تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,533 |
تعداد مقالات | 70,506 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,125,766 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,233,964 |
تحلیل ویژگی واحدهای ژئومورفولوژیکی مؤثر در استقرار و شکلگیری سکونتگاههای شمال غرب استان گیلان | ||
پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
مقاله 9، دوره 48، شماره 1، فروردین 1395، صفحه 125-140 اصل مقاله (1.67 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2016.51823 | ||
نویسنده | ||
رفعت شهماری اردجانی* | ||
استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا | ||
چکیده | ||
استقرار و پیدایش سکونتگاهها، بیش از هر چیز تابع شرایط محیط طبیعی (زمینشناسی، توپوگرافی، خاک، ژئومورفولوژی، هیدرولوژی و آبوهوا)، بهویژه ژئومورفولوژی است؛ چراکه پدیدههای ژئومورفولوژیک، بر مکانگزینی، پراکندگی، حوزۀ نفوذ، توسعۀ فیزیکی و مورفولوژی سکونتگاهها تأثیر دارند؛ بنابراین، در بسیاری از کارهای مدیریت محیطی و آمایش سرزمینی، مهمترین و مفیدترین کمک ژئومورفولوژیست، نمایش اشکال و عوارض سطح زمین در نقشههای ژئومورفولوژی است. بدینترتیب، برنامهریزان بهراحتی میتوانند عوارض مناسب و نامناسب را از یکدیگر تشخیص دهند. این مقاله، از طرحی پژوهشی با عنوان «تهیة نقشة ژئومورفولوژی غرب استان گیلان با مقیاس 1:25000» استخراج شده و به هدف ترسیم عوارض سطح زمین، تنگناها و موانع توسعۀ فیزیکی و همچنین پراکندگی تعداد سکونتگاههای محدودۀ پژوهش انجام گرفته است. روش پژوهش براساس تحلیل فرم و فرایند در نقشههای توپوگرافی 1:25000 و زمینشناسی 1:100000، تهیۀ عکس هوایی است. درنهایت، در چند مرحله بازدید صحرایی، تمام اطلاعات و دادهها روی زمین ارزیابی شدند. مطابق نتایج، پدیدههای ژئومورفولوژی، در چهار واحد ساحل، جلگه، کوهپایه و کوهستان، از شرق به غرب قرار گرفتهاند. همین امر کافی است تا سکونتگاهای شهری و روستایی محدودة پژوهش، از لحاظ پراکندگی و تراکم، حالت یکنواخت و متجانسی نداشته باشند؛ بهطوریکه از شرق (محدودۀ ساحل و جلگه) به غرب (محدودۀ کوهپایه و کوهستان)، هم بر تعداد سکونتگاهها و هم بر پراکندگی آنها افزوده شده است. 692 آبادی در چهار شهرستان غرب استان گیلان (آستارا، تالش، رضوانشهر و ماسال) وجود دارد که از این تعداد، 398 آبادی (42/55 درصد) در غرب (محدودۀ کوهپایه و کوهستان) و 294 آبادی (57/44 درصد) در شرق (محدودۀ جلگه و ساحل) قرار دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
توسعة فیزیکی؛ سکونتگاه؛ شهر و روستا؛ غرب گیلان؛ نقشة ژئومورفولوژی | ||
مراجع | ||
ثروتی، محمدرضا، خضری، سعید و توفیق رحمانی، بررسی تنگناهای طبیعی توسعة فیزیکی شهر سنندج، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، 1388، شمارههای 26 و 27، صص 17-23. Servati, M. R., Khezri, S. and Rahmani, T., Check Normal Physical Development Problems in Sanandaj, Physical Geography Researches, 2009, No. 26 and 27, PP. 17-23. (In Persian) ثروتی، محمدرضا، 1381، ژئومورفولوژی منطقهای ایران، انتشارات سازمان جغرافیایی، تهران. Servati, M., 2002, Iran's Regional Geomorphology, Geographical Publications: Tehran. (In Persian) رامشت، محمدحسین، 1385، نقشههای ژئومورفولوژی (نمادها و مجازها)، انتشارات سمت، تهران. Ramesht, M. H., 2006, Maps of Geomorphology (Symbols and Metaphors), Publication of Samt, Tehran. (In Persian) رضاییمقدم، محمدحسین و مهدی ثقفی، طبقهبندی و تحلیل مورفولوژی، لندفرمهای زمین با استفاده از DEMو GIS، نشریة دانشکدة علوم انسانی و اجتماعی، سال 1384، شمارۀ 14، صص 25-31. Rezaeimoghaddam, M. H. and Saghafi, M.,2005, Classification and Analysis of Morphology of the Earth Landforms Using DEM and GIS, Journal of the Faculty of Humanities and Social Science, No. 14, PP. 31-25. (In