تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,112,173 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,215,997 |
بررسی و تعریف دو اصطلاح " ایقاع" و "وزن" با توجه به رسالات سده های سوم تا نهم هجری | ||
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
مقاله 6، دوره 2، شماره 39 - شماره پیاپی 484672، تیر 1390، صفحه 55-60 اصل مقاله (182.81 K) | ||
نویسنده | ||
پژمان رادمهر | ||
دانشجوی دکتری، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
طی سده های سوم تا نهم هجری، دانشمندان مسلمان اهتمام به نگارش رسالات موسیقی متعدد کردند. علم ایقاع تقریباً در تمامی رسالات، بخشی را به خود اختصاصدادهاست. تقریباً در تمامی رسالات فوقاالذکر، تـعریف اصطلاح " ایقاع " ارایــهشدهاست برعکس اصطــلاح "وزن" که تعریف آن منحصراً در یک رساله ( معیارالاشعار) ارایهشدهاست. دقت در تعاریف ارایهشده ازاصطلاح ایقاع ، نشانمیدهد که این تعاریف در بعضی موارد با یکدیگر متفاوت اند اما با هم درارتباط اند به این معنـی که رابطهی عام و خاص با یکدیگر دارند. عامترین تعریفی که ازاصطلاح ایقاع شدهاست، "نگاهداشتن اندازهی ازمنهی نقرات " است. اگر این تعریف را به عنوان تعریف مبنا اختیارکنیم، سایر تعریفهای ایقاع، یا معرف ایقاع لحنی (که میتوان آن" را نگــاهداشتن اندازهی ازمنهی نقرات لحنیه" دانست ) ( مثل تعریف فارابی) ، یا معـرف ایقاع منتظـــم (که میتوان آن را "نگـاهداشتن اندازهی ازمنهی نقراتی که دارای دورهای متساوی اند "دانست ) ( مثل تعریف صفیالدین ارموی) ، یا معرف ایقاع لحنی منتظم ( که میتوان آن را "نگاهداشتن اندازهی ازمنهی نقرات لحنیهای که دارای دورهای متساوی اند " دانست) ( مثل تعریف جامی) هستند .وزن را نیز (طبق تعریفی که خواجه نصیراز آن ارائهمیکند ) میتوان"هیاتی که توسط ایقاع منتظم ایجادمیشود" دانست. | ||
کلیدواژهها | ||
ایقاع؛ ایقاع شعری؛ ایقاع لحنی؛ ایقاع مقارنه؛ ایقاع منتظم؛ وزن | ||
مراجع | ||
ابن سینا ( 1405 ق)، جوامع علم الموسیقی، تحقیق: زکریا یوسف، تصدیر و مراجعه: احمد فؤاد الاهوانی و محمود احمد الحفنی، نشر وزارة التربیه و التعلیم، قم.
ابن سینا (1371)، موسیقی دانشنامه ی علایی، مندرج در " سه رساله ی فارسی در موسیقی"، به اهتمام تقی بینش، نشر دانشگاهی، تهران.
اوبهی، نظام الدین علی شاه بن حاجی بوکه(1386)، ایقاع در رساله ی مقدمة الاصول. فصلنامه ی موسیقی ماهور، به اهتمام بابک خضرایی، شماره ی 36،صص105 -120.
بنایی، علی بن محمد معمار (1368)، رساله در موسیقی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.
جامی (1379)، بهارستان و رسایل جامی، مقدمه و تصحیح:اعلاخان افصح زاد، محمدجان عمراف و ابوبکر ظهیرالدینی، مرکز میراث مکتوب با همکاری دفتر مطالعات ایرانی، تهران.
جرجانی، علی بن محمد (1991)، التعریفات، ضبطه و فهرسه: محمد بن عبدالحکیم القاضی، دارالکتاب المصری و دارالکتاب اللبنانی، قاهره و بیروت.
خواجه نصیرالدین طوسی (1370)، معیارالاشعار، مندرج در"شعر و شاعری در آثار خواجه نصیرالدین طوسی"، به اهتمام معظمه ی اقبالی، سازمان چاپ و انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.
خواجه نصیرالدین طوسی ( 1380)، بازنگاری اساس الاقتباس، به کوشش مصطفی بروجردی، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.
دهخدا، علی اکبر(1377)، لغت نامه، مؤسسه ی انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران.
ساوا، جرج(1382)، تئوری های ریتم و متر در خاورمیانه ی قرون وسطا ، فصلنامه ی موسیقی ماهور، شماره ی 19، صص 67-76. سجادی، سید جعفر (1341)، فرهنگ علوم عقلی، کتابخانه ی ابن سینا، تهران.
صفی الدین ارموی (1380) ، کتاب الادوار فی الموسیقی (ترجمه ی فارسی به انضمام متن عربی آن)، مترجم: ناشناخته، به اهتمام آریو رستمی، مرکز میراث مکتوب ، تهران.
صفی الدین ارموی (1385)، الرسالة الشرفیه فی النسب التألیفیه، ترجمه ی بابک خضرایی، انتشارات فرهنگستان هنر، تهران.
صلیبا، جمیل (1366)، فرهنگ فلسفی، ترجمه ی منوچهر صانعی درّه بیدی، انتشارات حکمت، تهران.
عبدالقادر مراغی (2536)، مقاصد الالحان، به اهتمام تقی بینش، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.
عبدالقادر مراغی ( 1366)، جامع الالحان، به اهتمام تقی بینش، مؤسسه ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی ، تهران.
عبدالقادر مراغی (1370)، شرح ادوار، به اهتمام تقی بینش، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.
فارابی (بی تا)، کتاب الموسیقی الکبیر، تحقیق و شرح: غطاس عبدالملک خشبه، مراجعه و تصویر: دکتر محمود الحفنی، دارالکتاب العربی للطباعه، قاهره.
فارابی (1375)، کتاب موسیقی کبیر، ترجمه ی آذرتاش آذرنوش، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
قطب الدین شیرازی ( 1324)، درة التاج (بخش دوم، فن چهارم از جمله ی چهارم)، به کوشش سید حسن مشکان، وزارت فرهنگ و هنر، تهران.
کرجی، علی ( 1381)، اصطلاحات فلسفی و تفاوت آن ها با یکدیگر، مؤسسه ی بوستان کتاب قم، قم. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,308 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,650 |