ احمدیپور، زهرا (1390). نقش ارتقای سطوح مدیریت سیاسی فضا در توسعة روستایی با تأکید بر ایجاد استانهای جدید مطالعة موردی: استان قزوین؛ فصلنامة ژئوپلتیک، سال 7، شمارة 3، صص 52- 25. - تقوایی، مسعود؛ صابری، حمید (1389). تحلیلی بر سیستمهای شهری ایران طی سالهای 1335 تا 1385، مجلة مطالعات و پژوهش های شهری و منطقهای، سال دوم، شمارة 5. - حافظنیا، محمدرضا (1379). مبانی مطالعات سیاسی- اجتماعی، جلد اول، قم، انتشارات سازمان حوزهها و مدارس علمیه خارج از کشور. - زبردست، اسفندیار (1383). اندازة شهر، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. - زیاری، کرامتاله (1383). مکتبها، نظریهها و مدلهای برنامه و برنامهریزی منطقهای، انتشارات دانشگاه یزد. - سامتی، مرتضی (1386). تمرکززدایی و منافع تشکیل دولتهای محلی از منظر کارایی، مجلة تحقیقات اقتصادی، شمارة 78، صص 152-123. - شابیرجیما، جی؛ راندینلی، دنیس (1373). اجرای طرحهای تمرکززدایی در آسیا، ترجمة عباس حکیمی، انتشارات مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی، تهران. - صرافی، مظفر (1377). مبانی برنامهریزی منطقهای، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، تهران. - عظیمی، ناصر (1381). پویش نظام شهرنشینی و مبانی نظام شهری، نشر نیکا. - فیندلی، سلی (1377). برنامهریزی مهاجرتهای داخلی، ترجمة عبدالعلی لهساییزاده، انتشارات دانشگاه شیراز. - کریمیپور، یدالله (1381). مقدمهای بر تقسیمات کشوری ایران، جلد نخست وضع موجود، انتشارات انجمن جغرافیایی ایران. - مایو گونج، ارال؛ میسرا، ا، بی. (1368). توسعة منطقهای، ترجمة عباس مخبر، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، تهران. - محمدزاده تیتکانلو، حمیده (1384). ظرفیتسازی در شهرهای متوسط و توسعة فضایی منطقهای مورد (شهر بجنورد)، رسالة دکتری شهرسازی، دانشگاه تهران. - مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن (سالهای 90- 1335)، تهران. - مستوفی الممالکی، رضا (1380). شهر و شهرنشینی در بستر جغرافیایی ایران، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی ایران. - نبوی، مصطفی (1353). تمرکز و عدم تمرکز سیاسی و اداری در ایران. - ودیعی، کاظم (1349). مقدمهای بر جغرافیای انسانی ایران، انتشارات دانشگاه تهران. - Bolay, J.C.;Rabinovich, A. (2004). Intermediate cities in Latina America risk and opportunities of coherent urban development. Cities, Vol. 21, No. 5, pp. 407-421.
- Rondinelli, D.A. (1983). Secondary Cities in Developing countries: Policies for Diffusing Urbanization. Sage library of scol Research, Vol 154. Beverly Hills: sage Publications.
- United Nations Development Program (2008). Capacity Development practice notes. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,840 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,424 |