
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,694 |
تعداد مقالات | 72,260 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,300,542 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,159,059 |
تأملی بر «صراط مستقیم» از منظر ابنعربی و برخی از شارحان نظریههای عرفانی او | ||
مجله ادیان و عرفان | ||
مقاله 7، دوره 47، شماره 1، فروردین 1393، صفحه 121-146 اصل مقاله (797.68 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2014.53314 | ||
نویسندگان | ||
محمد ابراهیم مالمیر1؛ مریم ترکاشوند* 2 | ||
1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه | ||
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه | ||
چکیده | ||
صراط مستقیم یکی از موضوعات چالشبرانگیزی است که پیوسته در حوزههای مختلف، مورد توجه محققان، صاحبنظران و مفسران بوده است. در این میان، محییالدین عربی و عارفان پس از او عنایت ویژهای به این موضوع، نشان دادهاند. هدف این مقاله، تحلیل دیدگاه عرفانی ابنعربی و برخی از شارحان نظریههای عرفانی او دربارة صراط مستقیم است که با توجه به رویکرد عرفانی به آیۀ 56 سورۀ هود مطرح شده است. این تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. محورهای مورد بحث در آن، انقطاع عذاب از جهنمیان بدون خروج از جهنم و نیز تقسیم صراط مستقیم به سلوکی و وجودی، و تفاوت قایل شدن میان "الصراط المستقیم" (صراط الله) و "صراط مستقیم" (صراطهای ربها) است. یافتههای این جستار، گویای این است که براساس نظر عارفان صراط مستقیم وجودی که در قوس نزولی خلقت قرار دارد، بدون هیچگونه تمایز و تفاوتی مربوط به همۀ موجودات است، در حالیکه "صراط مستقیم سلوکی" به قوس صعودی خلقت مربوط میشود و تنها به انسانها اختصاص دارد. درواقع، نهتنها وجه تمایز انسانها از سایر موجودات است، بلکه تعیین کنندۀ مقام و مرتبۀ هر انسانی در راه رسیدن به کمال انسانی است. همچنین، بهدلیل سابق بودن رحمت خدا بر غضب او سرانجام، عذاب از اهل نار برداشته خواهد شد، و با وجود بودن در جهنم، از آلام و عذاب آن، رهایی مییابند. | ||
کلیدواژهها | ||
الله؛ رب؛ شارحان نظریههای عرفانی ابنعربی؛ صراط مستقیم؛ محییالدین عربی | ||
مراجع | ||
[1] آشتیانی، جلالالدین (1370). شرح مقدمۀ قیصری بر فصوصالحکم. ترجمۀ: سید حسین نصر، مقدمه هانری کربن، تهران، امیرکبیر. [2] ابنعربی، محییالدین (1946). فصوصالحکم. قاهره، دار احیاء کتب العربیه. [3] ---------- (1425). الشجره النعمانیه.شرح: صدرالدین القونوى، بیروت، دارالکتب العلمیه. [4] ---------- (1370). فصوصالحکم. چاپ دوم، تهران، انتشارات الزهرا. [5] ---------- (1367). مجموعه رسائل ابن عربى(مجلدان). بیروت، دار احیاء التراث العربى. [6] ---------- (1336). التدبیرات الالهیه فى اصلاح المملکه الانسانیه. لیدن، مطبعه بریل. [7] ---------- (؟). فتوحاتالمکیه (4جلدی). بیروت، دار صادر. [8] بالی زاده، مصطفیبن سلیمان (1422). شرح فصوصالحکم. بیروت، دار الکتب العلمیه. [9] پارسا، خواجه محمد (1366). شرح فصوصالحکم. تصحیح: جلیل مسگرنژاد، تهران، مرکز نشر دانشگاهی تهران. [10] پورحسن، قاسم، (1384)، «تفسیر عرفانی»، نشریۀ قرآن و حدیث پیام جاویدان، شمارۀ 9، زمستان، صص25-46. [11] جامی، عبدالرحمن (1381). نقدالنصوص فی شرح الفصوص. مقدمه و تصحیح: ویلیام چیتیک، چاپ ششم، تهران، مؤسسۀ پژوهشی. [12] جودی نعمتی، اکرم (1388). شیخ شورآفرین. زیرنظر: علیرضا مختارپور قهرودی، تهران، همشهری. [13] جهانگیری، محسن (1390). محییالدین ابنعربی. چاپ ششم، تهران، مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران. [14] جیلانی، عبدالکریمبن محمد (؟). الانسان الکامل فی معرفه الاواخر والاوائل. تصحیح: ابن عویضه، بیروت، دارالکتب العلمیه. [15] حر عاملی، محمدبن حسن (1409). وسائل الشیعه. قم، مؤسسه آلالبیت علیهمالسلام. [16] حقی بروسوی، اسماعیل (؟). تفسیر روح البیان. بیروت، احیاء التراث العربی. [17] حویزی، عبدعلیبن جمعه (1412). تفسیر نورالثقلین. تصحیح: سیدهاشم رسولی محلاتی، چاپ چهارم، قم، موسسه اسماعیلیان. [18] خمینی، روحاله (1381). آداب نماز. چاپ هفتم، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی،. [19] ---------- (1385). تفسیر سورۀ حمد. تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ سیزدهم. [20] خوارزمی، تاجالدین حسینبن حسن (1368). شرح فصوصالحکم. چاپ دوم، تهران، انتشارات مولی. [21] سیدابن طاووس، رضیالدین علیبن طاووس (1413). الیقین. تحقیق: انصاری، قم، مؤسسۀ دار الکتاب. [22] عفیفی، ابوالعلاء (1380)، شرحی بر فصوصالحکم. ترجمه: نصرالله حکمت، تهران، الهام. [23] فیض کاشانی، مولی محمدمحسن (1418). تفسیر الاصفی. قم، مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامی. [24] قندوزی، سلیمانبن ابراهیم (1416). ینابیع الموده لذوی القربى. تحقیق: سیدعلیجمال أشرف الحسینی، دار الأسوه للطباعه والنشر. [25] قیصری رومی، داوود (1375). شرح فصوصالحکم. به کوشش: سید جلالالدین آشتیانی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. [26] کاشانی، عبدالرزاق (1370). شرح فصوصالحکم. چاپ چهارم، قم، انتشارات بیدار. [27] مالمیر، محمدابراهیم، (1384)، «تأویل استنباطی و مستنبطات تأویلی در عرفان و تصوف»، مجلة علمی پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دوره 56، شماره 176، صص 141-160. [28] مجلسی، محمدباقر (1403). بحار الأنوار. تحقیق: علیاکبر غفاری، چاپ دوم، بیروت، مؤسسۀ الوفاء. [29] نصر، حسین، (1392)، «امام خمینی و عرفان نظری»، ترجمه: انشاءالله رحمتی، مجله حکمت و معرفت، زمستان. http://kualalumpur.icro.ir /index.aspx?siteid=262&pageid=31313 (1392/11/16) [30] نصر، حسین (1388). سه حکیم مسلمان. مترجم: احمد آرام، چاپ نهم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,946 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,299 |