پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,877 |
| تعداد مقالات | 74,134 |
| تعداد مشاهده مقاله | 137,827,457 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,229,688 |
نقد بلاغیِ «ضمیر» با تأکید بر احوالی از مسندالیه در داستانِ ضحّاک (با تأکید بر معانیِ ثانویة «قطعیت» و «اختصاص و انحصار») | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| دوره 15، شماره 1، خرداد 1404، صفحه 87-106 اصل مقاله (531.41 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2023.367874.1245 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد چوپانی1؛ غفار برج ساز* 2 | ||
| 1دانش آموخته‌ی کارشناسی ارشد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
| 2استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| شاهنامه در شمار بهترین آثار حماسی عالم محسوب میشود؛ گرچه محققانِ بسیاری به بررسی این اثر بزرگ پرداختهاند؛ اما هنوز میتوان زوایایی از این اثر بزرگ را آشکار نمود. یکی از این زوایا، بررسی کارکرد بلاغی ضمیر در این اثر سترگ است. میدانیم جابجایی کلمات در ساختار جمله و قرار گرفتن در جایگاههای مهم آن با مقاصد بلاغی و معنایی رابطة مستقیم و تعیینکنندهای دارد. «ضمیر» نیز یکی از عناصری است که به سبب جایگاهِ سیالی که دارد، با حضور در قسمتهای مهم جمله از خاصیت دستوری عدول میکند و با برجستهشدن به ایجاد دلالتهای ثانویه و مفاهیم مجازی در متن کمکمیکند؛ از این رو، هدف این پژوهش بررسی کارکردهای بلاغیِ مسندالیة ضمیر و متعلقات آن در داستان ضحاک است و پرسش اصلی این است که ضمیر در جایگاه مسندالیه و متعلقات آن، در تولید کدام معانی و اغراض ثانویة نقش ویژهای ایفا کرده است؟ پژوهش حاضر به صورت کیفی و با روش اسنادی– توصیفی تدوین گردیده است. نتایج نشانمیدهد که شاعر با استفاده از شیوهها، امکانات و ساختهایِ زبانی و بلاغیِ گوناگون، با قابلیتِ کارکردِ معنایی و اغراضِ ثانویة اطمینانبخشی، قطعیت و منحصرکنندگی، در کنارِ امکاناتِ گوناگونِ حوزة «ضمیر» میکوشد در مرحلة نخست، مخاطب را از حالت تردید و انکار خارج کند و در ذهن او جایی برای کمترین تردید دربارة موضوع مدنظر باقی نگذارد و زمینة پذیرش و همراهی او را فراهم سازد، سپس از راه تشویق و ترغیب، تاثیر ویژهای بر او بگذارد و نهایتا او را با خواسته، دریافت و نظر خود همراه سازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ضمیر"؛ نقد بلاغی (کاربردی)"؛ داستان ضحّاک"؛ مسندالیه "؛ "؛ قطعیت و انحصار" | ||
| مراجع | ||
|
ابتهاج، امیرهوشنگ (1372). حافظ به سعی سایه، چاپ اول. تهران: توس.
احمدی، محمد (1396). ماهیت نقد رتوریکی و اهمیت آن در مطالعات ادبی، بلاغت کاربردی و نقد بلاغی. 2(3)، 73-87.
خالقیمطلق، جلال (1400). شاهنامه. 4جلد، تهران: سخن.
خلیفهشوشتری، محمدابراهیم و قاسمی، محمود (1395). معناشناسی نظم در تقدیم مسندالیه برای تخصیص و تقویت کلام از دیدگاه عبدالقاهر جرجانی، سکاکی و ابنعاشور. فصلنامه پژوهشهای ادبی و بلاغی،5 (17)، 11-26.
دهرامی، مهدی (1393). کارکردهای زیباییشناختی ضمیر در شعر شاملو. فصلنامة زیباییشناسی ادبی، 6 (22)، 119 -134.
رحیمی، سیدمهدی؛ جلیلی جشنآبادی، حسن؛ شایانسرشت، اکبر و نوروزی، زینب (1399). نقد بلاغی هدایتالمتعلمین فیالطب. مطالعات زبانی و بلاغی، 11(22)، 191-218.
زرینکوب، عبدالحسین1361). نقد ادبی، تهران: امیرکبیر.
سعدی، مُصلِح بن عبدالله (1385)، کلیات سعدی، بر اساس نسخة محمدعلی فروغی، تهران، انتشارات کتاب آبان.
شفیعیکدکنی، محمدرضا (1379). موسیقی شعر، چاپ ششم. تهران: آگاه.
شفیعیکدکنی، محمدرضا (1378)، آواز باد و باران، با نقدی از تقی پورنامداریان، چاپ دوم: چشمه.
شفیعیکدکنی، محمدرضا، (1391). رستاخیز کلمات، چاپ دوم. تهران:سخن.
شفیعیکدکنی، محمدرضا، (1392). زبان شعر در نثر صوفیه، چاپ چهارم. تهران: انتشارات سخن.
شفیعی، محمود (1377). شاهنامه و دستور، چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
شمیسا، سیروس (1386). معانی، تهران: میترا.
شمیسا، سیروس (1381). بیان و معانی، چاپ هشتم. تهران: فردوس.
طالبیان، یحیی؛ صالحی، نرگس و حاجیآقابابایی، محمدرضا (1401). نقد بلاغی؛ چیستی و روش ها. فنون ادبی، 14(38)، 35-52.
فتوحی،محمود (1391). سبکشناسی نظریهها، رویکردها و روشها، چاپ نخست. تهران: سخن.
کزازی، میرجلالالدین (1384). نامة باستان. 9جلد، تهران: سمت.
مکاریک، ایرنا ریما، (1390)، دانشنامة نظریههای ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمّد نبوی، تهران: آگه.
نعمتی، فاروق و سبزیانپور، وحید (1394). جلوههای بلاغت در ایران باستان (با تکیه بر شواهد ذکر شده در منابع عربی). پژوهشنامة نقد ادبی و بلاغت، 4(2)، 37 – 51. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 882 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 71 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب