تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,021 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,498,020 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,759,841 |
بررسی نقش تکتونیک در ناهنجاری مورفومتری شبکهی زهکشی در چهار حوضهی آبخیز در زاگرس | ||
پژوهش های جغرافیای طبیعی | ||
مقاله 4، دوره 43، شماره 76 - شماره پیاپی 571693، مهر 1390، صفحه 51-70 اصل مقاله (1.69 M) | ||
نویسندگان | ||
شهرام بهرامی1؛ مهران مقصودی2؛ کاظم بهرامی3 | ||
1استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت معلم سبزوار | ||
2دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
3دانشجوی کارشناسی ارشد زمینشناسی مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران | ||
چکیده | ||
این پژوهش، نقش تکتونیک در ناهنجاری سیستم زهکشی در چهار حوضهی زهکشی پیران، پاطاق، کمندان و درّهتخت در زاگرس شمالغرب را بررسی کرده است. شاخص ناهنجاری سلسلهمراتبی (?a)، شاخص انشعابات (R)، شاخص عدم تقارن حوضه (AF)، شاخص تقارن توپوگرافی عرضی حوضه (T) و الگوی زهکشی پارامترهای مورد بررسی این پژوهش هستند. پارامترهای مذکور، بر اساس نقشههای توپوگرافی با مقیاس 50000/1 بهدست آمد. خطوط منحنی میزان، با اختلاف ارتفاع 20 متر حوضهها در محیط نرمافزار ILWIS رقومی شد و بر اساس آن، نقشهی مدل ارتفاعی رقومی حوضهها و شبکههای زهکشی با درجههای مختلف بهروش استراهلر تهیه شد. بعد از تعیین مسیرهای زهکشی ناهنجار و تعداد آبراههها در هر مسیر، شاخصهای ناهنجاری زهکشی برای حوضهها تعیین شد. شاخصهای عدم تقارن حوضه (AF) و شاخص تقارن توپوگرافی عرضی حوضه (T) بر اساس تعیین خط مرکز حوضهها و رودخانههای اصلی حوضهها محاسبه شدند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که مقدار شاخص ناهنجاری سلسلهمراتبی (?a) در حوضهی پاطاق و پیران که در زاگرس چینخورده قرار دارند، نسبت به دو حوضهی دیگر در زاگرس رورانده، بیشتر است. شاخص مذکور در حوضههای پاطاق، پیران، کمندان و درّهتخت بهترتیب 06/2 ، 65/1، 24/1، 15/1 است. حداکثر پارامتر R (شاخص انشعابات) نیز در حوضهی پاطاق (01/1) و حداقل آن در حوضهی کمندان (75/0) است. بررسی دادهها نشان میدهد، رابطهی معنادار مستقیمی بین پارامتر ?a و AF وجود دارد، بهطوریکه ضریب همبستگی بین این دو متغیّر 96 درصد است. ضریب همبستگی بین ?a و T نیز87 درصد است؛ با این وجود، بررسی رابطه بین پارامتر R و AF نشان میدهد که رابطهی مستقیمی بین این دو متغیّر وجود ندارد و ضریب همبستگی آنها حدود 44 درصد است. ضریب همبستگی بین R و T نیز ضعیف (23 درصد) است. مطالعهی الگوی زهکشی در حوضهها نشان داد که حوضههای قدیمیتر و فرسایشیافتهترِ واقع در زاگرس رورانده (کمندان و درّهتخت) الگوی زهکشی شبکهی درختی دارند. الگوی زهکشی کلّی در دو حوضهی پیران و پاطاق (در بخش جوانتر و فعّالتر زاگرس چینخورده) داربستی است، با این وجود، در این حوضهها در پهلوهای پرشیب طاقدیسها، الگوی موازی توسعه یافته است، درحالیکه در مناطق کمشیب ساختمانی، الگوی شبکهی درختی دیده میشود. بهطورکلّی، این پژوهش نشان میدهد که ناهنجاری زهکشی در حوضههای مورد مطالعه، متأثر از تکتونیک بوده و پارامتر ?a، در مقایسه با پارامتر R، کارایی بالایی در تعیین تکتونیک فعّال حوضهها دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
پیران؛ تکتونیک؛ زاگرس؛ شاخص انشعابات؛ شاخص ناهنجاری سلسلهمراتبی؛ کمندان؛ ناهنجاری زهکشی | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,502 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,106 |