تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,114,022 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,217,794 |
بررسی تغییرات کمی و کیفی اسانس هفت توده مرزه سهندی در شرایط زراعی | ||
به زراعی کشاورزی | ||
مقاله 1، دوره 16، شماره 4، بهمن 1393، صفحه 779-794 اصل مقاله (709.58 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jci.2015.53244 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه سفیدکن* 1؛ سیدرضا طبایی عقدایی2؛ میثم انصاری3؛ زهرا بهراد4؛ فاطمه عسگری4 | ||
1استاد، بخش گیاهان دارویی، مؤسسۀ تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، پیکانشهر، ایران | ||
2دانشیار، گروه تحقیقات زیست فناوری، مؤسسۀ تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، پیکانشهر، ایران | ||
3کارشناس ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران | ||
4کارشناس ارشد، بخش تحقیقات گیاهان دارویی، مؤسسۀ تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، پیکانشهر، ایران | ||
چکیده | ||
مرزۀ سهندی (Satureja sahendica Bornm.)یک گونة گیاهی انحصاری ایران است که در رویشگاههای طبیعی نواحی غرب و شمال غربی ایران پراکنش دارد. بهمنظور کشت و اهلی کردن و بررسی کمیت و کیفیت مواد مؤثرۀ آن در حالت زراعی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سالهای 1388-99 به اجرا در آمد. ابتدا، بذر هفت توده از این گونه از رویشگاههای طبیعی استان آذربایجان شرقی و استان کردستان جمعآوری و در مزرعۀ تحقیقاتی مؤسسۀ جنگلها و مراتع کشور کشت شد. سپس سرشاخههای گلدار آنها، طی سه سال متوالی پس از کشت در مرحلۀ گلدهی کامل به روش تقطیر با آب اسانسگیری شدند. اسانسها با استفاده از کروماتوگرافی گازی و گاز کروماتوگراف متصل به طیفسنج جرمی (GS-MS)و محاسبۀ شاخص بازداری تجزیه و شناسایی شدند. براساس نتایج، اختلاف معناداری بین تودههای مختلف از نظر بازده اسانس وجود داشت و تودههای با منشأ کردستان از بازده اسانس بیشتری برخوردار بودند. بیشترین بازده اسانس نیز، بهجز برای یک توده با منشأ کردستان، از گیاهان یکساله بهدست آمد. ترکیبهای عمدۀ اسانس در تمامی تودههای ژنتیکی، تیمول، پاراسیمن و گاماترپینن بودند. بیشترین مقدار تیمول در سال دوم مشاهده شد و تقریباً تمام تودهها در سال دوم از کیفیت اسانس بهتری نسبت به سالهای اول و سوم برخوردار بودند. مقدار گاماترپینن در همۀ نمونههای اسانس در سال دوم نسبت به سال اول کاهش و دوباره در سال سوم افزایش یافت. مقدار پاراسیمن در سه سال مورد بررسی، روند یکسانی نشان نداد. بهطور کلی، گیاهان یکساله بازده اسانس بیشتر و گیاهان دوساله کیفیت اسانس بهتری داشتند. | ||
کلیدواژهها | ||
اسانس؛ توده؛ تیمول؛ گاماترپینن؛ مرزه سهندی | ||
مراجع | ||
1 . جمزاد ز (1388) آویشنها و مرزهای ایران، مؤسسۀ تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 123 ص. 2 . زرگری ع (1361) گیاهان دارویی، جلد دوم، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران، 1001 ص. 3 . عباسی خ، سفیدکن ف و یمینی ی (1384) مقایسۀ بازده و ترکیبهای اسانس دو گونه مرزۀ S.khuzistanicaو 4 . طباطبایی رئیسی ع، خلیقی ا، کاشی ع، اثنیعشری س، بامداد مقدم ص و دل آذر ع (1386) فعالیت آنتیاکسیدانی ترکیبهای شیمی اسانس بخشهای Satureja sahendica Bornm. علوم دارویی. 1: 3-6. 5 . میرحیدر ح (1372) معارف گیاهی، جلد اول، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران. 539 ص. 6 . میرزا م، سفیدکن ف و احمدی ل (1375) اسانسهای طبیعی، استخراج، شناسایی کمی و کیفی و کاربرد، انتشارات مؤسسۀ تحقیقات جنگلها و مراتع کشور. تهران، 205 ص. 7 . Adams RP (1995) Identification of Essential Oil Components by Gas Chromatography/Mass Spectroscopy. Allured, Coral Stream, IL.
8 . Ahmadi Sh, Sefidkon F, Babakhanlo P, Asgari F, Khademi K and KArimifar MA (2009) Comparing Essential oil composition of Satureja bachtiarica Bunge before and full flowering stages in filed and provenance. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants. 25(2): 159-169.
9 . Baher Z, Mirza M and Ghorbanli M (2002) The influence of water stress on plant height, herbal and essential oil yield and composition in Satureja hortensis L. Flavour and Fragrance. 17(14): 275-277.
