تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,495,957 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,757,907 |
اقیانوس منجمد شمالی، صحنۀ تقابل ژئواکونومیکی و ژئواستراتژیکی قدرتهای بزرگ | ||
پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
مقاله 3، دوره 46، شماره 1، اردیبهشت 1393، صفحه 31-48 اصل مقاله (2.31 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2014.50592 | ||
نویسندگان | ||
زهرا پیشگاهی فرد1؛ سعیدرضا خلخالی* 2؛ سجاد کریمی پاشاکی3 | ||
1استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات | ||
3دانشجوی مقطع دکترای رشته جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم تحقیقات | ||
چکیده | ||
اهمیت قطب شمال در قرن حاضر از زمانی نمایان شد که روسیه یک فروند زیردریایی خود را در دوم اوت سال 2007، به ژرفای 4261 متری اقیانوس منجمد شمالی فرستاد و پرچم این کشور را در بستر این اقیانوس نصب کرد. درواقع این عمل روسیه، زمینهساز مناقشهای بزرگ بین کشورهای حاشیۀ قطب شمال شد و حقیقت یکی از نظریههای ژئوپلیتیکی قرن گذشته بهنام «نئوماهانیزم» را بر همگان روشن کرد. این نوشتار در جستوجوی آن است که مشخص کند، حاکمیت بر اقیانوس منجمد شمالی بهدلیل داشتن یکچهارم منابع هیدرو کربن جهان و همچنین کوتاهشدن مسیر هوایی و دریایی بهدلیل گذشتن از دایرۀ عظیمه، سببشده که قدرتهای بزرگی همچون ایالات متحدۀ آمریکا و روسیه، بر سر تصاحب این منابع در حال رقابت و حتی تقابل با یکدیگر باشند؛ چرا که براساس نظریۀ نئوماهانیزم، در آینده کسی قدرت جهانی خواهد بود که بتواند بر این اقیانوس حاکمیت کامل داشته باشد. سؤال اینجاست که آیا ویژگیهای ژئواکونومیکی اقیانوس منجمد شمالی، میتواند زمینۀ تقابل قدرتهای بزرگی همچون ایالات متحدۀ آمریکا، روسیه، کانادا، نروژ و... را در این منطقه ایجاد کند؟ این پژوهش با بررسی توصیفی ـ تحلیلی، در نظر دارد با استفاده از نظریههای مطرحشده و تلفیق آنها و دستیابی بر یک چارچوب نظری جدید، به بررسی موضوع پژوهش بپردازد. به نظر میرسد اهداف کشورهای حاشیۀ این اقیانوس، بهدلیل داشتن منابع بسیار عظیم و غنی در قرن حاضر، بر مفهوم ژئواکونومی منطبق شدهاند؛ به همین سبب، اقیانوس منجمد شمالی را صحنۀ عملیات فرداهای دور نامیدهاند و در برخی منابع و کتب علمی، لقب مدیترانۀ قطبی را برای آن برگزیدهاند تا بار دیگر اقتصاد و در رأس آن انرژی را، منشأ تحولات استراتژیک قرار دهند. | ||
کلیدواژهها | ||
استراتژیک؛ اقیانوس منجمد شمالی؛ ژئواکونومی؛ صحنۀ عملیات؛ مدیترانه قطبی | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,782 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,703 |