تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,028 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,499,285 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,761,737 |
تقدس فراگیر فضا در اسلام: نگاه تکلیفگرا | ||
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی | ||
مقاله 5، دوره 17، شماره 4، دی 1391، صفحه 1-16 اصل مقاله (1.79 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfaup.2012.36365 | ||
نویسنده | ||
مسعود ناری قمی* | ||
دانشجوی دکتری معماری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
چکیده در این نوشتار مفهوم مقدّس بودن کالبد از حیث ادراکی و انتساب آن به مکان یا فضا از دید اسلام با رجوع به منابع اصلی سنّت بازنگری شده است و تقدّس به عنوان مفهومی عارض بر فضا (که مبنای الیاده در تعبیر مکان یا عنصر مقدس در مقابل عنصر عادی (نامقدس) و یکی از مؤثرترین تعابیر شکل دهنده به نظریههای معرفتگرا در تحلیل معماری اسلامی بوده است)، با استفاده از ایدة اولیة ارایه شده از سوی سامرعکاش، مورد نقد قرار گرفته است و به صورت رهیافتی جدید، توسعه داده شده است. به این منظور پس از بحثی در مفاهیم مختلف عنصر مقدس، دیدگاه «تکلیفگرا» در مقابل «معرفتگرا» در حوزة اسلامی طرح و بحث میشود و بر مبنای دیدگاه نخست، تبیین جدیدی از مفهوم تقدّس برای فضا ـمکان ارائه میشود که مشتمل است بر دو گونه بنیادی ایجاد و ادراک قدسیت: یکی فراگیر و متعلّق به کلّ فضا و دیگری خاص فضا و قابل اکتساب؛ و هر دو از لحاظ ادراکی ماهیتی «بازشناسانه» دارد. سپس این تبیین برای دو عنصر کانونی محیط کالبدی در متون اسلامی ـ «مسجد» و«بیت» ـ به صورت موردی اعمال میشود و در نتیجه الگویی فراگیر از مفهوم تقدس در محیط کالبدی اسلامی ارائه میگردد. | ||
کلیدواژهها | ||
واژههای کلیدی مکان مقدس؛ تکلیف¬گرایی؛ معرفت¬گرایی؛ منابع سنّت؛ بیت؛ مسجد | ||
اصل مقاله | ||
| ||
مراجع | ||
فهرست منابع آپیا، آنتونی (1388)، درآمدی بر فلسفه معاصر غرب، انتشارات گام نو، تهران. [امام] علیّ بن ابی طالب (علیه السلام) (1378) [قرن اول هـ.ق]، نهج البلاغه، سیّد رضی، قرن 5، ترجمه : شهیدی، سیّد جعفر، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهاردهم، تهران. خسروی حسینی سید غلامرضا (1375)، ترجمه وتحقیق مفردات الفاظ قرآن، انتشارات مرتضوی، تهران. شیخ صدوق (1418ق) [ق4 هـ ق]، الهدایة فی الأصول و الفروع، مؤسسه امام هادی (علیه السلام)، ، قم. شیخ صدوق (1403ق) [قرن 4 هـ.ق]، معانی الأخبار، جامعه مدرسین ، قم. شیخ صدوق(1367) [قرن 4 هـ.ق]، من لا یحضره الفقیه، ترجمه: علی اکبر غفاری، ، نشر صدوق، تهران. شیخ صدوق (1363) [قرن 4 هـ.ق]، الخصال، جامعه مدرسین ، قم. طبرسی، [شیخ] حسن (1370) [قرن 6 هـ.ق]، مکارم الاخلاق، شریف رضی، چاپ چهارم، قم. عباسی، ولی الله (1384)، ماهیت شناسی تجربة دینی، مجله اندیشه حوزه، فروردین و اردیبهشت، خرداد و تیر 1384 - شماره 51و52، صص66 تا 154. عسکری خانقاه، اصغر و سجادپور، فرزانه (1383)، نگرش قدسی، اندیشه قدسی، نامة پژوهش، شماره9، صص 120-99. محمد بن یعقوب کلینی رازی (به کوشش محمد باقر بهبودی)(1363)، گزیده کافی، ج2، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. ثقة الاسلام کلینی (1365) [قرن 4-3]، الکافی، 8ج، چاپ چهارم، دار الکتب الإسلامیة، تهران. طالقانی (آیة ا...)، سید محمود (1342)، پرتوی از قرآن، ج1 و 2، شرکت سهامی انتشار، تهران. طباطبایی (آیت ا..)، سید محمد حسین (1374)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه : سید محمد باقر موسوی همدانی، چاپ پنجم، دفتر انتشارات اسلامی جامعهی مدرسین حوزه علمیه قم، قم. فضل بن حسن حفید شیخ طبرسى، (1379) [قرن هفتم هـ.ق]، مشکاة الانوار، ترجمه: مهدی هوشمند و عبدا... محمدی، دارالثقلین. شقاقی، پژمان (1384)، کالبدخدایان، قصیدهسرا، تهران. Akkach, Samer (2005), Cosmology and architecture in premodern Islam: an architectural reading of mystical ideas, (SUNY series in Islam Seyyed Hossein Nasr, editor), State University of New York, USA.
Bianca, S. (2000), Urban Form in the Arab World: past and Present, vdf, Zürich.
Eliade,M. (1956),The Sacred and the Profane: the Nature of Religion, Translated from the French by Willard R. Trask, Harcourt, Brace & World, Inc. New York.
Goffman, E. (1959), The presentation of Self in Everyday Life, Doubleday Anchor Books, New York.
Henkel, H. (2007),”The location of Islam: Inhabiting Istanbul in a Muslim way“, in AMERICAN ETHNOLOGIST, Vol. 34, No. 1, pp. 57–70.
Heynen, H. (1999), Architecture and modernity : a critique, MIT press.
Nasr, Seyyed Hossein (1981),Islamic Life and Thought, State University of New York Press, USA.
Norberg –Schulz, C. (1976), Genius Loci: Towards a Phenomenology of architecture, Rizzoli, New York.
Sharr, A. (2007), Heidegger for architects, Routledge, UK & USA.
Simmel, G. (2005), Bridge and Door, in “Rethinking Architecture”, Leach, Neil.(editor), Routledge,London and New York
Wynn, Mark R. (2009), Faith and Place: An Essay in Embodied Religious Epistemology, Oxford University Press Inc., New York.
Rapoport, Amos(1977), Human Aspects of Urban Form, Pergamon Press, UK.
Speed F. (2003), The sacred environment: an investigation of the sacred and its implications for place-making, in Constructing place: mind and matter (edited by Sarah Menin), Routledge, USA and Canada.
Mazumdar & Mazumdar(2004), Religion and place attachment: A study of sacred places, in Journal of Environmental Psychology, 24 (2004), pp. 385–397.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5,753 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,273 |