10 . Baser KHC, Ozek T, Kirimer R and Tumen G (2004) A comparative study of the essential oils of wild and cultivated Satureja hortensis L. Essential Oil Research. 16(5): 422-424.
11 . Ćavar S, Maksimović M, Edita Šolić M, Jerković-Mujkić A and Bešta R (2008) Chemical composition and antioxidant and antimicrobial activity of two Satureja essential oils. Food Chemistry. 111: 648-653.
12 . Chalchat JC, Gorunovic MS and Maksimovic ZA (1999) Essential oil of Satureja kitaibelii Wierzb. F. aristata (Vand) Hayek, lamiaceae from eastern Serbia. Essential Oil Research. 11: 691-692.
13 . Hajhashemi V, Ghannadi A and Pezeshkian SK (2002) Antinocicieptive and anti-inflammutory effect of Satureja hortensis lL, extracts and essential oil. Ethnopharmacol. 82(2-3): 83-87.
14 . Javidnia K, Miri R, Edraki N and Nasiri A (2005) Chemical constituensts of the volatile oil of Satureja macrantha from Iran. First Seminar of Medicinal and Natural Products Chemistry, Shiraz, Iran, 10-11 May. 86p.
15 . Kurcuoglu M, Then G and Baser KHC (2001) Essential oil constituents of Satureja biossieri from Turkey. Khimiya Prirodnykh Soedinenii. 37(4): 280-281.
16 . Leak G, Gasper F and Santos R (2003) Effect of water on the solubility of essential oils in dense CO2. Essential Oil Research. 15: 172-177.
17 . Novak J, Bahoo L, Mitteregger U and Franz C (2006) Composition of individual essential oil glands of savory (Satureja hortensis L., (Lamiaceae) from Syria. Flavour and Fragrance. 21: 731-734.
18 . Omidbaigi R (1997) Approaches to Production of Medicinal Plants. Tehran, 195 p (In Persian).
19 . Rechinger KH (1982) Satureja in Flora Iranica, Akademische Druck-u. Verlagsamstalt, Graz. 37(4): 495-504.
20 . Rojas LB and Usubillaga A (2000) Composition of the essential oil of Satureja brownei (SW.) Briq. From Venezuela. Flavour and Fragrance. 15: 21-22.
21 . Sefidkon F, Abbasi K and Bakhshi Khaniki G (2006) Influence of drying and extraction methods on yield and chemical composition of the essential oil of Satureja hortensis. Food Chemistry. 99: 19-23.
22 . Sefidkon F and Ahmadi SH (2000) Essential oil of Satureja khhuzistanica Jamzad. Essential oil Research. 12: 427-428.
23 . Sefidkon F, Akbarinia A and Barazandeh MM (2009) Essential oil content and composition of Satureja sahendica Bornm. in different stage of plant growth. Essential Oil Research. 21: 112-114.
24 . Sefidkon F and Jamzad Z (2000) Essential oil of Satureja bachtiarica Bunge. Essential Oil Research. 12: 545-546.
25 . Sefidkon F and Jamzad Z (2004) Chemical variation in the essential oil of Satureja sahendica from Iran. Food Chemistry. 88: 325-328.
26 . Sefidkon F and Jamzad Z (2005) Chemical composition of the essential oil of three Iranian Satureja species (S. mutica, S. macrantha and S. intermedia). Food Chemistry. 91: 1-4.
27 . Sefidkon F, Janzad Z and Mirza M (2004) Chemical variation in the essential oil of Satureja sahendica from Iran. Food Chemistry. 88: 325-328.
28 . Shibamoto T (1987) Retention indices in essential oil analysis, P. 259-275, In: capillary Gas chromatography in Essential oil Analysis. Edits, P. Sandra and C. Bicchi, Dr. Alfred Heuthig Verlag, NewYork.
29 . Simon JE, Chadwick AF and Graker LE (1981) Herbs and Indexed Biblogbraphy. Archon books, 710 p.
30 . Skocibusic M and Bezic N (2004) Phytochemiccal analysis and in vitro antimicrobial activity of two Satureja species essential oil. Phytotherapy Research. 18(12): 964-970.
31 . Tabatabaei Rasti AR, Khalighi A, Kashi A, Asnaashari S, Bamdad Moghadam S and Delazar A (2007) Antioxidant activity and chemical composition of essential oil of Satureja sahendica Born. Pharmaceutical Sciences. 3: 1-6.
32 . Teimouri M, Bahar Z and Mirza MA (2003) Antimicrobial activity of essential oil of Satereja laxiflora G. Koch before and after flowering. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants. 13: 49-68.
33 . Thume G, Baser KHC, Demirci B and Ermin N (1998) The essential oils of Satureja coerulea Janka and Thymus aznavourii Velen. Flavour and Fragrance. 13(1): 65-67. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,846 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,504 |