تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,533 |
تعداد مقالات | 70,507 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,127,985 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,235,522 |
تحلیل نابرابریهای توسعهی ناحیهای در ایران | ||
پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
مقاله 9، دوره 43، شماره 4 - شماره پیاپی 78، دی 1390، صفحه 153-168 اصل مقاله (528.65 K) | ||
نویسندگان | ||
مسعود تقوایی1؛ حمید رضا وارثی1؛ رعنا شیخ بیگلو2 | ||
1دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان | ||
2دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری، دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
نابرابری و ابعاد مختلف آن نشانههای مشخّصی از توسعهنیافتگی شمرده میشود. تفاوتها و نابرابریهای منطقهای و ناحیهای تهدیدی جدّی برای کشورها بهشمار میرود، زیرا زمینههای دستیابی به وحدت و یکپارچگی ملّی را دشوار میکند. برای فراهم کردن مبنای علمی و منطقی برای کاستن نابرابریها، ارزیابی جامعی از وضعیّت موجود توسعهی نواحی با در نظر گرفتن شاخصهای مختلف، بسیار ضروری است. پس از انجام این ارزیابی، میتوان برای روبهرو شدن با مشکلات مناطق محروم اقدام کرد. مطالعهی حاضر به ارزیابی سطح توسعهیافتگی شهرستانهای ایران و تحلیل نابرابری میان آنها از نظر شاخصهای مختلف توسعه پرداخته است. بدین ترتیب که پس از مطالعه و بررسی منابع موثّق آماری مربوط به سال 1385، تعداد 54 شاخص توسعه تدوین شد؛ وزن شاخصها با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) تعیین شد و درنهایت، میزان توسعهیافتگی شهرستانها با بهرهگیری از روش TOPSIS مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین، برای تبیین میزان نابرابری در بخشهای مختلفِ مورد مطالعه، ضریب پراکندگی مربوط به هر بخش محاسبه شد. نتایج پژوهش، نابرابری آشکاری را میان سطح توسعهی شهرستانها نشان میدهد. شهرستانهای شمیرانات، تهران و دماوند بهعنوان توسعهیافتهترین شهرستانهای کشور، بههمراه سایر شهرستانهای توسعهیافته بیشتر در بخشهای مرکزی کشور واقع شدهاند. در حالی که بیشتر شهرستانهای توسعهنیافته و محروم در مناطق حاشیهای و مرزی قرار گرفتهاند. تحلیل ضریب پراکندگی نیز نشان میدهد که بیشترین نابرابری شهرستانها بهترتیب مربوط به بخشهای امکانات زیربنایی، کشاورزی و مسکن است. بنابراین، برای دست یافتن به یکپارچگی ملّی، ارتقای سطح توسعهی اقتصادی ـ اجتماعی و پایداری سیاسی، کاستن نابرابریهای ناحیهای امری ضروری و گریزناپذیر است. | ||
کلیدواژهها | ||
سطح توسعهیافتگی؛ شهرستانهای ایران.؛ ضریب اختلاف؛ نابرابریهای توسعهی ناحیهای | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,243 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,692 |