
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,693 |
تعداد مقالات | 72,239 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,221,174 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,050,008 |
بررسی تأثیر خشکسالی بر آبهای زیرزمینی در حوضهی آبی دهگلان ـ کردستان | ||
پژوهش های جغرافیای طبیعی | ||
مقاله 2، دوره 44، شماره 1، اردیبهشت 1391، صفحه 19-36 اصل مقاله (1.75 M) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jphgr.2012.24732 | ||
نویسندگان | ||
جواد خوشحال1؛ حسنعلی غیور2؛ مسعود مرادی3 | ||
1دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدهی علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان | ||
2استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدهی علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان | ||
3کارشناسی ارشد اقلیم شناسی، دانشکدهی علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
دشت دهگلان یکی از بزرگترین دشتهای کشاورزی استان کردستان بوده و قطب کشاورزی استان بهشمار میرود. روند روبهرشد جمعیّت در دهههای اخیر، توسعهی اجتماعی و اقتصادی، رونق کشاورزی در منطقه و نیز، توسعهی صنایع متوسّط و کوچک در دشت دهگلان، موجب افزایش برداشت از منابع آبی زیرزمینی در این منطقه شده است. بنابراین، هدف از این پژوهش بررسی واکنش آبهای زیرزمینی نسبت به خشکسالیها در دورههای مختلف با توجّه به ویژگی دورههای خشک از نظر شدّت و طول دوره است. در این پژوهش دادههای اقلیمی، هیدرومتری و آمار 51 حلقه چاه مشاهدهای در حوضهی دهگلان طیّ دورهی آماری 1365 تا 1383 استفاده شده است. ابتدا دورههای رخداد، شدّت و مدّت خشکسالی در حوضه با استفاده از روش SPI محاسبه شد. سپس رگرسیون چندمتغیّره میان فراسنجهای اقلیمی و آبهای سطحی با سطح آبهای زیرزمینی و نیز رگرسیون یک متغیّره میان دبی در خروجی حوضه با سطح ایستابی، بهکمک نرمافزار اسپلاس در سطح اطمینان 95% بررسی شد. در ادامه، تغییرات سطح ایستابی در ارتباط با دورههای خشکسالی بررسی شده و در محیط GIS و بهروش کریجینگ پهنهبندی شد. نتایج نشاندهندهی معنادار نبودن فراسنجهای اقلیمی در ارتباط با سطح ایستابی است؛ اما تغییرات دبی، دارای ضریب تعیین 71% با سطح ایستابی است. تغییرات سطح ایستابی در ارتباط با شدّت و طول دورههای خشکسالی نشان میدهد که با توجّه به برداشت بیش از اندازهی مجاز از سفرهی آب زیرزمینی، خشکسالیهای طولانی-مدّت، تأثیر مخرّبتری نسبت به دورههای کوتاهتر در افت سطح ایستابی داشتهاند. همچنین پهنهبندی خشکسالی در سطح حوضه و سطح ایستابی دشت با استفاده از تحلیلهای مکانی و فضایی در GIS نشان میدهد که افت سطح ایستابی، افزونبر شدّت و طول خشکسالی نسبت به کاهش تراکم آبراهه در رودخانه نیز حسّاسیّت قابل توجّهی دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
آبهای زیرزمینی؛ خشکسالی؛ دشت دهگلان | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,519 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,598 |