Persian) رجایی، عبدالحمید، 1369، نقشههای ژئومورفولوژی و کاربرد آن در پژوهشهای علمی و برنامهریزی عمران ناحیهای، مجلۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال سیوسوم، شمارههای 135 و 136، صص 30- 48. Rajaei, A.,1990 ,MAPS Geomorphology and Its Application in Civil Scientific Research Planning Area, Journal of Literature and Human Sciences of University of Tabriz, Vol. 33, No. 135 and 136, PP. 30-48. (In Persian) رجایی، عبدالحمید، 1382، کاربرد ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین و مدیریت محیط، چاپ دوم، نشر قومس، تهران. Rajai, Abdulhamid,2003 The Application of Geomorphology in Land use planning and Environmental Management, 2nd Edition, Published Ghomes, Tehran. (In Persian) سرور، جلیلالدین، 1381، تهیة نقشههای ژئومورفولوژی شرق استان گیلان با مقیاس 1:25000، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت. Server, J.,2002 mapping of Geomorphology East Gilan Regionwith a Scale of 1: 25,000 project, Islamic Azad University, Rasht. (In Persian) سعیدی، عباس، 1377، مبانی جغرافیای روستایی، انتشارات سمت، تهران. Saeidi, A., 1998, Fundamentals of Rural Geography, Publication of Samt, Tehran. (In Persian) سازمان برنامهوبودجه، 1378، مختصات جغرافیایی استان گیلان براساس آخرین تقسیمهای سیاسی 1377، سازمان برنامهوبودجة استان گیلان، گیلان. Plan and Budget Organization,1999, The Geographical peculiarities of Gilan Regionon the Last Political Divisions 1377, Plan and Budget Organization of Gilan. (In Persian) شهماری، رفعت، 1391، تهیة نقشههای ژئومورفولوژی غرب استان گیلان با مقیاس 1:25000، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا. Shahmari, R., 2012, mapping of geomorphology West GilanRegion with scale 1: 25000, Project, Islamic Azad University, Astara. (In Persian) شایان، سیاوش، زارع، غلامرضا و امیری، شهرام، 1378، نقشههای ژئومورفولوژی، تاریخچه، ضرورت و کاربرد، سال بیستم، شمارة 79، صص12-21. Shayan, S., Zare, G. H. and Amiri, Sh., 1999, Geomorphology, History, Necessity and Application, , Vol. 20, No. 79, PP. 12-21(In Persian) مولائی هشجین، نصراله، 1381، تحلیلی پیرامون کاربرد جغرافیا در برنامهریزی توسعة فیزیکی سکونتگاههای روستایی در ایران، فصلنامة فضای جغرافیایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، سال دوم، شمارة 6، صص17-26.
مولائی هشجین، نصراله، 1386، الگوی توزیع فضایی جمعیت در جنوب غربی دریای خزر (1345- 1400)، فصلنامة پژوهشهای جغرافیایی، سال23، شمارة 59، صفحة 2. Molaei Hashjin, N., 2007, Spatial Distribution of Population in the South-West of the Caspian Sea (1400 1345), Journal of Geographical research , Vol.23, No. 59, P. 2. (In Persian) Chueca, J., et al, 2008, Geomorphological Map of the Alta Ribagorza (Centeral Pyrenees, Spain), Journal of Maps. Gustavsson, Marcus, 2005, Development of a Detailed Geomorphological Mapping System and Geodatabase in Sweden, Licentiate Thesis. May, J. H., 2008, A Geomorphological Map of the Quebrada de Purmamarca,Jujuy, Journal of Maps, NW Argentina. Rao, D. P., 1978, Utility of Landsat Coverage in Small Scale Geomorphological Mapping, Some Examples from India, Jour.ind.soc.photo-int.vol.vi.no.2. Rao, D. P, 2002, Remote Sensing Application in Geomorphology, Journal of Tropical Ecology, International Society for Tropical Ecology. Fellman, J., Getis, A. and Getis, J., 1990, Human Geography (Land Scapes of Human Activities), Brown Publishers, W.M.C. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,545 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,267 |